Jnews-ը զրուցել է Ռոնդելի Հիմնադրամի փորձագետ Զուրա Բաթիաշվիլիի հետ` Իրանի և Միացյալ Նահանգների միջև տեղի ունեցած բախման մասին, այն մասին, թե ինչպես լարվածությունը կազդի Հարավային Կովկասի բոլոր երեք երկրների վրա, ինչպես նաև այդ երկրների վրա հակամարտության տնտեսական ազդեցության մասին:
Կարո՞ղ է արդյոք Միացյալ Նահանգների և Իրանի միջև հակամարտության ներկայիս սրումն այսօրվա դրությամբ վերածվել բաց պատերազմի:
– Ամենակարևորը պատերազմ բառի իմաստը և կարգավիճակը որոշելն է: Փաստորեն, Իրանի և ԱՄՆ-ի միջև հակամարտությունը երկար պատմություն ունի, բայց ինտենսիվությունը ցածր էր, բայց այս պահին լարվածությունն աճել է: Դասական իմաստով պատերազմ չի լինի, հրետանիներով, զենքով, դա տեղի չի ունենա: Կարելի է ասել, որ նման պատերազմի իրականացումը ներկայում նորաձև չէ: Հիմա պատերազմը հիբրիդ է, անօդաչու սարքերով, այլ ժամանակակից մեթոդներով… Հավանաբար, հակամարտությունը կշարունակվի ոչ այնպես, ինչպես վերջերս էր՝ հրթիռներով և մնացած ամեն ինչով, կլինի հիբրիդային պատերազմ, կօգտագործվեն այդ երկրներնի ունեցած մեթոդներն ու զենքերը: Կլինի այսպես կոչված «ԽԱՂԱՂ պատերազմ». Սա այն դեպքում, երբ յուրաքանչյուր երկրում յուրաքանչյուր կողմ իր դաշնակիցներն ունի, օրինակ՝ Իրաքում կան Իրանի կողմնակիցները, և կան ԱՄՆ-ի կողմնակիցներ, ովքեր կպայքարեն միմյանց միջև, իրավիճակը նույնն է լինելու Սիրիայում…
Այսինքն՝ պատերազմ կլինի, բայց երրորդ երկրների տարածքներում:
– Իհարկե:
Տեղի ունեցավ հրթիռային փոխհրաձգություն, Թրամփի և Հոմեյնիի հայտարարությունները՝ արդյո՞ք երկարատև է լինելու սրման փուլը:
– Եթե դուրս գաք այն գծից, այն կարմիր գծից, որը հաստատել է Միացյալ Նահանգները, ապա նորից դա չի լինի պատերազմ իր դասական իմաստով, ամերիկացիները չեն վերցնի Թեհրանը, կլինեն ելակետային հարվածներ, և եթե հակամարտությունը շարունակվի, իրավիճակը կթեժանա:
Կհաշտվեն այդ երկրների ղեկավարները: Ի վերջո, խոսվում է բանակցությունների մասին, առանց նախապայմանների:
– Դա այնքան էլ հեշտ չի լինի: Եթե մինչև այսօր հեշտ լիներ, նրանք ինչ-որ կերպ կգտնեին հաշտության եզրեր: Նրանք կգնան երկխոսության, բայց համաձայնության դժվար կգան:
Ինչպե՞ս կազդի իրավիճակի սրումը հարավկովկասյան երկրների վրա:
– Մենք Մերձավոր Արևելքի կենտրոնում չենք, ուստի հարյուր տոկոսով այդ երեք երկրներից ոչ մեկը չի ներգրավվի հակամարտության մեջ, բայց կլինի մի բան՝ անկախ ամեն ինչից, նրանք անուղղակիորեն ներգրավվեն այդ հակամարտությանը կլինեն, օրինակ, ամբողջ աշխարհում թանկացել են նավթի գները, և եթե իրավիճակը ավելի լարվի կլինեն փախստականներ, որոնք ապաստանի համար կնախընտրեն Իրանին հարևան երկրները, այդ թվում՝ Հարավային Կովկասի երկրները: Ամեն ինչ կախված է Մերձավոր Արևելքում տիրող իրավիճակից:
Ինչպե՞ս ճիշտ արձագանքեցին Հարավային Կովկասի բոլոր 3 երկրները:
– Ես հավատում եմ, որ սա ճիշտ իրավիճակ է, որ մենք չենք ներքաշվում նման խոշոր հակամարտությունների մեջ, ամենայն հավանականությամբ, իմաստուն է, երբ հարևանը, մեծ երկիրը Իրանը և, մյուս կողմից, ռազմավարական գործընկերն ու դաշնակիցը, ինչպիսին ԱՄՆ-ն են, գտնվում են պատերազմի եզրին: Բոլոր երկրների համար արտգործնախարարների արած հայտարարությունները ճիշտ դիրքորոշում են:
Ինչպե՞ս կազդի հակամարտությունը Հարավային Կովկասի տնտեսությունների վրա:
Ես չեմ կարող ասել Հայաստանի և Ադրբեջանի մասին, բայց Վրաստանն ու Իրանը ունեն 200,000,000 դոլարի առևտրաշրջանառություն, ինչպես գիտեմ, սրանք շատ մեծ թվեր չեն, բայց, իհարկե, մենք չգիտենք, թե որոնք են լինելու նոր պատժամիջոցները, ինչպես խոսեց նախագահ Թրամփը: Մանրամասները դեռ հայտնի չեն: Տեսնենք, թե ինչ է կկատարվի այս պատժամիջոցներից հետո:
Իրանը հայտարարել է, որ հարձակվելու է այն երկրների վրա, որտեղից կսկսվի պատերազմն Իրանի դեմ: Ինչպես հայտնի է Հարավային Կովկասում, Վրաստանը Միացյալ Նահանգների ռազմավարական գործընկերն է: Հնարավո՞ր է, որ Վրաստանը հարթակ ապահովի Միացյալ Նահանգների համար:
– Մինչ այժմ ոչ ոք պաշտոնապես չի պահանջել դա Վրաստանից: Նրանք դա չեն պահանջում, քանի որ, օրինակ, Թուրքիայում կա «Ինջիրլիք» ռազմակայան, և կա ուղղակիորեն մուտք դեպի Սիրիա, Իրաք և Իրան: Վրաստանն այդպիսի առավելություններ չունի: Հավատում եմ, որ ոչ ոք չի պահանջի Վրաստանում ԱՄՆ-ի ռազմակայաններն օգտագործել Իրանի վրա հարձակման համար: Եթե այդպիսի տրամադրություն լիներ, ամերիկացիները վաղուց կասեին: Կային ակնարկներ, բայց փորձագետների կարծիքը պաշտոնական չէ:
Ինչպե՞ս կվարվի Ռուսաստանը:
– Ռուսաստանը Իրանի կողքին է, Ռուսաստանի համար դա իդեալական իրավիճակ է, երբ Միացյալ Նահանգներն ու Իրանը բախվում են, քանի որ նավթի գները բարձրացել են, և Ռուսաստանի բյուջեի մեծ մասը կախված է նավթից և նավթամթերքից:
Քրիստինե Մարաբյան
