---

Վրաստանի կառավարության վարչակազմը հայտարարություն է տարածում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Վրաստանի միջև ռազմավարական գործընկերության հաստատման վերաբերյալ։

Փաստաթուղթը ներառում է երեք հարթություն՝ քաղաքական, տնտեսական և միջազգային։

Փաստաթղթում, մասնավորապես, ասվում է.

Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլին 2023 թվականի հուլիսի 26-ից օգոստոսի 1-ը Չինաստան կատարած այցի ընթացքում, Չենգդու քաղաքում մասնակցել է Համալսարանական սպորտի միջազգային ֆեդերացիայի (FISU) 31-րդ համաշխարհային ամառային խաղերին։ Այցի ընթացքում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության նախագահ Սի Ցզինպինը Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Ղարիբաշվիլիի հետ հանդիպել է Չենգդուում, իսկ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության վարչապետ Լի Ցյանը քաղաք Պեկինում։ Կողմերի միջև ծավալվել է խորը քննարկում երկկողմ հարաբերությունների, փոխշահավետ միջազգային և տարածաշրջանային խնդիրների շուրջ և ձեռք է բերվել լայն կոնսենսուս։ Կողմերը որոշում են կայացրել երկկողմ հարաբերությունները հասցնել ռազմավարական գործընկերության մակարդակի։

Կողմերը գտնում են, որ 1992 թվականի հունիսի 9-ին դիվանագիտական ​​հարաբերությունների հաստատումից ի վեր երկու երկրների երկկողմ համագործակցությունը տարբեր ուղղություններով բերել է արդյունավետ արդյունքների։ Միջազգային և տարածաշրջանային իրավիճակի ինտենսիվ և բարդ զարգացման ֆոնին կողմերը կիսում են քաղաքական, տնտեսական և մշակութային ոլորտներում համագործակցության ընդլայնման, միջազգային հարցերում համագործակցության ամրապնդման, երկկողմ հարաբերությունների խորացման և տարածաշրջանային և գլոբալ խաղաղության, կայունության համատեղ ապահովման հանձնառությունը և զարգացումը։

Քաղաքական հարթություն

1.1. Կողմերը հաստատում են հարգանքը բոլոր երկրների ինքնիշխանության, անկախության և տարածքային ամբողջականության նկատմամբ։ Վրաստանը հաստատակամորեն պաշտպանում է մեկ Չինաստանի սկզբունքը:

1.2. Կողմերն ընդգծում են, որ ներկայիս միջազգային իրավիճակում և տնտեսական գլոբալիզացիայի պայմաններում զգալիորեն մեծացել է Չինաստանի և Վրաստանի միջև երկկողմ հարաբերությունների կարևորությունը։ Կողմերը միմյանց դիտարկում են որպես կարևոր ռազմավարական գործընկերներ, և երկկողմ հարաբերությունների խորացումը նրանց արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունն է։

1.3. Վրաստանը գտնում է, որ Չինաստանի արդիականացումը նոր ճանապարհ և նոր ընտրություն է առաջարկում մարդկությանը արդիականացման հասնելու համար։ Կողմերն իրենց պատրաստակամությունն են հայտնում փորձի փոխանակում կատարել կառավարման ոլորտում՝ ապահովելու ընդհանուր զարգացում և բարգավաճում։

1.4. Երկու կողմերը պատրաստ են ուժեղացնել բարձր մակարդակի քաղաքական խորհրդակցությունները ընդհանուր հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի շուրջ և ամրապնդել ռազմավարական փոխվստահությունը։

1.5. Կողմերն ընդգծում են կենտրոնական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ինչպես նաև քաղաքական խմբերի ու կուսակցությունների միջև կապերի ընդլայնման անհրաժեշտությունը՝ փորձի փոխանակման և տարբեր ուղղություններով հարաբերություններն ամրապնդելու նպատակով։

1.6. Հաշվի առնելով Չինաստանի և Վրաստանի օրենսդիր մարմինների միջև փոխգործակցության կարևոր դերը երկկողմ հարաբերությունների ընդլայնման և զարգացման ուղղությամբ՝ կողմերը կարևորում են երկու երկրների օրենսդիր մարմինների միջև հարաբերությունների և համագործակցության ամրապնդումը բազմաթիվ ուղղություններով և տարբեր մակարդակներում, ինչպես նաև համապատասխան տարածաշրջանային և միջազգային կազմակերպություններում հաղորդակցության և խորհրդատվության կարևորությունը:

Տնտեսական հարթություն

2.1. Կողմերը ողջունում են վերջին տարիներին երկկողմ առևտրի կայուն աճը և պատրաստակամություն հայտնում դրա հետագա աճի, կառուցվածքի օպտիմալացման, ապրանքային անվանացանկի ընդլայնման, Վրաստանից Չինաստան ապրանքների և ծառայությունների արտահանման ավելացման համար։

2.2. Վրաստանը ողջունում է Չինաստանի առաջարկած «Գոտի և ճանապարհ» նախաձեռնությունը։ Կողմերը ստորագրել են փաստաթղթեր, այդ թվում՝ նշված նախաձեռնության շրջանակներում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Վրաստանի կառավարությունների միջև երկկողմ համագործակցության ծրագիր՝ առավել ուժով և հնարավորություններով համագործակցությունն իրականացնելու նպատակով։ Նշված նախաձեռնության շրջանակներում կողմերը կամրապնդեն համակարգումը ոլորտային քաղաքականության ոլորտում և զարգացմանն ուղղված ծրագրերի սիներգիան կխորացնի հարաբերություններն ու համագործակցությունը տարբեր ոլորտներում, պահպանելով ընդհանուր շահի համար խորհրդակցության և համագործակցության սկզբունքը. Կխթանի բաց, կանաչ և մաքուր համագործակցությունը «Գոտի և ճանապարհ» նախաձեռնության նպատակներն իրականացնելու և կայուն զարգացում ապահովելու համար:

2.3. Կողմերն իրենց պատրաստակամությունն են հայտնում խթանելու փոխադարձ ներդրումներն ու առևտուրը. Կողմերը կխթանեն փոխգործակցությունը տրանսպորտի, կապի, ենթակառուցվածքների արդիականացման, Միջին միջանցքի զարգացման և ամրապնդման, թվային տեխնոլոգիաների, երկաթուղային ցանցերի արտադրության, արդիականացման և զարգացման, գյուղատնտեսության և սննդի անվտանգության, ջրային ռեսուրսների, շրջակա միջավայրի պաշտպանության, անապատացման դեմ պայքարի, ջրի դեմինալիզացիայի ոլորտներում: Համապատասխանության գնահատում, Վրաստանի տարանցիկ ենթակառուցվածքն օգտագործելու համար չինական արտադրանքի անխոչընդոտ արտահանման համար դեպի արևմտյան սպառողական շուկաներ, տեխնոլոգիական ձեռքբերումներն ու գիտելիքները կիսելու և կադրերի ռեսուրսները վերապատրաստելու համար։

2.4. Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը և Վրաստանը 2018 թվականից օգտվում են Ազատ առևտրի համաձայնագրից, որը կարևոր դեր է խաղացել երկու երկրների միջև տնտեսական և առևտրային հարաբերությունների զարգացման գործում։ Երկրները կշարունակեն խորացնել համագործակցությունը նշված համաձայնագրի շրջանակներում: Փոխշահավետ արդյունքներ ստանալու համար նրանք կաջակցեն Չինաստանի և Վրաստանի պետական ​​և մասնավոր հատվածի սուբյեկտների միջև տնտեսական և առևտրային հարաբերություններին: Ակտիվորեն կօգտագործվեն նշված համաձայնագրի բարելավման հնարավորությունները։

2.5. Կողմերը պատրաստակամություն են հայտնում անցկացնել Չինաստան-Վրաստան տնտեսական և առևտրային համագործակցության հանձնաժողովի հաջորդ նիստը՝ նշված հանձնաժողովի ձևաչափով առևտրի, ներդրումների, ենթակառուցվածքների և համագործակցության այլ ոլորտներում տեղեկատվության փոխանակման ամրապնդման նպատակով, ինչը կնպաստի որակի ամրապնդմանը և երկկողմ հարաբերությունների արդյունավետությունը։

2.6. Չինաստանը ողջունում է Վրաստանի ակտիվ մասնակցությունը Չինաստանի ներմուծման միջազգային ցուցահանդեսին։ Չինաստանն աջակցում է վրացական ձեռնարկություններին ապրանքներ վաճառելու չինական էլեկտրոնային առևտրի հարթակներում։

2.7. Կողմերն իրենց պատրաստակամությունն են հայտնում ակտիվացնել համագործակցությունը զբոսաշրջության ոլորտում՝ ոլորտի ընդհանուր զարգացմանը հասնելու համար։ Չինաստանը ողջունում է Վրաստանի մասնակցությունը զբոսաշրջության այնպիսի ցուցահանդեսներին, ինչպիսին է Չինաստանի միջազգային զբոսաշրջության ամենամյա շուկան։

2.8. Չինաստանը աջակցում և ընդգծում է Մետաքսի ճանապարհի 4-րդ ֆորումի կարևորությունը Թբիլիսիում, որի թեման է «Այսօրվա կապը, վաղվա կայունությունը» և որը կանցկացվի 2023 թվականի հոկտեմբերի 26-27-ը Թբիլիսիում։

2.9. Վրաստանը Չինաստանի և Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի երկրների միջև համագործակցությունը դիտարկում է որպես պրագմատիկ, բաց և փոխշահավետ տարածաշրջանային համագործակցության հարթակ։ Չինաստանը ողջունում է Վրաստանի շահագրգռվածությունը՝ որպես դիտորդ մասնակցելու այս համագործակցության մեխանիզմին։

2.10. Չինաստանը կուսումնասիրի Վրաստանի կողմից սոցիալական և ենթակառուցվածքային նախագծերի իրականացման համար արտոնյալ վարկավորման հարցը։

Մարդկանց և մշակութային հարաբերությունների չափումը

3.1. Հաշվի առնելով նոր պայմաններում երկկողմ հարաբերությունների խորացման անհրաժեշտությունը՝ կողմերը պատրաստակամություն են հայտնում ակտիվորեն իրականացնել գիտատեխնիկական համագործակցություն, թարմացնել գիտության և տեխնիկայի ոլորտում համագործակցության մասին համաձայնագիրը, որը ստորագրվել է Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Վրաստանի միջև 1993 թվականին։

3.2. Նկատի ունենալով բարեկամական վերաբերմունքի և համագործակցության մեծ ներուժը ժողովուրդների միջև կապերի և մշակութային հարաբերությունների ոլորտում՝ կողմերը պայմանավորվում են ամրապնդել մշակութային համագործակցությունը։ Կխրախուսվեն երկու երկրների քաղաքացիների այցելությունները, կամրապնդվի համագործակցությունը զբոսաշրջության, առողջապահության, երիտասարդության և սպորտի ոլորտներում։ Բացի այդ, կամրապնդվեն հարաբերությունները կինոարվեստի, մամուլի և հանրային դիվանագիտության ոլորտներում։

3.3. Կողմերը կուսումնասիրեն Չինաստանի և Վրաստանի մշակույթի տարիները նշելու հնարավորությունը և կշարունակեն խորհրդատվությունները մշակութային կենտրոնների ստեղծման համար, որոնք կստանան համապատասխան աջակցություն։

3.4. Կողմերը կամրապնդեն համագործակցությունը գիտության և բարձրագույն կրթության ոլորտներում։ Կիրականացվեն ուսուցիչների և ուսանողների փոխանակման ծրագրեր, կամրապնդվի համագործակցությունը գիտության և նոր տեխնոլոգիաների առևտրայնացման ոլորտում, կիրականացվեն համատեղ նախագծեր։

3.5. Կողմերը կօգնեն բուհերին իրականացնել գործնական համագործակցություն, որը նման է համատեղ վերապատրաստման ծրագրերին: Համալսարաններին կխրախուսվի լիարժեք օգտագործել բարձրորակ թվային կրթական ռեսուրսները և դիտարկել դրանք համատեղ առցանց և օֆլայն ձևաչափերով: Կողմերը կնպաստեն ուսանողների փոխադարձ փոխանակմանը և համատեղ զարգացմանը՝ օգտագործելով պետական ​​կրթաթոշակային գործիքները և այլ միջոցներ։

3.6. Կողմերը կարևորում են լեզուների ուսուցման փոխանակման և համագործակցության ծրագրերը, խրախուսում են երկու երկրների դպրոցներին սովորել չինարեն և վրացերեն լեզուները: Լեզվի ուսուցիչների փոխանակման ծրագրեր իրականացնելու և վերապատրաստելու պատրաստակամություն: Նրանք աջակցում են Կոնֆուցիուսի ինստիտուտների (դասարանների) զարգացմանը։

Միջազգային հարթություն

4.1. Կողմերը կամրապնդեն համակարգումը և համագործակցությունը տարածաշրջանային և միջազգային հարցերում, համատեղ աջակցությունը իրական բազմակողմանիությանը: Նրանք ամուր կպաշտպանեն ՄԱԿ-ի շուրջ ստեղծված միջազգային համակարգը, միջազգային իրավունքի վրա հիմնված միջազգային կարգը, միջազգային հարաբերությունների հիմնական նորմերը՝ հիմնված ՄԱԿ-ի կանոնադրության նպատակների և սկզբունքների վրա: Դրանք կխրախուսեն միջազգային հարաբերությունների նոր տեսակների ներդրումը։

4.2. Կողմերը աջակցում են մարդկության ընդհանուր արժեքների՝ խաղաղության, զարգացման, համագործակցության, արդարության, ժողովրդավարության և ազատության խթանմանը: Հարգում բոլոր ժողովուրդների անկախ ընտրությունը՝ իրենց ազգային կարողություններին համապատասխան զարգացման ուղի որոշելիս և նպաստում մարդկության համար ընդհանուր ապագա ունեցող հասարակության ստեղծմանը։

4.3. Վրաստանն աջակցում է Չինաստանի կողմից առաջարկված գլոբալ զարգացման նախաձեռնությանը և պատրաստ է ակտիվորեն մասնակցել նշված նախաձեռնության շրջանակներում համագործակցությանը՝ արագացնելու ՄԱԿ-ի 2030 թվականի կայուն զարգացման օրակարգի իրականացումը։

4.4. Վրաստանն աջակցում է Չինաստանի կողմից առաջարկված գլոբալ անվտանգության նախաձեռնությանը։ Կողմերը ցանկանում են ամրապնդել հարաբերություններն ու համագործակցությունը նշված նախաձեռնության շրջանակներում և համատեղ ջանքեր գործադրել խաղաղ ու կայուն միջազգային անվտանգության միջավայրի համար, նպաստել և պաշտպանել տարածաշրջանի երկրների ընդհանուր զարգացումը։

4.5. Վրաստանն աջակցում է Չինաստանի առաջարկած համաշխարհային քաղաքակրթական նախաձեռնությանը։ Կողմերն ակտիվորեն կհամագործակցեն նշված նախաձեռնությունն իրականացնելու համար։