Jnews-ը զրուցել է Եվրոպայի համալսարանի դոցենտ Գիորգի Մճեդլիշվիլիի հետ Ջոզեֆ Բայդենի թեկնածությունն ԱՄՆ նախագահական մրցապայքարից հանելու, հնարավոր թեկնածուների ու մրցակցության և շատ ավելիի մասին։– ԱՄՆ-ում Դեմոկրատական կուսակցությունից 8 հոգու հավանական թեկնածու է նշվում այն բանից հետո, երբ Բայդենը հայտարարեց, որ չի մասնակցելու ընտրություններին։ Ո՞վ է ավելի հավանական, որ կդառնա թեկնածու:
-Իմ կարծիքով, հիմա, այսօրվա դրությամբ՝ երևում է, որ դա Քամալա Հարիսն է՝ փոխնախագահը։ Ավելին, ըստ օրենքի, եթե նախագահը չի ցանկանում կատարել իր գործառույթը, նրան փոխարինում է փոխնախագահը։ Այո, Բայդենն ասել է, որ պաշտոնավարելու է մինչև իր լիազորությունների ավարտը, այսինքն՝ մինչև հունվարի 20-ը, բայց սկզբունքորեն Քամալա Հարիսը հավանական փոխարինողն է։ Նրանք շատ հարցերում նույն դիրքորոշումն ունեն։ Քամալա Հարիսը աֆրոամերիկացի է և կին, բնականաբար, ավելի շատ ձայներ է միավորում, և շատ ձայներ կարող են դեմոկրատները ստանալ։ Բնականաբար նրանք այնքան էլ գոհ չէին Բայդենի վիճակից, նրա առողջական վիճակից, դեմենցիայի ախտանիշով։ Եվ հիմա նրանք կգնան Հարիսի կողմը: Կլինեն հարցումներ, այո, դրանք ոչ բոլորն են գիտական, և պետք չէ դրանց 100%-ով վստահել, բայց, այնուամենայնիվ, դրանք ցույց են տալիս, թե ու՞ր է գնում հասարակությունը։ Բնականաբար, կարծում եմ, որ դեմոկրատների աջակցությունն այժմ կավելանա, և ես կարծում եմ, որ Քամալա Հարիսն այս դեպքում նրանց ամենահաղթող թեկնածուն է:
– Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով Քամալա Հարիսի վարկանիշը, որքանո՞վ է Դեմոկրատական կուսակցությունը առաջ տանելու նրա թեկնածությունը: Ինչո՞ւ են խաղադրույքներ կատարվում նրա թեկնածության վրա։
– Ամերիկայում կան նահանգներ, որոնք ակնհայտորեն հանրապետական են կամ հստակ դեմոկրատական։ Ամբողջ պայքարը swimming states նահանգներում է, տատանվող նահանգներում, ճոճանակ նահանգներում։ Այս նահանգների բնակչությունը կին բնակչությունն է և աֆրոամերիկացիների բնակչությունը։ Նրան կաջակցեն այս նահանգների բնակչությունը, կին բնակչությունը՝ սևամորթ բնակչությունը կաջակցի նրան: Հիմա ԱՄՆ-ում ուժեղ է այսպես կոչված «identity politics»-ը, ինքնության քաղաքականությունը, այս դեպքում ես կարծում եմ, որ դրանք լրացուցիչ ձայներ են։ Եթե նույնիսկ քիչ հաջող կամ հաջողված ելույթներ լինեն, ապա նրա առաջադրվելուց հետո անպայման բանավեճեր կլինեն այժմ նոր թեկնածու Թրամփի հետ։ Սրանք բոլորը գործոններ են, իհարկե, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Ամերիկայի պատմությունն էմանսիպացիայի, կանանց, այլ ռասսաների և այլ փոքրամասնությունների պատմություն է: Հասարակության որոշ հատվածի, որը պահպանողական է, դա այնքան էլ դուր չի գալիս, բայց իրականում դա առաջընթաց է։ Միգուցե որոշ մանրամասներ մեզ էլ դուր չգան, բայց ամեն ինչ հնարավոր է, Ամերիկան հասունացել է, որ կինը դառնա նախագահ, հատկապես՝ մի կին, որը ռասայական փոքրամասնության ներկայացուցիչ է։ Կար Օբաման, բայց դա ԱՄՆ պատմության մեջ զուտ խորհրդանշական նշանակություն ունեցող իրադարձություն էր: Ռասայական դեսեգրեգացիայի սկսվելուց 50 տարի անց նա դարձավ նախագահ: Իսկ հիմա և՛ կին, և՛ աֆրոամերիկյան ռասսայի ներկայացուցիչ։ Կարծում եմ, որ այս գործոնը իր դերը կխաղա, և դա բավականին հզոր է: Կարծում եմ, որ այն գերազանցում է այլ ավելի մանրամասն գործոններին:
Առավել ևս, որ փոխնախագահի պաշտոնը շատ լավ տրամպլին ու դպրոց է նախագահության համար։ Մենք բավականին քիչ դեպքեր գիտենք, երբ փոխնախագահները նախագահ են դառնում, նրանք սերտորեն համագործակցել են պետության առաջին դեմքի հետ, պարզ է, որ այս պահին Քամալա Հարիսն ավելի տեղյակ է քաղաքականությունից, այդ թվում՝ արտասահմանյան։ Իսկ այն, որ նա 4 տարի եղել է փոխնախագահ, դա, կարծում եմ, պլյուս է, քանի որ դա նրան շատ ավելի իրազեկ է դարձնում արտաքին քաղաքականության հարցերում։ Մի բան, որ նա բացարձակապես չուներ 4 տարի առաջ:
– Ինչքա՞ն կբարձրանա Դեմոկրատական կուսակցության վարկանիշը Թրամփի հետ Բայդենի տապալված բանավեճից հետո։
– Բայդենը մի քանի անգամ ասել է, որ պատրաստվում է մնալ մինչև վերջ, բայց ես կարծում եմ, որ դեմոկրատների բարձրագույն ղեկավարությունը մտածում էր, թե ինչպես դա անել, օգնեց Քովիդը, որն ընդգծեց Բայդենի առողջական վիճակը։ Կարծում եմ, նրանք հաշվարկներ են արել, պարզել, թե ո՞ր թեկնածուն և ինչպե՞ս վարել այս քարոզարշավը դեմոկրատների համագումարից առաջ: Պատրաստվել բանավեճին, որը, կարծում եմ, որոշիչ, շատ կարևոր հանգրվան կլինի և կտա բազմաթիվ հարցերի պատասխաններ։ Կարծում եմ, որ սա պլյուս է: Բայդենը, որը միանգամայն ակնհայտորեն, այսպես ասած, չէր կարող կատարել նախագահի գործառույթները։ Պատկերացնել, որ այս մարդը ևս 4 տարի նախագահ կլինի՝ հաշվի առնելով, թե ինչպես է նրա առողջական վիճակը պրոգրես ապրել։ Ես կարծում եմ, որ սա ընտրական բալաստ էր, և նրա փոխարինումը նոր շեշտադրումներ են անում: Հիմա, կարելի է ասել, ամեն ինչ նորից է սկսվում։ Բնականաբար, դա ինչ-որ չափով արգելափակեց աջակցության այս մեծ հոսքը, գուցե ոչ այնքան մեծ, բայց մահափորձից հետո Հանրապետական կուսակցության աջակցության հոսքը Թրամփին։
– Ի՞նչ շանսեր ունի նախկին նախագահ Թրամփը։
– Կարելի է ասել, որ Բայդենի օրոք տեղի ունեցավ նվաստացուցիչ հեռացում Աֆղանստանից, Բայդենի օրոք Ռուսաստանը հարձակվեց Ուկրաինայի վրա։ Սրանք Բայդենի վարչակազմի երկու հսկայական ձախողումներն են։ Թրամփն այնպիսի ֆիասկո չի ունեցել, ինչպիսին Բայդենն է ունեցել: Ուստի, ասենք, բաց է այս հարցը՝ Թրամփն արտաքին քաղաքականության մեջ հաջողակ է, թե՞ անհաջող։ Ուրիշ բան, որ նա այնքան էլ կոմպետենտ չէր, բայց տեղի ունեցածի առումով կարծում եմ, որ այս 4 տարին այդքան էլ անհաջող չէին։ Թրամփն ու նրա կողմնակիցները՝ Միացյալ Նահանգների գրեթե կեսը, կարծում են, որ Թրամփը չի սկսել պատերազմը։ Պլյուս է համարվում այն, որ նոր կետում ռազմական ուժ կիրառելու նոր հրամաններ չեն եղել։ Քանի որ Թրամփի ընտրազանգվածի զգալի մասը մարդիկ են, ովքեր անկեղծորեն հավատում են, որ յուրաքանչյուր երկիր պետք է զբաղվի իր գործով։ Այն, որ Ամերիկայի գործն առաջին հերթին իր սեփական տունը կարգի բերելն է, ուստի միջազգային ճակատում ավելի քիչ ակտիվությունը պլյուս է այս մարդկանց համար:
