Որոշ մարզաձևեր Ախալքալաքում այնքան են զարգացած, որ Ախալքալաքի մարզիկները դառնում են պրոֆեսիոնալներ՝ դառնալով Եվրոպայի և աշխարհի չեմպիոններ և մեդալակիրներ։ Մյուս մարզաձևերն ավելի քիչ ուշադրություն է դարձվում։ Իսկ որոշների համար մունիցիպալիտետը տարեկան տասնյակ հազարավոր լարի է հատկացնում դրանք զարգացնելու համար, բայց առանց որևէ արդյունքի։ Այդպիսի մարզաձևերից մեկը ռեգբին է։ 2017 թվականից ի վեր Ախալքալաքի մունիցիպալիտետը տարեկան մուտքավճար է փոխանցում ռեգբիի «Տաո» ակումբին։ Ընդհանուր առմամբ, 2017 թվականից մինչև այսօր «Տաո» մարզային ակումբն Ախալքալաքի բյուջեից ստացել է կես միլիոն լարիից ավելի։ 2017 և 2018 թվականներին ակումբը տարեկան ստացել է 40 000 լարի, իսկ 2019-ից մինչև 2023 թվականը կստանա տարեկան 55 000 լարի։ Ակումբին փոխանցված ամենամեծ գումարը կազմել է 90 000 լարի՝ դա 2024 թվականին էր։ 2024 և 2025 թվականներին նվիրատվությունները կազմել են 90 000 լարի։ Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի 2026 թվականի բյուջեի նախագծով «Տաո» մարզային ակումբին հատկացվում է 70 000 լարի։
Սակայն Ախալքալաքի տղաներն երիտասարդական թիմից այն կողմ չեն գնացել՝ առաջխաղացում չի գրանցվել։ Մինչև այս տարվա սեպտեմբեր Ախալքալաքում մինչև 16 տարեկան մեկ մարզիկ կար, բայց նա նույնպես ներկայումս առողջական խնդիրների պատճառով չի կարողանում մարզվել։
«Ես 16 տարեկան եմ։ Մայիսից մինչև սեպտեմբեր մարզվել եմ Ասպինձայում։ Բայց հիմա վիրահատվել եմ, և երկու-երեք ամիս չեմ մարզվի, բայց հետո ուզում եմ վերսկսել մարզումները։ Ես Ախալքալաքից միակն եմ։ Մյուսները ցանկություն չունեն, ուստի քչերն են ռեգբիով զբաղվում։ Ես վեց տարի է՝ ռեգբիով եմ զբաղվում Ախալքալաքի մարզադպրոցում։ Ասում են, որ լավ է ստացվում, և գուցե ավելի առաջ գնամ։ Ուզում եմ պրոֆեսիոնալ զբաղվել այս սպորտաձևով։ Ես երկու շաբաթ կամ մեկ ամիս մարզվում եմ Ասպինձայում. դա շատ հետաքրքիր է։ Մարզական կենտրոնում բոլոր ծախսերը հոգում եմ, այդ թվում՝ սնունդը», — ասում է Ախալքալաքից Փայլակ Կարապետյանը։
Ի՞նչ է ստանում Ախալքալաքը մարզային ակումբից, որին փոխանցել է գրեթե կես միլիոն լարի, պատմում է Ասպինձայում ռեգբիի բազայի տնօրեն Դավիթ Մգելաձեն։
«Մենք փորձում ենք ամսական մեկ կամ երկու անգամ գալ այստեղ։ «Տաո»-ն ունի երեք թիմ՝ ավագ թիմ, որը ներկայումս մասնակցում է Վրաստանի Պրեմիեր լիգայում։ Կան նաև մինչև 16 և մինչև 14 տարեկանների թիմեր։ Այս թիմերը ևս մրցում են Վրաստանի առաջնությունում։ Մինչև 16 տարեկանների թիմում ընդգրկված են Ասպինձայի, Ախալցիխեի, Ադիգենիի խաղացողները, և հիմա նույնիսկ մի թիմում կա Ախալքալաքից մի տղա։ Նրանք մինչ այժմ խաղացել են 10 խաղ, որոնցից յոթում հաղթել են։ Այս շաբաթ նրանք կարևոր խաղ ունեն», — ասում է նա։
Մգելաձեն բացատրում է, թե ինչու Ախալքալաքի ոչ մի մարզիկ չի ընդգրկվել «Տաո»-ի գլխավոր թիմում՝ չնայած տեղական ֆինանսավորման տարիների ընթացքում ունեցած ջանքերին.
«Դա երկար գործընթաց է: Պետք է լինի մոտ 200 փոքր երեխա, որպեսզի մեծանալով՝ կարողանան սկսել մեծ թիմում ընդգրկվել: Կա նաև դպրոցական ծրագիր, որը ներառում է Ախալքալաքի երկու դպրոց՝ Թումանյանի անվան և վրացական դպրոցը: Պտենա և Չունչխա գյուղերի դպրոցները նույնպես մասնակցում են այս ծրագրին»:
Ախալքալաքի թիվ 1 հանրային դպրոցը հաստատեց, որ անցյալ տարի անցկացրել է ռեգբիի պարապմունքներ, բայց ոչ այս տարի: Թիվ 3 հանրային դպրոցը նույնպես հաստատեց, որ անցյալ տարի անցկացրել է ռեգբի, բայց այս տարի երեխաները մարզվում են ընդամենը երեք ամիս (ամսական երկու անգամ): Չունչխա և Պտենա գյուղերի դպրոցները հաստատեցին, որ անցկացնում են ռեգբիի պարապմունքներ:
«Նրանք պետք է հասնեն 18 տարեկանի և վարեն առողջ ապրելակերպ։ Երիտասարդական ռեգբիում կան ռեգբիի փառատոներ, որոնց մասնակցում են և՛ տղաներ, և՛ աղջիկներ։ Այս փառատոները կազմակերպվում են ամբողջ Վրաստանում, և մենք նախատեսում ենք նրանց տանել դրանց։ Մենք նաև մարզային փառատոներ ենք անցկացնում Ախալցիխեում, Ադիգենիում, Ասպինձայում, և, իհարկե, մեկը կանցկացնենք Ախալքալաքում, որտեղ կմասնակցեն Թբիլիսիից մարզիկներ», — ասում է Դավիթ Մգելաձեն։
Նշենք, որ Ախալքալաքում մշտական ռեգբիի ակումբ չկա, բայց կա մարզիչ՝ Ռաֆայել Դարբինյանը, որն աշխատում է մարզաձևը տեղական մակարդակով զարգացնելու ուղղությամբ։ Սակայն սա բավարար չէ արդյունքներ ապահովելու համար։ Դավիթ Մգելաձեն կարծում է, որ անհրաժեշտ է ստեղծել ենթակառուցվածքներ։
«Իհարկե, մարզադաշտերն անհրաժեշտ են ռեգբիի զարգացման և մարզիկների աճման համար։ Եթե մարզադաշտ կառուցվի, այն անպայման կունենա հանդերձարան և ցնցուղներ՝ դա, անշուշտ, կարևոր է։ Գործող մարզադպրոցը սկզբի համար նույնպես լավ է, հիմա ձմեռ է։ Դրսում խաղալ հնարավոր չի լինի։ Փառատոները շատ կարևոր են. գլխավորը, որ նրանք վայելեն և հաճույք ստանան։ Սա, իհարկե, ավելի շատ երեխաների կգրավի և սպորտաձևը կդարձնի մասսայական», — ասում է Դավիթ Մգելաձեն։
Հիշեցնենք, որ «Transparency International — Georgia»-ն իր 2021 թվականի ուսումնասիրության մեջ նշել է, որ «2012-2013 թվականներին «Cartu» հիմնադրամը Ասպինձայում կազմակերպել է ռեգբիի բազա, որը պատկանում է «Ռեգբիի աջակցության դաշինք R-15» ՍՊԸ-ին»։ Այս ՍՊԸ-ի երկու հիմնադիրներն էլ՝ «Ռեգբիի աջակցության դաշինք»-ը (20%) և «ATU ասոցիացիան» (80%), ուղղակի կապեր ունեն Բիձինա Իվանիշվիլիի և «Վրացական երազանք» կուսակցության հետ։
Կարդացեք նաև՝
