---

Նյութը պատրաստել է մեր գործընկեր Jam-news.net-ը:

Անհատական պատժամիջոցներ, ֆինանսական օգնության դադարեցում և, որպես ծայրահեղ միջոց, առանց վիզայի ռեժիմի ժամանակավոր կասեցում. «Ազատություն» ռադիոկայանին հասանելի է դարձել Եվրահանձնաժողովի փաստաթուղթ, որտեղ խոսվում է այն քայլերի մասին, որոնք Եվրամիությունը կարող է ձեռնարկել, եթե Վրաստանում քաղաքական իրավիճակը չբարելավվի։

Փաստաթուղթը պատրաստվել է Եվրահանձնաժողովի և արտաքին գործողությունների եվրոպական ծառայության կողմից։ Այն արդյունք է ԵՄ անդամ երկրների արտգործնախարարների մայիսի 27-ի հանդիպման, որի ընթացքում նրանք քննարկել են, թե ինչ քայլեր կարող է ձեռնարկել ԵՄ-ն՝ ի պատասխան Վրաստանում «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքի ընդունման:

Առաջին կատեգորիան ներառում է միջոցներ, որոնք Բրյուսելը և ԵՄ անդամ առանձին երկրներ կարող են ձեռնարկել անմիջապես՝ ի պատասխան Վրաստանի կառավարության հակաժողովրդավարական գործողությունների։ Դրանք են՝

• ԵՄ-ի և անդամ երկրների կողմից չեղարկել երկկողմ այցերը, հանդիպումները և բարձր մակարդակի միջոցառումները (առաջին հերթին՝ հանդիպումներ պետությունների ղեկավարների, կառավարությունների և նախարարների հետ),
• դադարեցնել ֆինանսական օգնությունը, որն անուղղակի օգուտ է բերում կառավարությանը, դադարեցնել նաև ապագա ֆինանսական աջակցության շուրջ քննարկումները,
• վերանայել ֆինանսական աջակցության պորտֆելը, ինչը ենթադրում է քաղաքացիական հասարակությանն ու անկախ լրատվամիջոցներին տրամադրվող աջակցության աճ (չի տարածվում տարածաշրջանային աջակցության վրա),
• սառեցնել Եվրոպական խաղաղության քաղաքականության շրջանակներում պաշտպանության և անվտանգության համար հատկացված (30 միլիոն եվրո) աջակցությունը։

Փաստաթղթում նշվում է, որ եթե ցուցարարների նկատմամբ բռնությունները շարունակվեն և 2024 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների գործընթացում լուրջ խախտումներ լինեն, ԵՄ-ն կարող է ձեռնարկել ավելի խիստ միջոցներ, ինչպիսիք են՝

• Վրաստանի կառավարության ներկայացուցիչների և դիվանագետների համար առանց վիզայի ռեժիմի ժամանակավոր դադարեցման վերաբերյալ առաջարկությունների ներկայացում անդամ երկրներին,
• սահմանափակող միջոցներ (պատժամիջոցներ) այն անձանց և կառույցների նկատմամբ, որոնք ներգրավված են մարդու իրավունքների լուրջ խախտումների մեջ,
• քաղաքական մակարդակում Վրաստանի հետ հետագա երկխոսության կասեցում,
• հետագա ֆինանսական աջակցության վերանայում, հետագա բյուջետային աջակցության կասեցում և միջոցների վերաբաշխում,
• անվտանգության և պաշտպանության ընդհանուր քաղաքականության շրջանակներում տրամադրվող հետագա աջակցության կասեցում։

Իրավիճակի «էական վատթարացման» դեպքում փաստաթղթում քննարկվում են հնարավոր միջոցներ՝ կապված առանց վիզայի ռեժիմի և ընդլայնման գործընթացի հետ։

Փաստաթղթում նաև նշվում է, որ Եվրամիությունը տարբեր ձևաչափերով քննարկում է քայլեր, որոնք կարող են ձեռնարկվել Վրաստանի եվրաինտեգրման տեսանկյունից։

Առանց վիզայի ռեժիմի կասեցում

«Ազատություն» ռադիոկայանին հասանելի դարձած փաստաթղթի համաձայն՝ Եվրահանձնաժողովը դիտարկում է Վրաստանի հետ առանց վիզայի ռեժիմը ինը ամսով կասեցնելու հարցը՝ որպես ծայրահեղ միջոց։ Միաժամանակ Եվրահանձնաժողովը գիտակցում է, որ առանց վիզայի ռեժիմի կասեցումը բացասաբար կանդրադառնա Վրաստանի եվրոպամետ բնակչության վրա։ Հանձնաժողովի կարծիքով՝ ավելի լավ է կենտրոնանալ Շենգենյան գոտու տարածք առանձին անհատների մուտքը սահմանափակելու վրա։

«Կարելի է դիտարկել վիզային ռեժիմի ազատականացման և ընդլայնման գործընթացի հետ կապված քայլեր, բայց քանի որ դրանց բացասական հետևանքները զգալու են հիմնականում հասարակ քաղաքացիները, դրանք պետք է օգտագործվեն որպես ծայրահեղ միջոց։ Պետք է ինտենսիվ շփվել վրաց ժողովրդի հետ, բացատրել նրան, որ այդ միջոցառումները կարող են ամբողջությամբ չեղարկվել և դա պայմանավորված է կառավարության գործողություններով»,— ասված է փաստաթղթում։

Առանց վիզայի ռեժիմի կասեցման մասին կարող է հայտարարվել աշնանը, երբ ներկայացվի վիզաների կասեցման մեխանիզմի յոթերորդ տարեկան հաշվետվությունը։ Հաշվի առնելով այն, որ փաստաթուղթը սովորաբար հրապարակվում է հոկտեմբերին, հավանական է, որ Եվրահանձնաժողովն այս որոշման մասին հայտարարի Վրաստանի խորհրդարանական ընտրություններից առաջ (նշանակված են հոկտեմբերի 26-ին)։

Ընտրություններ և քաղհասարակություն

Փաստաթղթում ընդգծվում է խորհրդարանական ընտրությունների կարևորությունը և նշվում, որ Եվրահանձնաժողովը սահմանափակող միջոցներ կձեռնարկի ընտրակեղծիքների և ընտրական գործընթացում լուրջ խախտումների դեպքում։

Մինչ այդ Եվրամիությունը նախատեսում է՝

• հզորացնել ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ դիտորդական առաքելությունը՝ ներգրավելով «բազմաթիվ դիտորդների»,
• աջակցել «տեղական և միջազգային կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների» օգնությամբ ընտրողներին իրազեկելու և նախընտրական միջավայրը մշտադիտարկելու ծրագրերին,
• ամրապնդել աջակցությունը քաղաքացիական հասարակության՝ մշտադիտարկման միջազգային և տեղական պոտենցիալին: