Վերջին շաբաթվա ընթացքում վրացական լարին սկսել է կտրուկ ամրապնդել իր դիրքերը ու այն թանկացել է արտարժույթի նկատմամբ: Որոնք են դրա պատճառները և արդյոք կարելի է ակնկալել, որ դոլարի փոխարժեքի աճի հետ մեկտեղ ապրանքների գները կէժանանան: Jnews- ը այս մասին զրուցել է ISET հետազոտական ինստիտուտի ավագ աշխատակից Դավիթ Կեշելավայի հետ:
– Որն է դոլարի փոխարժեքի անկման պատճառը, երբ որոշ ժամանակ փոխարժեքը համեմատաբար բարձր էր:
Շատ դժվար է կոնկրետ ապացույցներով ասել, թե ինչն է հանգեցրել լարիի ամրապնդմանը: Մենք դեռևս ճշգրիտ տվյալներ չունենք, որ 100% -ով պատասխանենք, թե որն էր լարիի ամրապնդման պատճառը: Այնուամենայնիվ, մեր ունեցած տվյալների հիման վրա ես որոշ չափով կարող եմ բացատրել պատճառը:
Կա գործոնների 2 խումբ.
Առաջին խմբի առաջին գործոնը բարելավված հիմնարար գործոնն է: Եթե կոնկրետ նայենք վերջին ժամանակների դինամիկային, կտեսնենք, որ Վրաստանում առևտրային հաշվեկշիռը զգալիորեն բարելավվել է: Արտահանումը վերականգնվում է ավելի արագ տեմպերով, քան ներմուծումը: Դա իր հերթին նպաստեց առևտրային դեֆիցիտի անկմանը, որը համարվում է լարիի փոխարժեքի ամրապնդման հիմնական գործոններից մեկը:
Երկրորդը փոխանցումների դինամիկան է, որոնց տեմպերը վերջերս աճել են: Սա լարիի ամրապնդման ևս մեկ գործոնն է հանդիսանում:
Այս ժամանակահատվածում զբոսաշրջության ոլորտը մեծապես չի ազդել լարիի ամրապնդման վրա, մինչդեռ մենք շատ հեռու ենք այն ցուցանիշներից, որոնք ունեցել ենք մինչ համավարակը:
Երկրորդ խմբի գործոնները, թեև դա վիճակագրական տվյալներով չենք կարող ներկայացնել, դրանք ակնկալիքներն են: Դրական ակնկալիքները կախված են համաճարակային իրավիճակից: Վերջերս այս իրավիճակը համեմատաբար բարելավվել է պատվաստման գործընթացի հետ մեկտեղ: Հատկանշական է, որ պատվաստումը դանդաղ է ընթանում, որքան պատվաստման գործընթացն ավելի արագ ընթանա, այդքան ակնկալիքները դրական կլինեն: Դա կախված է նաև քաղաքական իրավիճակի կայունացումից:
– Դոլարի փոխարժեքի անկումից մի քանի օր հետո երեկ այս տեմպը փոխեց աճի իր անկման միտումը, որն է նման տատանումների պատճառը:
Դրանք կարճատև տատանումներ են, որոնք բացատրվում են կարճաժամկետ շուկայական ուժերով:
– Քանի որ լարին ամրացել է, հնարավոր է սննդամթերքի և ապրանքների գների անկում:
Տնտեսական ուսումնասիրություններից մենք գիտենք, որ փոխարժեքի փոփոխությունները կարող են ազդել գների վրա: Օրինակ, փոխարժեքի ամրապնդումը կարող է ազդել ապրանքների գների անկման վրա, բայց դա պահանջում է որոշակի ժամանակ, ընկերությունները պահեստներ ունեն, քանի դեռ այս պահեստներից ապրանքը չի վաճառվել, գները չեն կարող իջնել: Բայց այս ամենը շատ դժվար է բացատրել, քանի որ այսօրվա գների աճը պայմանավորված է ոչ միայն փոխարժեքի անկմամբ, այլ նաև այլ գործոններից: Կան գործոններ, որոնք ազդում են: Օրինակ՝ վառելիքի համաշխարհային գները, և առհասարակ, սննդամթերքի գները: Դա կախված է նաև համավարակային ժամանակաշրջանից, քանի որ նախորդ տարի բիզնեսի ծախսերն աճել են, ինչը իր հերթին բերում է գնաճի:
