Ամերիկյան ազգային ժողովրդավարական ինստիտուտը (NDI) զեկույց է հրապարակում Վրաստանում անցկացված խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ: Ըստ ոչ կառավարական կազմակերպության, «ընտրական արձանագրություններում ենթադրյալ անճշտությունները, ընտրատեղամասերում ընտրողների ահաբեկման տարածված հաղորդագրությունները, արդյունքների ուշ հրապարակումը և նախընտրական շրջանում իշխանության չարաշահման զգացումը» համընկնում են օրենսդրական և վարչարարական բարելավումների առաջընթացի հետ:
Փաստաթղթի համաձայն, ընտրությունների օրը վստահություն վայելող դիտորդական խմբերը հայտնել են ընտրությունների արձանագրությունների անճշտությունների և քվեարկության գաղտնիության խախտումների մասին: Նշվում է տեղամասերից դուրս հնարավոր ֆիզիկական բախումների, ընտրակաշառքի փորձի, կաշառքի և խարդախության մասին: Զեկույցում նշվում է, որ դիտորդները խոսել են նաև ընտրողների և լրագրողների վրա հնարավոր ճնշման, ինչպես նաև տեղամասերում կուսակցության համակարգողների և ակտիվիստների գտնվելու մասին, ինչը, ենթադրաբար, կարող էր լարել իրավիճակը:
NDI զեկույցը պարունակում է Վրաստանի ընտրական համակարգի բարելավման վերաբերյալ առաջարկությունների ցուցակ, որոնց վրա կազմակերպությունը հատուկ ուշադրություն դարձնել է պահանջում երկրորդ փուլի ընթացքում.
Պատասխանատու կողմերը պետք է ավելի շատ ջանք գործադրեն բողոքները արագ և պատշաճ կերպով քննարկելու համար: Անհրաժեշտության դեպքում, որոշակի տեղամասերում, ձայները պետք է վերահաշվարկվեն կամ նշանակվի նոր քվեարկություն: Բռնության կամ ահաբեկման մեղադրանքները պետք է հետաքննվեն, և բոլոր հանցագործները պետք է ենթարկվեն պատասխանատվության: Լիազորված անձինք պետք է ձեռնարկեն բոլոր նախազգուշական միջոցները, որպեսզի դա այլեւս չկրկնվի:
Կուսակցություններն ու թեկնածուները պետք է ապացույցներ ներկայացնեն ընտրական խախտումների, լիազորությունների չարաշահման, ճնշման և ահաբեկման մասին մեղադրանքների վերաբերյալ և օգտագործեն առկա լծակները` այդ անճշտությունները շտկելու համար:
Մասնակից կողմերը պետք է հարգեն և սատարեն անկողմնակալ անկախ դիտորդների իրավունքները` շարունակել իրենց գործունեությունը առանց ճնշման և ահաբեկմամ:
ԿԸՀ-ն պետք է ուժեղացնի ընթացակարգերի ճշգրիտ և հետևողական իրականացումը, այդ թվում` այնպիսի հարցերի շուրջ, ինչպիսիք են հանձնաժողովի անդամների պարտականությունների վերաբաշխումը, քվեարկության գաղտնիության ապահովումը, պիտակավորման ընթացակարգերի պահպանումը և արձանագրությունների լրացումը:
Կողմերը պետք է ջանքեր գործադրեն լարվածությունը մեղմացնելու և խաղաղ միջավայր ստեղծելու ուղղությամբ: Քաղաքական առաջնորդներն ու թեկնածուները պետք է շարունակեն իրենց գործունեությունն իրականացնել այսպես կոչված Վարվելաձեւի օրենսգրքի համաձայն:
Ընտրողներին հավասարակշռված և հավաստի տեղեկատվություն տրամադրելու համար քաղաքական կուսակցություններն ու թեկնածուները պետք է մասնակցեն տարբեր բանավեճերի և քաղաքական ծրագրերի և հանրությանը ներկայացնեն իրենց ծրագրերն ու պլանները:
Կարևոր է, որ կուսակցությունները և թեկնածուները երկրորդ փուլից առաջ ընտրողների հետ շփվելիս համապատասխանեն հանրային առողջապահության կարգուկանոնին: