Վրաստանում համավարակային իրավիճակը վատթարանում է, աճում է կորոնավիրուսով վարակված մարդկանց, այդ թվում՝ երեխաների թիվը: Տեղեկատվությունն այն մասին, որ երեխաներն ավելի խոցելի են հնդկական շտամից, հասարակության մեջ անհանգստություն առաջացրեց: Վերջերս՝ հուլիսի 16-ին և 19-ին, Թբիլիսիում կորոնավիրուսից մահացան երկու նորածիններ: Համեմատաբար ծանր վիճակում է գտնվում եւս մեկ նորածին: Վերջին տվյալներով, Վրաստանում վիրուսով վարակված է 300 երեխա:
Ինչպես է տարածվում կորոնավիրուսի նոր, այսպես կոչված, հնդկական շտամը, ինչու է այն այդքան ուժեղ վնասում երեխաների առողջությունը, և ինչ կարելի է անել նրանց պաշտպանելու համար: Այս և բազմաթիվ այլ հարցերի շուրջ Jnews- ը զրուցեց Իվաշվիլիի անվան կենտրոնական մանկական հիվանդանոցի կլինիկական տնօրեն, Իմունացման գծով փորձագետների ազգային տեխնիկական խորհրդատվական խմբի ղեկավար Իվանե Չխաիձեի հետ:
– Ինչու է դելտա ենթատեսակը, այսինքն` կորոնավիրուսի այսպես կոչված հնդկական շտամը, ավելի վտանգավոր, քան չինականն ու բրիտանականը:
– Այս բոլոր մուտացիաները շեղում են կորոնավիրուսին դեպի ինչ-որ կողմ, և ոչ թե ավելի հեշտ վարակման կամ ավելի ծանր հիվանդության ընթացքի ուղղությամբ, այլ այդ մուտացիաներին բնորոշում է մեկ այլ տարբերություն` տարածվելիությունը: Հնդկական շտամը հիմնականում տարբերվում է նրանով, որ արագորեն փոխանցվում է հիվանդից առողջին: Երկրորդը, ընթացքը ծանր է լինում, և հոսպիտալացման անհրաժեշտությունն ավելի հաճախակի է, քան եթե մարդն օրինակ հիվանդանար չինական ենթատեսակով: Եվ ևս մի բան, ամենաշատն այս շտամով վարակումը տեղի է ունենում երիտասարդների և 12-ից 15 տարեկան դեռահասների շրջանում: Հաշվի առնելով այս բոլոր տվյալները, կարելի է ասել, որ կորոնավիրուսի այս շտամը 9 օրը մեկ կրկնապատկվում է: Այս շտամով վարակն ավելի ինտենսիվ է և շատ շուտով այն կփոխարինի բրիտանական շտամին: Մեզ մոտ «դելտա» շտամով վարակվածների թիվն աստիճանաբար աճում է, և, ամենայն հավանականությամբ, օգոստոսին, այն ամբողջովին կփոխարինի նոր կորոնավիրուսային վարակի բրիտանական ենթատեսակին:
– Ցավոք, վերջին մի քանի օրվա ընթացքում երկու նորածին է մահացել: Ինչու դա տեղի ունեցավ, և ինչպես է երրորդ երեխայի առողջական վիճակը, որը միացված է ԹԱՕ սարքին:
– Երրորդ երեխայի վիճակը դեռևս ծանր է: Մինչև 2 ամսականը բոլոր վարակները շատ վտանգավոր են, ոչ միայն կորոնավիրուսը, այս տարիքում այդ հիվանդությունները լեցուն են լուրջ բարդություններով, քանի որ երեխաները դեռ զարգացում չեն ապրել, նրանք չեն կարողանում ֆիզիկապես դիմակայել լուրջ վարակներին: Երեքն էլ ընդունվել էին թոքերի ծանր բորբոքումով: Երեքն էլ միացված էին ԹԱՕ սարքին: Երկուսի մոտ ախտորոշվել էր վիրուսի հնդկական շտամը, իսկ երրորդի մոտ՝ բրիտանականը: Ցավոք, նրանցից երկուսին չհաջողվեց փրկել: Ընդունման ժամանակ նրանց վիճակը շատ ծանր էր, և արհեստականորեն աջակցում էին ինչպես թոքերին, այնպես էլ սրտին: Ցավոք, սահմանը հատված է, մարմնի դիմադրողականությունը սպառված է: Սակայն մենք հույս ունենք, որ երրորդ երեխային կկարողանանք փրկել, բայց նա դեռևս վերակենդանացման բաժանմունքում է:
– Ինչու է հնդկական շտամը հատկապես վտանգավոր երեխաների և նորածինների համար:
– Բոլոր երեխաները, մեր ազգային արձանագրությունների համաձայն, որոնք մինչ 1 տարեկանը լրանալը վարակվել են կորոնավիրուսով, ունեն շնչառական համակարգի վնասում: 2 ամսականից փոքր երեխաները ընդգրկված են ռիսկ խմբում: Հնդկական շտամն ավելի ագրեսիվորեն ազդում է շնչառական համակարգի, թոքերի վրա և շատ հաճախ թոքաբորբ է առաջացնում:
-Ինչպիսին է միջազգային պրակտիկան և քանի տոկոս են կազմում կորոնավիրուսով վարակված երեխաների մահվան ելքերը:
– Երեխաների շրջանում մահերը շատ ավելի քիչ են, քան մեծահասակների մոտ: Վրաստանում, կորոնավիրուսի առաջին դեպքի գրանցման սկզբից ի վեր՝ 2020 թվականի փետրվարից մինչ օրս, երեխաների շրջանում գրանցվել է 5 մահ: Առաջին երեքը գրանցվել էին կորոնավիրուսի երկրորդ ալիքի ընթացքում:
– Որոնք են այս շտամի առանձնահատկությունները, բացի ավելի արագ տարածվելիությունից: Դելտա-շտամի դեպքում ինչպիսի ընթացք ունի հիվանդությունը:
– Կլինիկական ընթացքի մեջ առանձնակի տարբերություններ չկան, միակ բանն այն է, որ երեխաների շրջանում քիչ տվյալներ կան, բայց մեծահասակների մոտ առանձնահատկությունն այն է, որ մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացումն առաջատար ախտանիշը չէ: Չինական ենթատեսակի ժամանակ միշտ նկատվում է տենդ և շատ հաճախակի հազ, իսկ «դելտա» շտամի դեպքում, այս ախտանիշները հիմնականը չեն, կա ուժեղ գլխացավ, կոկորդի շատ ուժեղ ցավ և հարբուխ: Բայց դա նույնպես բոլոր հիվանդների մոտ չէ, որ դիտարկվում է:
– Հիվանդության ընթացքը տարբերվում է մեծահասակների եւ երեխաների միջեւ:
– Այս հարցը դեռ պարզ չէ հնդկական շտամի դեպքում, քանի որ հրապարակումները դեռ քիչ են: Ընդհանրապես, դա հիմնականում տարբերվում է ախտանիշներով, այնպիսի ախտանիշներով, ինչպիսիք են աղեստամոքսային տրակտի ախտահարումները: Երեխաները շատ հաճախ ունենում են փորլուծություն, ցավ որովայնի հատվածում, հոտի և համի կորուստ: Այս փոփոխությունները երեխաների մոտ շատ ավելի տարածված են, քան մեծահասակների մոտ: Երեխաները միշտ չէ, որ ունենում են բարձր ջերմություն և տենդ: Ընդհանուր առմամբ, երեխաների մոտ COVID-19-ը ավելի թեթև ընթացք ունի, նրանք ավելի հազվադեպ են դիմում բժշկական հաստատություն: Բայց այս փաստերը, կորոնավիրուսի նոր կարգերը, կարող են փոքր-ինչ փոխել այդ պատկերացումները:
– Հնարավոր է բարձրացնել երեխայի դիմադրողականությունը `վարակից պաշտպանելու նպատակով:
– Պաշտպանության ոչ մի հնարավորություն չկա, միակ ելքը ընտանիքի անդամների պատվաստվելն է: Մեզ մոտ հիմա մանկապարտեզները և դպրոցները չեն աշխատում, երեխաները չեն կարող վարակվել իրենց հասակակիցներից, նրանք կարող են վարակվել միայն ընտանիքի անդամներից: Հետեւաբար, մեծահասակների պատվաստումը այժմ հատկապես կարևոր է: Այլ կերպ հնարավոր չէ:
– Տարեսկզբին շատ էր խոսվում բազմահամակարգային բորբոքային համախտանիշի վտանգի մասին ( կորոնավիրուսի հետ կապված բորբոքային պրոցես, որն ազդում է օրգանիզմի մի քանի համակարգերի վրա), բայց այժմ այդ մասին շատ տեղեկություններ չկան, արդյոք այս համախտանիշն այժմ արդիական է:
– Այս վտանգը չի անցել, պարզապես դեպքերն ավելի են քչացել: Երեք երեխաներ բազմաբորբոքային համախտանիշով տեղափոխվել էին մեր կլինիկա, բայց բարեբախտաբար նրանք բոլորը ապաքինվել են, այսինքն՝ այս համախտանիշի հաճախականությունը միշտ համընկնում է համավարակի գագաթնակետի հետ: Մայիսի սկզբին հիվանդության պիկն էր: Կորոնավիրուսի դեպքերի գագաթնակետից 4-6 շաբաթ անց նկատել ենք բազմաբորբոքային համախտանիշի դիմելիության բարձրացում: Հիմա մենք ունենք հիվանդներ, նրանց վիճակը ծանր է:
– Որ երկրներում են պատվաստում երեխաներին: Ինչպես է ընթանում գործընթացը, ինչ է ցույց տալիս վիճակագրությունը: Վրաստանում երբ է սկսվելու երեխաների պատվաստումը:
– Երեխաների պատվաստումը նախ սկսվել էր ԱՄՆ-ում, քանի որ միակ պատվաստանյութը, որն օգտագործվում է երեխաների դեպքում՝ Pfizer- ն է: ԱՄՆ-ը գրանցել է իր պատվաստանյութը որպես դեղամիջոց, որը կարող է օգտագործվել 15 տարեկանից ցածր երեխաների դեպքում: ԱՄՆ-ում ուսումնասիրություններ են անցկացվել 12-ից 15 տարեկան 2300 երեխաների շրջանում: Արդյունքը լավագույնն էր, դրանից հետո Կանադան, այնուհետև Միացյալ Նահանգները քվեարկեցին և սկսեցին օգտագործել այս պատվաստանյութը: Առայժմ դա միայն Pfizer- ն է, բայց հետազոտական աշխատանքները շարունակվում են, ուսումնասիրելով 6 ամսականից բարձր երեխաների խմբեր: Ամենայն հավանականությամբ, մեկ տարի անց երեխաները նույնպես կպատվաստվեն: Թե՛ գրիպի պատվաստանյութը, և թե՛ կորոնավիրուսի պատվաստանյութերը հասանելի կլինեն 6 ամսականից:
Հայտնի չէ, թե երբ Վրաստանը կսկսի պատվաստել երեխաներին: Առայժմ մենք պատվաստանյութերը նախատեսել ենք մեծահասակների համար: Պատվաստանյութերը, որոնք բերվում են Վրաստան, հիմնականում նախատեսված են 18-ից բարձր տարիքի մարդկանց համար: Երբ մեծահասակները պատվաստվեն, այդ դեպքում արդեն հնարավոր կլինի պատվաստել երեխաներին էլ, մինչդեռ երեխաները ռիսկային առաջնահերթություն չեն ներկայացնում, և, հետևաբար, մենք առայժմ պատվաստում ենք մեծահասակներին: Կարծում եմ, ժամանակի խնդիր է, ամենայն հավանականությամբ, այդ պատվաստումը կսկսվի, երբ ամբողջական տվյալներ լինեն, մենք ակնկալում ենք այդ տվյալները 4-5 ամսվա ընթացքում:
Համավարակի սկզբից Վրաստանում գրանցվել է COVID-19 վարակի 390 945 դեպք, այդ թվում՝ շուրջ 41 000 երեխա: Վարակված երեխաներից 5-ը չեն կարողացել հաղթահարել կորոնավիրուսը: