Վիրտուալ հանցագործությունների և կիբեր հարձակման դեմ պայքարում Վրաստանի գործողությունները, օրենսդրության մասին և այլնի մասին Jnews.ge-ին զրուցեց Ռոնդելի հիմնադրամի կիբեր անվտանգության մասնագետ Անդրո Գոցիրիձեի հետ:
– Որքանով է արդիական կիբերանվտանգությունը Վրաստանի համար:
Տեղեկատվության դարում Վրաստանն արդեն այն երկրների թվում է, որոնց համար կարևոր է կիբերանվտանգությունը: Քանի որ համակարգիչը արդեն դառնում է մեր բիզնեսի, կառավարության գործունեության և պաշտպանության ոլորտի ամենօրյա հատկանիշը, այդպես էլ կիբեր հարձակումները իրականություն է նաև Վրաստանի համար: Մյուս հարցն այն է, որ մենք ունենք ագրեսիվ հյուսիսային հարևան, որն ունի Վրաստանի դեմ պայքարի փորձ, ոչ միայն Վրաստանի հետ կիբեր տարածության մեջ: Հիշեցնենք, որ 2008 թվականին մենք ենթարկվեցինք նաև կիբեր հարձակման:
– Որքանով է Վրաստանը ուշադրություն դարձնում կիբերանվտանգությանը, ինչպես է դա արտացոլվում ծախսերում:
Վրաստանում անվտանգության ճարտարապետությունը բավարար է: Օտարերկրյա հեղինակավոր կազմակերպությունների վարկանիշում մենք հետխորհրդային երկրների շարքում ենք, չհաշված Բալթյան երկրները, զբաղեցնում ենք առաջատար դիրք: Փաստն այն է, որ կիբերանվտանգությունը, իհարկե, թանկ է, բայց առաջին մակարդակին դուրս է գալիս ճիշտ ռազմավարությունը, ճիշտ կիբեր ճարտարապետության, ճիշտ քաղաքականությունը: Ազգային մակարդակով, կիբեր անվտանգության համար պատասխանատու է Վրաստանի վարչապետի ներքո գործող Ճգնաժամի դեմ պայքարի խորհուրդը: Ինչ վերաբերում է ներքին մակարդակին, ապա պատասխանատու է Արդարադատության նախարարությունը:
– ՆԱՏՕ-ն, որտեղ Վրաստանը ձգտում է մուտք գործել, մեծ ուշադրություն է դարձնում կիբեր անվտանգության վրա: Այս ուղղությամբ ինչպիսի համագործակցություն է իրականացվում:
Արևմտյան երկրների, ներառյալ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրների լիարժեք գործընկեր լինելու համար, երկիրը պետք է նաև համապատասխանի կիբերանվտանգության չափորոշիչներին: Վրաստանը մասնակցում է ՆԱՏՕ-ի կիբերանվտանգության զորավարժություններին 2015 թվականից, որոնք անցկացվում են Էստոնիայում: ՆԱՏՕ-ի փորձագետները նպաստում են կիբերանվտանգության վերաբերյալ ռազմավարության և քաղաքականության մշակմանը, այդ թվում պաշտպանության ոլորտում:
– Հնարավոր է դիտարկել կիբեր հարձակման պատմությունը` վրաց քաղաքական գործիչների անձնական տեսանյութերի տարածումը: Ինչպես ավարտվեց ամեն ինչ:
Այո, նույնպես հարձակում է: Կիբերհարձակումներում անձնական տվյալների տարածումը, անշուշտ, հատուկ դեր է խաղում: Ավելի վտանգավոր է, երբ դա հայտնի մարդկանց անձնական կյանքի մասին է: Մինչ այդ դեպքերը YouTube-ում նույնիսկ հրապարակել է տեսանյութ վրաց զինվորականների հասցեին սպառնալիքներ, ովքեր ծառայում են միջազգային առաքելություններում: Այս դեպքի մասին հետաքննությամբ պարզվել է, որ այդ տեսահոլովակները ներբեռնվել են Աբխազիայի չվերահսկվող տարածքից: Եվ, ամենայն հավանականությամբ, կան ռուսական հետքեր, բայց, ցավոք, Ռուսաստանը չի համագործակցում Կիբերանվտանգության մասին Եվրամիության կոնվենցիայի շրջանակներում, որը պարտավորեցնում է բոլոր երկրներին կիբերհանցագործությունների վերաբերյալ տվյալներ փոխանցել:
Ցավոք սրտի, նյութերը տարածվել են վրացական տարածքից և այդ փաստերի վերաբերյալ հետաքննություն է ընթանում, մինչ օրս արդյունքներ չկան: Կիբեր հանցագործություն չի համարվում այդ նյութերի նկարահանումը: Կիբեր հանցագործությունը նրանց տարածումն է:
– Ինչպես են նման հանցագործությունները պատժվում օրենքով:
Երկիրն ունի տեղեկատվական անվտանգության մասին օրենք, և քրեական օրենսգիրքը ունի նաև կիբեռ հանցագործությունների մասին հոդվածների ամբողջ գլուխ: Ես ուզում եմ ասել, որ Ներքին գործերի նախարարությունը լրջորեն ներգրավված է նման հանցագործությունների մեջ և հայտնաբերվել են մանկական պորնոգրաֆիայի ոլորտում, բանկային խարդախության ոլորտում այս հանցագործությունների մի քանի դեպք: Ներառյալ անդրազգային խմբերը:
Քրիստինե Մարաբյան
