Վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում վրացական լարին ամրապնդվում և թանկանում է արտարժույթների նկատմամբ։ Ինչով է դա պայմանավորված, և ինչու չեն էժանանում դոլարի թանկացման հետ մեկտեղ թանկացած ապրանքները։ Jnews-ը զրուցել է ISET հետազոտական ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող Դավիթ Կեշելավայի հետ:
-Ինչը հանգեցրեց նրան, որ օրըստօրե լարին արտարժույթի նկատմամբ թանկանում է:
Ընդհանուր առմամբ, լարիի դիրքերի վերջին ամրապնդումը երկու պատճառ ունի.
1. Դրանք արտաքին գործոններ են, որոնք վերջին շրջանում դրական են եղել: Արտահանումը արագ տեմպերով ավելանում է, այսինքն՝ մեծացել է փողի ներհոսքը։ Բացի այդ, նախորդ տարիների համեմատ զբոսաշրջությունը զգալի աճ է գրանցել, ոչ 2019-ի համեմատ, բայց նախորդ տարվա համեմատ աճել է։
2. Երկրորդ պատճառը ԿԲ-ի կողմից տարվող դրամավարկային քաղաքականությունն է, որն արդեն մի ողջ տարի խստացվել է գնաճի պատճառով, իսկ դա, անշուշտ, ազդում է փողի արտահոսքի և փոխանկման արժույթի վրա։
Լարիի վերջին ամրապնդումը, բացի այս երկու հիմնարար պատճառներից, կարող է կապված լինել նաև շուկայի սպասումներից։
– Մարդկանց համար, ովքեր հետևել են լարիի արժեզրկման հետ ապրանքների կտրուկ թանկացման ընթացքին, դժվար է հասկանալ, թե ինչու հիմա, երբ լարին ամրապնդվում է, պարենային ապրանքների գների նվազման պետք չէ սպասել։
Եթե գնաճը վերցնենք և այն բաժանենք ըստ բաղադրիչների, ապա կտեսնենք, որ գնաճի հիմնական մասը կազմում են արտաքին գործոնները։ Կոնկրետ սննդամթերքի և վառելիքի համաշխարհային գների զգալի աճը։ Այս գործոնն այնքան մեծ է և ուժեղ, որ լարիի փոխարժեքի ամրապնդման ազդեցությունը չազդեց գների վրա։ Եթե այս ընթացքում լարիի փոխարժեքը իջներ, դա կհանգեցներ հավելյալ (կամ լրացուցիչ) գնաճի։ Մի խոսքով, գործոններն ավելի ուժեղ են, քան փոխարժեքը, և չնայած նրան, որ լարին կայունանում է, գնաճն ուժեղ է ու բարձր։
– Վրաստանի տնտեսությունն այդքան էլ հզոր չէ, որքան երկար կարող է տևել լարիի ամրապնդման հետ կապված իրավիճակը։ Ինչպես եք կարծում:
Թե որքան կարող է պահպանվել ամրապնդման միտումը, շատ դժվար է ասել։ Նախ, արտաքին վիճակագրությունը վերջերս վերականգնվել է, սակայն դժվար է կանխատեսել, թե ինչքան կշարունակվեն այդ տեմպերը։ Եթե նայեք արտահանման վիճակագրությանը, ապա այստեղ նորությունները քիչ են, գործնականում՝ չկան, ապրանքների նույն տեսականին է, իսկ փոխանցումներն ունեն իրենց սահմանաչափերը։ Թե որքանով դրանք կավելանան ապագայում, դժվար է ասել։ Հզորացման կարող է հանգեցնել զբոսաշրջության վերականգնումը, բայց դրան էլ ազդում է կորոնավիրուսը: Համավարակի ավարտից հետո ինչպես Վրաստանը կկարողանա աշխարհում պահպանել իր զբոսաշրջային դերը որպես:
Ինչ վերաբերում է դրամավարկային քաղաքականությանը, ապա այն սահմանափակ է։ Երբ գնաճը թիրախային ցուցանիշներով սկսում է նվազել, ԿԲ-ն աստիճանաբար դուրս է գալիս խիստ սահմանափակումների քաղաքականությունից, սկսում է իջեցնել խաղադրույքները, իսկ դա արդեն ազդում է գնաճային գործընթացի վրա։
