Ջավախքի որոշ բնակիչներ, ովքեր եկել էին Վրաստան և Հայաստան՝ զորահավաքից խուսափելու համար, վերադարձել են Ռուսաստան։ Մյուսներն իրենց հերթին վստահ են, որ մոբիլիզացիան չի ավարտվել և չեն շտապում հեռանալ «անվտանգ» երկրներից։
Հոկտեմբերի 28-ին ՌԴ պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն ավելի վաղ՝ սեպտեմբերի 21-ին, հայտարարել էր Վլադիմիր Պուտինի հրամանագրով հայտարարված մասնակի զորահավաքի ավարտի մասին։ Ինքը՝ ՌԴ Նախագահը, պատասխանելով մոբիլիզացիայի մասին հարցին, հայտարարել է, որ «վերջակետը դրված է», բայց ինքը «չի մտածել» հրամանագրի անհրաժեշտության մասին։ Այնուամենայնիվ, իրավաբաններն ու իրավապաշտպանները դեռ նշում են, որ Նախագահի հայտարարած մոբիլիզացիան պաշտոնապես ավարտելու համար անհրաժեշտ է համապատասխան հրամանագիր, և դրա ավարտի մասին հայտարարություններն իրավական ուժ չունեն։
Նինոծմինդայից Հարությունը (անունը փոխված է` պատասխանողի անվտանգության համար) առաջիկա վեց ամիսներին չի պատրաստվում մեկնել Ռուսաստան: Նա վստահ է, որ զորահավաքը շարունակվում է:
«Զորահավաքը չի ավարտվել, ուստի չեմ շտապում։ Նախագահի հրամանագիրը դադարեցնելու մասին չի արձակվել: Այս մասին եղան խոսել են Պուտինն ու Շոյգուն, սակայն օրինական ուժ ունեցող հրամանագրեր չկան։ Եթե իսկապես ավարտվեր, ավարտվելուց հետո նման բաներ չէին լինի»,- ասում է նա։
Փաստն այն է, որ զորահավաքի ավարտի մասին հայտարարություններին զուգահեռ՝ Վլադիմիր Պուտինը ստորագրել է Դաշնային Խորհրդի կողմից նոյեմբերի 2-ին հաստատված օրենքը, ըստ որի՝ որոշ ծանր հանցագործությունների համար չհանված կամ չկրած դատվածություն ունեցող քաղաքացիները կարող են զորակոչվել զինվորական ծառայության՝ մասնակի զորահավաքի շրջանակներում:
Այնուամենայնիվ, Ախալքալաքի մասշտաբով արդեն նկատելի է, որ Ռուսաստանից շատ ավելի քիչ այցելուներ կան։ Ինչպես պարզաբանում է արտագաղթողներից մեկը, ով պատրաստվում է առաջիկա օրերին մեկնել Ռուսաստան, շատերը վերադառնում են, թեև հասկանում են, որ զորահավաքը պաշտոնապես չի ավարտվել։
«Իհարկե, մենք հասկանում ենք, որ դա պաշտոնական չէ։ Ավարտի մասին որևէ հրաման չի եղել: Բայց անձամբ ես, այնուամենայնիվ, պատրաստվում էի վերադառնալ, և փողոցներում շատ ավելի քիչ այցելուներ կան, դուք ինքներդ կարող եք դա նկատել։ Մարդիկ պարզապես հասկանում են, որ գործընթացը դանդաղել է։ Եթե նախկինում մարդկանց տանում էին մետրո, զորականչեր էին գալիս, օրինակ՝ մեր տանը 70 տղամարդուց 68-ին զորակոչել էին, հիմա ամեն ինչ հանդարտվել է, հանգստացել է։ Դրա համար մենք վերադառնում ենք»,- մեկնաբանել է Ռուսաստանից եկած Ախալքալաքում բնակվող այցելուն։
Սեպտեմբերի 21-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հրամանագիր է ստորագրել երկրում մասնակի մոբիլիզացիա սկսելու մասին, որով նախատեսվում էր զինծառայության կանչել մինչև 300 հազար մարդ։ Դրանից հետո ՌԴ քաղաքացիների հսկայական հոսքը, որը պոտենցիալ զորահավաքի մեջ էին ընդգրկվել, արտագաղթել էին Ռուսաստանին սահմանակից երկրներ: Հիմնականում Ռուսաստանից փախած տղամարդկանց «ապաստան» էին դարձել Հայաստանը, Վրաստանը, Ղազախստանը, Ֆինլանդիան։
Ջավախքը բացառություն չէր, և մի քանի օրում Ախալքալաքի փողոցները լցվեցին Ռուսաստանից ժամանած տասնյակ ախալքալաքցիներով։ Մեկ շաբաթ շարունակ տրանսպորտային և հումանիտար կոլափս էր նկատվել վրաց-ռուսական սահմանին՝ «Վերին Լարս»-ում: մարդիկ մի քանի օր հերթ էին կանգնել՝ առանց ջրի, սննդի, տարրական հարմարությունների։ Ոմանք թողել էին ավտոմեքենաները և սահմանը հատել հեծանիվներով, սկուտերներով, մինչև, ելնելով ճգնաժամային իրավիճակից, թույլ էին տալիս ոտքով հատել սահմանը։ Տարբեր տվյալներով՝ Ռուսաստանից Վրաստան է մուտք գործել 110-150 հազար մարդ։
