Ինչու է էժանանում դոլարը և եվրոն, ինչո՞ւ է տեղի ունենում գնաճ և թանկանում է այն ամենը, ինչն ազդում է տնտեսության բոլոր գործընթացների վրա, և շատ ավելիի մասին JNEWS-ին տված հարցազրույցում պատմում է «Ռոնդելի» հիմնադրամի տնտեսական հարցերով փորձագետ, պրոֆեսոր Վլադիմիր Պապավան:
Ինչու են գրեթե բոլոր հիմնական արտարժույթները կորցնում արժեքը: Ինչի՞ հետ է դա կապված:
– Այս ամենն ուղղակիորեն կապված է այն իրադարձությունների հետ, որոնք բխում են Ուկրաինայում Ռուսաստանի ռազմական գործողություններից և տնտեսական պատժամիջոցներից։ Որովհետև այս իրադարձությունները ցնցեցին ողջ համաշխարհային տնտեսությունը։ Համաշխարհային տնտեսության ճարտարապետությունը փոխվում է, և դա ազդել է նաև տարբեր երկրների, այդ թվում՝ միջազգային փոխարկելի արժույթների կայունության վրա։
Ի՞նչ հետեւանքների կարող է հանգեցնել արտարժույթի գների կտրուկ անկումը
– Իհարկե, ամեն ինչ գնում է նրան, որ աշխարհում մեծ լճացում կսկսվի։ Աշխարհի շատ երկրներ կհայտնվեն ռեցեսիայի առջև, այսինքն՝ արտադրության անկում կլինի։ Կլինի բարձր գնաճ, կսկսվեն լճացման գործընթացներ, և դա կլինի համաշխարհային տնտեսության հիմնական թրենդը։ Թեև կան որոշ բացառություններ և մեծ հաջողություն կլինի, եթե Վրաստանին հաջողվի պահպանել այն միտումները, որոնք ձևավորվել են 2021 թվականի առաջին 6 ամիսների ընթացքում՝ այս տարվա առաջին կիսամյակում։
Համաշխարհային հանրության համար նշանակալի հանդիսացող դոլարը նույնպես էժանանում է։ Արդյո՞ք պատժամիջոցներն ազդում են նաև ԱՄՆ-ի վրա
– Իհարկե, սա ուղղակիորեն վերաբերում է բոլոր երկրներին, այդ թվում՝ այն երկրներին, որոնց նկատմամբ պատժամիջոցներ չեն կիրառվել, քանի որ այդ երկրները առևտուր են արել Ռուսաստանի հետ։ Հիմա նրանք դադարեցրել են առևտուրը, նրանք պետք է վերակառուցեն։ Տնտեսության մեջ կան որոշակի ցնցումներ, որոնք առաջացնում են այս անկայունությունը։ Յուրաքանչյուր երկիր տառապում է, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգները։ Բայց ամենից շատ տուժում է այն երկիրը, որի դեմ տնտեսական պատժամիջոցներ են կիրառվել, այսինքն՝ Ռուսաստանը։
Գնաճը դա այս պահին Վրաստանի առջեւ ծառացած մարտահրավերն է: Ինչպե՞ս կարող է Վրաստանը սահմանափակել կամ պայքարել գնաճի դեմ
– Գնաճը սահմանափակել հնարավոր չէ, քանի որ այս գնաճը համաշխարհային գործընթաց է։ Անհնար է սահմանափակել գնաճը առանձին վերցված երկրում: Այս գնաճը հիմնված է մատակարարման նվազման վրա, ինչը պայմանավորված է նրանով, որ նույնիսկ COVID-19 համավարակի համատեքստում գլոբալ մատակարարման շղթայում բացեր կային, այս գործընթացը սրվեց Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմով։ Ռուսաստանի դեմ տնտեսական պատժամիջոցների պատճառով: Այս բոլոր միջազգային գործոններն ազդում են գնաճի վրա գրեթե բոլոր երկրներում։
Շուտով ձմեռ է, և գազային ճգնաժամ կառաջանա: Որոշ ԶԼՄ-ների ու համաշխարհային առաջնորդների կարծիքով՝ Ռուսաստանի համար գազի հարցը ճնշման ու շան
– Դա այդպես էլ կա։ Ռուսաստանը սեփական պատժամիջոցնտաժի լծակ է աշխարհի վրա։ Արդյո՞ք այս հարցը արդիական է Վրաստանի համար:երն է կիրառել արեւմտյան երկրների նկատմամբ եւ, բնականաբար, ամենայն հավանականությամբ, 4-5 ամսից գալիք ձմեռը դժվար կլինի առաջին հերթին ԵՄ երկրների համար։ Նախ, շատ կարևոր է, որ երկիրը շարունակի հակամարտության մեջ չներքաշվելու քաղաքականությունը, որպեսզի Վրաստանը կարողանա խուսափել Վրաստանում երկրորդ ճակատ բացելուց։ Որովհետև հենց Վրաստանում կան մարդիկ, ովքեր, ցավոք, կոչ են անում դրան, իսկ վրացական տնտեսության համար գլխավոր խնդիրը բարձր գնաճն է, որի պատճառները, ինչպես ասացի, ոչ թե վրացական տնտեսության մեջ են, այլ՝ ամբողջ աշխարհում տեղի ունեցող գլոբալ գործընթացների։
Վլադիմիր Պապավան 2001 թվականից ի վեր Վրաստանի ռազմավարական և միջազգային հետազոտությունների հիմնադրամի Կիրառական տնտեսական հետազոտությունների կենտրոնի ավագ հետազոտող և տնօրեն է: 1994-2000 թվականներին եղել է Վրաստանի էկոնոմիկայի նախարար: 2000 թվականին նշանակվել է Վրաստանի նախագահի խորհրդարանական քարտուղարի տեղակալ: 2004-2007 թվականներին՝ Վրաստանի խորհրդարանի բյուջեի և ֆինանսների հանձնաժողովի ղեկավարի տեղակալն է եղել: 2005-2006 թվականներին Ֆուլբրայթի կրթաթոշակառու է եղել Կենտրոնական Ասիայի և Կովկասի ինստիտուտում, Nitze School-SAIS-ում, Ջոն Հոփքինսի համալսարան (Վաշինգտոն, Կոլումբիայի շրջան): 2013-2016 թվականներին եղել է Թբիլիսիի պետական համալսարանի ռեկտոր և տնտեսագիտության պրոֆեսոր, նաև Պաատա Գուգուշվիլիի տնտեսագիտության ինստիտուտի գլխավոր գիտաշխատող:
