Վերջերս սոցիալական ցանցերում տարածվել է շանտաժի հին մեթոդի վրա հիմնված հանցագործության նոր՝ կատարելագործված տեսակ։ Խարդախներն օգտագործում են այնպիսի տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են Photoshop-ը և արհեստական ինտելեկտը (ԱԻ)՝ կեղծ պոռնոգրաֆիկ պատկերներ կամ տեսանյութեր ստեղծելու համար՝ իրենց զոհերից գումար կորզելու համար:
Հայաստանից թվային անվտանգության մասնագետ Սամվել Մարիտրոսյանը, ով ակտիվորեն կիսում է իր գիտելիքները կիբեր սպառնալիքների մասին, առաջարկել է մի քանի կարևոր խորհուրդնրանց համար, ովքեր բախվել են այս տեսակի հանցագործության:
«Շատերը դիմում են ինձ, և ես որոշեցի խոսել այդ մասին: Սա նորություն չէ, բայց դա շատերին է վերաբերում, հանցագործները հիմնականում կենտրոնացած են կանանց վրա: Վերցնում եմ լուսանկարը և ստեղծում են ֆոտոշոփի միջոցով, կամ օգտագործում են արհեստական ինտելեկտ և ստեղծում պոռնոգրաֆիկ լուսանկարներ ուղարկում ու ասում՝ եթե գումարը չուղարկես, կհրապարակենք, կուղարկենք ընկերներիդ, կխայտառակենք: Ի՞նչ անել: Նախ՝ շատերն են ուզում դիմել կամ դիմում են ոստիկանություն, սա վատ չէ, բայց այդպես ձեր խնդիրը չի լուծվում, քանի որ ոչ մի երկրում ոստիկանությունը չի կարող արագ բռնել նրանց: Իսկ եթե հանցագործները երկրում չեն, ապա սա կարող է տարիներ տևել: Ամեն դեպքում, եկեք դա մի կողմ թողնենք: Երկրորդ՝ գումարը վճարե՞լ, թե՞ ոչ, որովհետև եթե փող ես տալիս, հասկանում են, որ վախենում ես: Ոչ, որովհետև եթե փող ես տալիս, հասկանում են, որ դու վախենում ես և ազդեցության տակ ես և շատ հաճախ անընդհատ փող ես պահանջում։ Դա տեղի է ունենում այլ պրոֆիլներից: Այսինքն՝ նրանք հասկանում են, որ դու այն մարդն ես, ումից կարող են անընդհատ գումար պահանջել։ Բացի այդ, այս շուկան ստեղծել են մարդիկ, ովքեր վճարում էին, քանի որ հանցագործները տեսնում էին, որ շատերն են վճարում։ Երրորդ՝ բողոքել կամ ռեփորթ անել, բայց դա միշտ չէ, որ օգնում է, եթե նկատում եք այս պրոֆիլները հիմնականում Tik Tok-ում կամ Telegram-ում, երկուսն էլ շատ վատ մոդերատորությամբ են, և այս էջերը տարիներ շարունակ չեն ջնջվում: Ուստի սա էլ լուծում չէ։ Փորձեք ամեն դեպքում, բայց եթե այդ էջերը ջնջվում են, նրանք բացում են նորերը»,- ասում է նա։
Միակ լուծումը, ըստ մասնագետի, հուսահատության մեջ չընկնելն ու շանտաժին չտրվելն է։
«Միակ լավ լուծումը՝ նախ ջուր խմեք ու հանգստացեք ու հասկացեք, որ ոչ մի վատ բան չի եղել: Երկրորդ՝ զգուշացրեք բոլոր ընկերներին, պարզապես պատին հայտարարություն արեք, որ ֆոտոշոփի կամ արհեստական ինտելեկտի լուսանկարներով կամ տեսահոլովակներով շանտաժի զոհ եք, իսկ հետո ուղղակի արգելափակեք այս անհատներին և շարունակեք ձեր կյանքը: Հակառակ դեպքում դուք կվատացնեք ձեր վիճակը, կընկղմվեք այս ճահիճը և կօգնեք նրանց վատ բաներ անել: Մի զարգացրեք այս վատ շուկան և գիտակցեք, որ խնդիրը ձեր գլխում է, և ոչ մի սարսափելի բան տեղի չի ունեցել: Հարցին, թե տեսե՞լ եմ, թե քանի հոգի է դիտել և հավանում այս տեսանյութերը, ճիշտն ասած, ես այդ մարդկանց մարդ չեմ էլ համարում»,- տեսաուղերձում ասում է Սամվել Մարտիրոսյանը։
Նման հանցագործությունների թվի վերաբերյալ ճշգրիտ թվեր հավաքելը կարող է դժվար լինել, քանի որ շատ զոհեր չեն հաղորդում միջադեպի մասին, բայց ոչ ոք պաշտպանված չէ կիբերհանցագործության զոհ դառնալու վտանգից:
