EastFruit-ի վերլուծաբանները նշում են, որ ներկայիս դրությամբ Վրաստանում թե՛ տեղական սոխի, թե՛ կարտոֆիլի խիստ պակաս է զգացվում։ Տեղական մեծ պահանջարկը բավարարվում է ներմուծմամբ։ Կարտոֆիլի հաջորդ խոշոր բերքահավաքը սկսվում է հունիսին՝ Քվեմո Քարթլիում, որտեղ արտադրվում է երկրի տարեկան կարտոֆիլի արտադրության 20-30%-ը։ Մայիսին կարող են լինել վաղաժամ առաքումներ, բայց սովորաբար ծավալները մեծ չեն։ Շրջանում ոլորտի ներկայացուցիչները հայտնում են, որ շատ ֆերմերներ կարտոֆիլի փոխարեն սոխ են ցանել։
EastFruit-ը նախկինում հաշվարկել էր, որ Վրաստանը փետրվարից մինչև նոր սեզոնի սկիզբը պետք է ներկրի առնվազն 12 հազար տոննա կարտոֆիլ: 2023 թվականի մարտի առևտրի տվյալները ցույց են տալիս, որ հունվարից արդեն ներմուծվել է 11 հազար տոննա։ Կարտոֆիլի դեֆիցիտը հանգեցրել է ներմուծման շատ բարձր ծավալների՝ երկիրը ներմուծել է ավելի քան 24,000 տոննա կարտոֆիլ 2022 թվականի սեպտեմբերից ի վեր, ինչը ամենաբարձր ծավալն է առնվազն մեկ տասնամյակի ընթացքում։ Ներմուծման մեծ պահանջարկը 2022 թվականի աշնանը տեղական վատ բերքի արդյունքն է, որն իր հերթին եղանակային անբարենպաստ պայմանների հետևանք է հանդիսացել։
Սոխի ներկրումն այնքան էլ արտասովոր չէ, որքան կարտոֆիլի ներկրումը: Վրաստանը 2022 թվականի սեպտեմբերից ներմուծել է 14 հազար տոննա սոխ, ինչը բավականին մոտ է 10 տարվա նույն ամիսների միջին ցուցանիշին՝ 13 000 տոննա։ Սա իր պատճառն ունի՝ ի տարբերություն կարտոֆիլի, սոխի պակասն ավելի շատ գլոբալ խնդիր է, քան տեղային։ Հետաքրքիր է, որ 2023 թվականի մարտին սոխի ներմուծումը չորս անգամ ցածր է եղել, քան 2022 թվականի մարտին և 2023 թվականի փետրվարին։ Վրացի ներկրողների համար դժվար է փոխարինել սոխի խոշոր մատակարար Թուրքիային, որը սահմանափակում է արտահանումը՝ սեփական շուկայում գները կայունացնելու համար։
Դեֆիցիտի արդյունքում կարտոֆիլի և սոխի մեծածախ գներն այս անգամ զգալիորեն բարձր են եղել նախորդ սեզոնների համեմատ։ Փետրվարի կեսերից սոխի գինն ընկել է, բայց դա ներկրվող սոխի որակի և տրամաչափի նվազման հետևանքային էֆեկտն է։
Ինչպես EastFruit-ին հայտնել են տեղական շահագրգիռ կողմերը, գալիք բերքահավաքի համար (նախատեսվում է 2023 թվականի հունիսին), Քվեմո Քարթլիի շրջանի շատ ֆերմերներ կարտոֆիլ ցանելուց անցել են սոխի ցանքսին: Պատճառը գնի մեջ է։ Ֆերմերները տեսան, որ անցյալ տարվա հունիսյան սոխն ավելի եկամտաբեր էր, քան կարտոֆիլը։ Ավելին, սոխի մեծածախ գները շատ ուժեղ են թվում, եթե հաշվի չառնեք որակի և տրամաչափի հետ կապված գների անկումը։ Մանրածախ գները կտրուկ աճել են1 Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ 2023 թվականի մարտին վրացի սպառողները ստիպված են եղել մեկ կիլոգրամ սոխի համար վճարել 111 տոկոսով ավելի, քան 2022 թվականի մարտին։ Նույն ժամանակահատվածում կարտոֆիլի մանրածախ գինն աճել է 50%-ով։
Թեև ցանքսի քանակական հաշվարկները հասանելի չեն, այնուամենայնիվ, կարելի է եզրակացնել, որ քանի որ ֆերմերները անցնում են սոխին, նոր սեզոնին կպահանջվի կարտոֆիլի զգալի ներմուծում: Սոխի գների վրա զգալի բացասական ճնշում կլինի նաև սոխի առաջարկի աճի հետ կապված:
