---

Վրաստանի տնտեսական կախվածությունը Ռուսաստանից զգալիորեն աճել է նախորդ տարիների համեմատ, ասվում է «Transparency International — Georgia»-ի զեկույցում և առաջարկներ կատարում կառավարությանը քայլեր ձեռնարկել։

Կազմակերպությունը զգուշացնում է, որ «ռուսական ապրանքների զգալի աճը, դրամական փոխանցումները և Ռուսաստանի քաղաքացիների կողմից Վրաստանում ընկերությունների ստեղծումը մեծացնում են վտանգը, որ Վրաստանը կշահարկվի պատժամիջոցները շրջանցելու համար»։

«Տպավորություն է ստեղծվում, որ ՌԴ քաղաքացիների մի մասը որոշել է երկարատև ժամանակով մնալ Վրաստանում… Այդ մասին վկայում են ինչպես ընկերությունների գրանցումները, այնպես էլ վրաց-ռուսական սահմանի երկկողմանի հատման (ելումուտի) և Վրաստանի բանկերում 10 հազ. բանկային հաշիվների բացման վիճակագրությունը ՌԴ քաղաքացիների կողմից»,- նշվում է «Transparency International»-ի զեկույցում։

«Քանի որ պատերազմն ու պատժամիջոցները Ռուսաստանում տնտեսական ճգնաժամ են առաջացրել, որը, ամենայն հավանականությամբ, կշարունակվի առաջիկա տարիներին, Վրաստանի կախվածության աճը ռուսական տնտեսությունից վտանգավոր է նաև մակրոտնտեսական տեսանկյունից»,- զգուշացնում են կազմակերպության փորձագետները։

Ակնկալվում է, որ ապագայում Ռուսաստանից ստացվող դրամական փոխանցումները, զբոսաշրջությունից և առևտրից ստացվող եկամուտները զգալիորեն կնվազեն, ինչը կվնասի կախվածությանը համակերպվող Վրաստանի տնտեսությանը, նշվում է զեկույցի եզրակացույթունների մեջ։

Կառավարությանն ուղղված «TI» առաջարկությունների ցանկում են.

Ակտիվացնել աշխատանքը բոլոր ռազմավարական գործընկերների հետ ազատ առևտրի համաձայնագրերի ստորագրման ուղղությամբ, որոնց հետ դեռևս չկան նման համաձայնագրեր:

Չտրամադրել սուբսիդիաներ պետական բյուջեից՝ դրամաշնորհներ և արտոնյալ վարկեր, ռուսական շուկայի հետ աշխատող ձեռնարկություններին:

Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից Վրաստանում բիզնես գրանցելիս ներդնել լրացուցիչ վերահսկողական մեխանիզմներ՝ պատժամիջոցների տակ գտնվող անձանց և ընկերությունների հետ կապերը բացառելու նպատակով։

«Transparency International»-ը մեջբերում է թվային տեսքով մի շարք ցուցանիշներ, որոնք ցույց են տալիս այս տարվա միտումները.

• Ռուսական ներմուծման տեսակարար կշիռը 10,2%-ից հասել է 13,1-ի (ամենաբարձր ցուցանիշը վերջին 16 տարվա ընթացքում)։ 2022 թվականի հունվար-սեպտեմբերին Ռուսաստանից ներմուծումն աճել է 73%-ով և կազմել 1,2 մլրդ ԱՄՆ դոլար։
• Ամենաշատն աճել է վառելիքի ներմուծումը Ռուսաստանից՝ 350%-ով (329 մլն ԱՄՆ դոլար)։ Ներմուծման մեջ ռուսական վառելիքի մասնաբաժինը կազմել է 44%։ Ածխի և կոքսի ներմուծումը եռապատկվել է՝ հասնելով 57 մլն դոլարի:
• Վրաստանի կախվածությունը ռուսական ցորենից ու ալյուրից դեռ կրկին բարձր է։ 2022 թվականի հունվար-սեպտեմբերին ռուսական ցորենի և ցորենի ալյուրի մասնաբաժինը Վրաստանի ցորենի և ցորենի ալյուրի ներմուծման ընդհանուր ծավալում կազմել է 96%։ Վրաստանում սպառվող ցորենի ալյուրի 78%-ը ներկրվում է Ռուսաստանից:
• Դեպի Ռուսաստան արտահանման ընդհանուր մասնաբաժնի նվազման ֆոնին մեծացել է Ռուսաստանի Դաշնություն վրացական գինու մատակարարումից կախվածությունը։ 2022 թվականի հունվար-սեպտեմբերին Ռուսաստան 109 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ գինու արտահանումը կազմել է Վրաստանի գինու ընդհանուր արտահանման 63%-ը:
• Էներգիայի մատակարարումներից կախվածությունը բավականին ցածր է։ Չնայած Ռուսաստանից էլեկտրաէներգիայի ներմուծման 3.6 անգամ աճին, ռուսական էլեկտրաէներգիան կազմում է Վրաստանի ներքին սպառման միայն 3%-ը։ Ռուսաստանից բնական գազի ներմուծումը նվազել է 32%-ով։ Ռուսական գազի մասնաբաժինը Վրաստանի ներքին սպառման մեջ կազմում է մինչև 7%:
• Տարեսկզբից ռուսաստանցի այցելուների տեսակարար կշիռը Վրաստան այցելած օտարերկրացիների ընդհանուր թվաքանակում կազմել է 20%՝ նախկինում այն երբեք նման նշագծի չի հասել:
• Գարնանը ռուսների զանգվածային միգրացիայի սկսվելուց հետո Ռուսաստանից ստացվող դրամական փոխանցումների տեսակարար կշիռն ընդհանուր փոխանցումների մեջ 2021 թվականի 17,5%-ից հասել է 40%-ի։ Մինչեւ մարտ ամիսը Ռուսաստանից Վրաստան է փոխանցվել միջինը 24 մլն դոլար, գարնան շրջանից՝ միջինը 154 մլն դոլար:
• Ընթացիկ տարվա մարտ-սեպտեմբեր ամիսներին Վրաստանում գրանցվել է մոտ 9500 ռուսական ընկերություն, ինչը 10 անգամ ավելի է, քան ողջ նախորդ տարվա ընթացքում։ Ընդ որում, գրանցումների 97%-ը կազմում է անհատ ձեռնարկատերերի կարգավիճակը։