Հունիսի 4-ից արդեն ուժի մեջ է մտել «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքը, ըստ որի՝ բոլոր հասարակական կազմակերպությունները և լրատվամիջոցները (որոնց բյուջեի 20%-ից ավելին ֆինանսավորում է օտարերկրյա կազմակերպությունը) պետք է գրանցվեն որպես «օտար ուժերի շահերը հետապնդող» կազմակերպություններ։ Ի՞նչ է լինելու հետո:
Հունիսի 4-ից օգոստոսի 4-ը Արդարադատության նախարարությունը և Հանրային ռեեստրի ազգային գործակալությունը աշխատում են «Օտար ուժերի շահերը հետապնդող կազմակերպությունների» ռեեստրի ստեղծման ուղղությամբ։ Այս փուլն ավարտելուց հետո «օտարերկրյա գործակալների» ռեեստրում գրանցումը կդառնա պարտադիր։
Օրենքը ոչ կառավարական կազմակերպություններին և լրատվամիջոցների մեծ մասին համարում է «արտաքին ուժերի շահերը կրող»։ «Օտար ուժ» լինելը որոշվում է չորս չափանիշներով.
«Օտար ուժերի շահերի կրողը» (ինչը կառավարությունը նախկինում անվանում էր «օտարերկրյա գործակալներ») կազմակերպություն է, որի տարեկան եկամտի ավելի քան 20%-ի աղբյուրը «օտար ուժերից» են։
Կազմակերպությունը չի կարող միաժամանակ լինել «օտար ուժերի շահերի կրող» և «օտար ուժ»։
Եթե կազմակերպությունը գտնում է, որ համապատասխանում է «օտարերկրյա ուժերի շահերը կրելու» «չափանիշներին», ապա օրենքի սույն մասի ուժի մեջ մտնելուց հետո մեկամսյա ժամկետում (օրենքի հրապարակման 60-րդ օրվանից հետո), պարտավոր է գրավոր դիմում ներկայացնել Արդարադատության տուն և խնդրել գրանցվել որպես «օտար ուժերի շահեր կրող կազմակերպություն»։
Եթե հայտը «ճիշտ և ամբողջությամբ լրացված է», ապա գործակալությունը պարտավոր է 30 աշխատանքային օրվա ընթացքում գրանցել դիմումի հեղինակին և այն գրանցել «օտար ուժի շահերն իրականացնող կազմակերպությունների» գրանցամատյանում։ Այս տեղեկությունը հրապարակային է։
Տասը աշխատանքային օրվա ընթացքում կազմակերպությունը էլեկտրոնային եղանակով լրացնում է հայտը և գրանցվում որպես «օտար ուժերի շահերը կրող կազմակերպություն»։
Միևնույն ժամանակ, գրանցումը կազմակերպության ֆինանսական հաշվետվություն է, որտեղ արտացոլում է՝
նույնականացման տվյալներ,
հասցե,
կայքի հասցե,
Տեղեկություններ նախորդ տարում ստացված դրամական և գույքային եկամուտների մասին։ Պետք է բացատրվեն նյութական ունեցվացքի աղբյուրը, չափը և նպատակը։
Տեղեկություններ նախորդ տարում ծախսված գումարի չափի և նպատակի մասին։
Պետությունը նրան կտուգանի 25000 լարիով և կգրանցի «Գործակալների ռեեստրում»։
Դրանից հետո կազմակերպությունից պահանջում է վերբեռնել ֆինանսական հայտարարագիրը։ Եթե կազմակերպությունը խախտի այս պահանջը, կտուգանվի ևս 10000 լարիով։
Պետությունը հաջորդ ամիս նորից կստուգի կազմակերպությունը և, եթե նորից հայտնաբերի իր «անհնազանդությունը», կտուգանի 20 հազար լարիով։ Այդպիսով պետությունը յուրաքանչյուր նոր ամիս կարող է տուգանել կազմակերպությանը 20 հազար լարիով։
Գոյություն ունի ևս 5000 լարի տուգանք։ Սա բոլոր այն դեպքերի համար է, եթե «օտարերկրյա գործակալից» որևէ տեղեկություն են խնդրում, իսկ նա չի տրամադրում։
Օրենքում ներառված է լսողության մեխանիզմը։ Յուրաքանչյուր ոք կարող է գրավոր հայտնել պետությանը «օտարերկրյա գործակալ կազմակերպության» առկայության մասին։
Տվյալ դեպքում «օտարերկրյա գործակալներին» բացահայտելու համար արդարադատության նախարարության լիազորված անձը (այդ անձը կնշանակվի և կբացահայտվի օրենքի կիրարկումից հետո) իրավունք ունի ցանկացած պահի հետաքննություն սկսել։ Նույնը կարող է անել առանց այլ անձի ներկայացրած դիմումի։
Այսինքն՝ գտնել կազմակերպության և նրա աշխատակիցների մասին տեղեկություններ, այդ թվում՝ անձնական տվյալներ։ Նույն կազմակերպությունը կարող է վերահսկվել 6 ամիսը մեկ անգամ։
«Գործակալների օրենքը» մարդկանց վերաբերում է ոչ միայն անուղղակի, այլև ուղղակիորեն։
Օրենքի վերջնական տարբերակի՝ 8-րդ հոդվածի 3-րդ կետում ասվում է.
«Բոլոր այն անձինք, մարմինները, կազմակերպությունները, հիմնարկները, որոնց խնդրել է Վրաստանի արդարադատության նախարարության կողմից լիազորված անձը տեղեկատվություն ներկայացնել, պարտավոր են անհապաղ նրան ներկայացնել իրենց մոտ եղած, նշված տեղեկությունները»։
Խորհրդարանի նախագահ Շալվա Պապուաշվիլին նույնպես հաստատել է, որ օրենքը վերաբերում է ոչ միայն կազմակերպություններին, այլև ֆիզիկական անձանց։
«Սուտ է, իբր խոսքն այս գրառումներով ֆիզիկական անձանց գրանցման մասին է, բացարձակ սուտ է»,- ասաց խորհրդարանի խոսնակը՝ հավելելով, որ կազմակերպությունն ուսումնասիրելիս «բոլորը պարտավոր են, և՛ կազմակերպությունը և անհատը՝ տեղեկատվություն տրամադրել (պետությանը)»։
Շատ բան, այդ թվում՝ կազմակերպության կոնկրետ աշխատակիցների, այդ թվում՝ նրանց անձնական տվյալների մասին։
Անգամ մինչև գրանցումը, դիմումը ներկայացնելուց հետո 30 աշխատանքային օրվա ընթացքում, Արդարադատության նախարարությունն իրավունք ունի «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» օրենքի հիման վրա (3-րդ հոդվածի «բ» ենթակետ) փնտրել հետեւյալ տեղեկությունները`
Տվյալներ, որոնք բացահայտում են կազմակերպության աշխատակցի ռասսայական կամ էթնիկ պատկանելիությունը, նրա քաղաքական հայացքները,
կրոնական և փիլիսոփայական համոզմունքները,
մասնագիտական միության անդամություն,
առողջություն,
սեռական կյանք,
դատվածության պատմություն,
կենսաչափական և գենետիկական տվյալներ, որոնք մշակվում են ֆիզիկական անձի եզակի նույնականացման համար:
Արդարադատության նախարարությունն իրավունք ունի ուսումնասիրելու «այլ անձնական տվյալներ և գաղտնի» տեղեկություններ։
