Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի Մեծ պալատը որոշում կայացրեց ՆԳ նախկին նախարար Վանո Մերաբիշվիլիի գործով «Մերաբիշվիլին ընդդեմ Վրաստանի» որոշման մասին:
Մեծ պալատը ուժի մեջ թողեց ստորին դատարանի որոշումը, որ վրացական իշխանությունները խախտել են Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 18-րդ հոդվածը Մերաբիշվիլիի նկատմամբ:
2016 թ. հունիսին Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանն արդեն որոշում կայացրեց Մերաբիշվիլիի գործի մեջ, գտնելով, որ դրա հետ կապված խախտվել է Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 18-րդ հոդվածը: Դա պայմանավորված է Մերաբիշվիլիի բողոքով, որ նրան գաղտնի տարել են բանտից` հանդիպելու գլխավոր դատախազի հետ և նրա վրա ճնշում գործադրելու մեջ:
Այնուհետեւ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը որոշումը կայացրեց հոգուտ Մերաբիշվիլիի, սակայն Վրաստանի Արդարադատության նախարարությունը դրան չհամաձայնեց, ինչը 2016 թ.-ի հոկտեմբերին բողոքարկվեց Մեծ պալատում:
Կոնվենցիայի 18-րդ հոդվածում խոսվում է «սույն Կոնվենցիայով թույլատրված այն սահմանափակումները, որոնք վերաբերում են այն իրավունքներին և ազատություններին, որոնք չպետք է օգտագործվեն այլ նպատակների համար, քան դրանք, որոնց համար տրամադրվել էին»:
«Վրաստանի նախկին վարչապետի նախնական հիմնավորված կալանքը ավելի ուշ անհիմն կերպով օգտագործվել է որպես ճնշում գործադրելու միջոց», – ասվում է դատարանի կայքէջում հրապարակված որոշման մեջ: Այս որոշմանը կողմ քվեարկել են` 9 դատավոր, իսկ 8-ը` դեմ:
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշումն արդեն մեկնաբանվել է Մերաբիշվիլի փաստաբան` Օթար Կախիձեի կողմից, ով իր պաշտպանյալին անվանել է «քաղբանտարկյալ» և վրաց իշխանություններին կոչ է արել անմիջապես ազատել նրան:
«Դատարանը ուժի մեջ թողեց 18-րդ հոդվածի խախտումը, սա հայտնի հոդված է, որի վերաբերյալ Ստրասբուրգում ընթանում էին երկու հայտնի քաղբանտարկյալների Յուլիա Տիմոշենկոյի և Յուրի Լուցենկոյի գործերը: Ես ուզում եմ դիմել Վրաստանի իշխանություններին, եթե ուզում են նվազագույն դարձնել վնասը, որը կստանա մեր երկրի կերպարը, այդ անպատասխանատու որոշումից, թող անմիջապես որոշում կայացնեն Վանո Մերաբիշվիլիի ազատման մասին», – ճեպազրույցին ասաց Կախիձեն:
Այն մասին, որ իրեն գաղտնի դուրս են բերել բանտից Վանո Մերաբիշվիլին հայտարարեց դեկտեմբերի 17-ին դատական նիստում:
Ըստ նրա, դեկտեմբերի 14-ի գիշերը, բանտային ադմինիստրացիան նրան դուրս է բերել բանտից գլխավոր դատախազի հետ հանդիպման համար, այդ պաշտոնը այդ ժամանակ զբաղեցնում էր Օթար Փարցխալաձեն: Դատավարության ժամանակ Մերաբիշվիլին մանրամասն վկայություն տվեց բանտից գաղտնի դուրս բերման մասին և կոչ արեց ստուգել բանտի շրջակայքում գտնվող տեսախցիկները:
Մերաբիշվիլին պնդում է, որ Փարցխալաձեն սպառնացել է նրան և նրա ընտանիքի անդամներին, պահանջելով անել հայտարարություն, որ 2004-2005 թթ.-ին Վրաստանի վարչապետ Զուրաբ Ժվանիան սպանվել է բռնությամբ: Երկրորդ հայտարարությունը, այն է որ Փարցխալաձեն պահանջել է, որ Մերաբիշվիլին վկայություն տա օֆշորային ընկերությունների որոշ հաշիվների մասին, որոնք ենթադրաբար Վրաստանի նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլին 2004-2013 թթ. մոտ են:
Մերաբիշվիլիի գաղտնի տեղափոխման հետ կապված միջադեպը ազդեցություն է գործել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշմանը` «Մերաբիշվիլին ընդդեմ Վրաստանի» գործում, որում մատնանշված է նախկին վարչապետի հետապնդման քաղաքական դրդապատճառը:
Ստրասբուրգի դատարանը հատուկ կարևորություն տվեց այն փաստին, որ բանտային ադմինիստրացիան տեսաձայնագրություններ չի տրամադրում վերահսկողական-տեսախցիկներից: Իսկ վարչապետը, պատիժների կատարման նախարարը և գլխավոր դատախազը հստակորեն դեմ էին գործի օբյեկտիվ հետաքննությանը: Այս հանգամանքներից ելնելով Ստրասբուրգի դատարանը Մերաբիշվիլիի տարբերակը վստահելի գտավ բանտից նրա գաղտնի տեղափոխման մասին: Արդյունքում, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը որոշեց, որ Մերաբիշվիլիի նախնական կալանքը, բացի նրա կողմից իրավախախտման հնարավոր փաստերի հետաքննության, ուներ նաև այլ, անօրինական նպատակ `բարոյական ազդեցություն ունենալ նրա վրա և ստիպել նրան տալ հետաքննությանը տեղեկություններ այլ գործերի վերաբերյալ, որոնք կապ չունեին մեղադրանքների հետ, որոնցում մեղադրվել է Մերաբիշվիլիին:
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը որոշեց, որ Մերաբիշվիլիի նկատմամբ խախտվել են Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների կոնվենցիայի 18-րդ և 5-րդ հոդվածները:
Այնուհետև, 2016 թ.-ի հունիսին Վրաստանի Գլխավոր դատախազությունը հարուցեց քրեական գործ պաշտոնյաների պաշտոնական լիազորությունների հնարավոր գերազանցման մասին, ովքեր Վանո Մերաբիշվիլիի դեմ հետաքննության պրոցեսի հետ կապ ունեն և նրա ազատազրկման հետ կապված: 2017 թ.-ի փետրվարին գործը փակվեց` հետաքննությունն ավարտվեց:
Ներքին գործերի նախկին նախարար և վարչապետ Վանո Մերաբիշվիլին, ով ներգրավված էր լայնամասշտաբ և բարեփոխված ոստիկանական բարեփոխումներում, ձերբակալվեց 2013 թ.-ի մայիսին և ուղարկվեց նախնական կալանքի:
Քութաիսիի քաղաքային դատարանը ժամկետը երկարացրեց նույն տարվա սեպտեմբերի 25-ին, որը նույնպես դատապարտեց Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը:
Ներկա պահին Մերաբիշվիլին բանտարկված է հինգ քրեական գործով. քաղաք Թելավիում 2004 թ.-ին «Ակուրա» գինու գործարանի անօրինական առգրավում պետության օգտին, Ներգրավվածություն 2006 թ.-ին «Վրաստանի Միավորված բանկի» աշխատակից Սանդրո Գիրգվլիանիի սպանության մեջ, 2011թ.-ի մայիս 26-ին ընդդիմության հանրահավաքի ցրում, ընտրողներին կաշառքի տրամադրում 2012 թ.-ի խորհրդարանական ընտրություններից առաջ, 2005 թ.-ին Վրաստանի խորհրդարանի պատգամավոր Վալերի Գելաշվիլին ծեծելու գործում, ինչպես նաև ընդդիմության հանրահավաքի ցրում և 2007թ.-ի նոյեմբեր 7-ին ավերումներ «Իմեդի» հեռուստաընկերությունում:
Աղբյուրը` Новости-Грузия
Լուսանկարը` Interpressnews