2021 թվականի փետրվարից հունիս ընկած ժամանակահատվածում Վրաստան է այցելել 41 926 ռուսաստանցի: Զբոսաշրջիկների հոսքն ամեն ամիս աճում է: Ինչպես և Covid-մահացության օրական ցուցանիշները Ռուսաստանում, հուլիսի 6-ին երկիրը թարմացրել է ամբողջ համավարակի տխրապատկեր ռեկորդը՝ օրական 737 մահվան ելք: Չնայած այն հանգամանքին, որ Վրաստան մուտք գործելիս անհրաժեշտ է որոշակի տեղեկանքներ տրամադրել, բացառված չէ, որ դրանք կարող են կեղծ լինեն:
Փաստաթուղթը, որը հաստատում է ցանկացած պատվաստանյութով պատվաստման ամբողջական կուրսն անցնելը կամ չպատվաստվածների համար բացասական PCR թեստի պատասխանը, որը կատարվել է ոչ ուշ, քան երկիր ժամանումից 72 ժամ առաջ՝ երրորդ օրը կրկնակի ստուգման հետ միասին: Ահա այն, ինչ հարկավոր է ունենալ Վրաստան այցելելու համար: Ճիշտ է, կանոնակարգերի պաշտոնական պահպանումը չի երաշխավորում, որ երկիր մուտք են գործում Covid-անվտանգ մարդիկ:
Ըստ SOVA-ի աղբյուրի, ընդհանուր առմամբ, բացի ռուսական ծագմամբ պատվաստանյութի նկատմամբ հասարակության անվստահությունից, թերահավատությունն աճում է բուժաշխատողների շրջանում ևս: Ըստ զրուցակցի, շատերը փորձում են գնել պատվաստման կեղծ տեղեկանք:
«Դա արվում է սովորական կլինիկաներում՝ 10 հազար ռուբլով (մոտ 130 դոլար): Բուժքույրը պարզապես դատարկում է պատվաստանյութը լվացարանի մեջ: Բժիշկներն իրենք իրենց միջև ասում են, որ «Sputnik»-ով պատվաստվելուց հետո կորոնավիրուսով վարակվելու հետևանքները բավականին ուժեղ են: Մենք միմյանց խորհուրդ չենք տալիս պատվաստել», – ասում է աղբյուրը:
Բժիշկների անվստահությանն աջակցում են «Բժշկի ձեռնարկ» ծառայության հարցման արդյունքները: Ըստ «Такие дела»-ի՝ ռուս բժիշկների 34%-ը հրաժարվում է պատվաստվելուց՝ չնայած երկրում համաճարակաբանական իրավիճակի սրմանը:
Պատվաստումների ցածր տեմպերի ֆոնին քաղաքական գործիչները որոշեցին «կարգի բերել ամուր, դաժան ձեռքով»: Հունիսի 15-ից Մոսկվայի իշխանությունները հրամանագրեր են ներդրել, համաձայն որոնց պատվաստումը պարտադիր է քաղաքացիների որոշակի խմբերի համար: Այլ շրջանների իշխանությունները սկսել են հետևել այս օրինակին:
Միևնույն ժամանակ, նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հունիսի 30-ին ուղիղ գծի ժամանակ հայտարարել է, որ չի պաշտպանում պարտադիր պատվաստումը: Բայց նա անմիջապես շեշտել է, որ այն ներդրվել է որպես արգելափակումների այլընտրանք, որի պատճառով ձեռնարկությունները փակվում են, հետևաբար մարդիկ կորցնում են իրենց աշխատանքը:
«Որպեսզի դա տեղի չունենա, այդպիսի նորմեր են ներդրվում առանձին շրջաններում և որոշակի կատեգորիաների առնչությամբ», – բացատրել է Պուտինը:
Ինչպես ինքն է հայտնել՝ պատվաստվել է «Sputnik V»–ով:
Հունիսի 28-ից, Մոսկվայի քաղաքապետ Սերգեյ Սոբյանինի հրամանագրով, մայրաքաղաքում ռեստորաններ ու սրճարաններ կթույլատրվեն միայն նրանք, ովքեր ունեն պատվաստման տեղեկանքի QR-կոդ կամ թեստի բացասական պատասխան: Մարդկանց կարծիքով, իշխանությունների նման ռազմավարությունը նպատակ ունի ապահովել, որ ռուսներն անմիջապես հերթ կանգնեն իմունացման համար: Միևնույն ժամանակ, պաշտոնյաները և պետական հաստատությունների ղեկավարները հաճախ ստիպում են մարդկանց անել այն, ինչ նրանք չեն ցանկանում:
«Ես աշխատում եմ բյուջետային հիմնարկում: Այսօր նրանք ուլտիմատում ներկայացրեցին «Պատվաստվե՛ք, կամ կզրկենք պարգևավճարներից (սա աշխատավարձի 80% է) և միայն մերկ աշխատավարձ կստանաք»: Ես դեմ չեմ, բայց չեմ ուզում «Sputnik V»-ն, իսկ նրանք այլ պատվաստանյութ չեն առաջարկում: Ավելին, իմ առողջությունն այդքան էլ լավը չէ, և ես կարող եմ պատվաստանյութից մեռնել՝ բառիս բուն իմաստով, ուստի պետք է հետազոտվել: Դա այն է, ինչ ես պատրաստվում եմ անել, երբ հասանելի կդառնա COVIVAC պատվաստանյութը: Բայց այն սկսել են ներմուծել միայն վերջերս: Դե, ես էլ տարբերակներ ունեմ. Նկարել «Photoshop»-ում, վերկցել ուրիշի պատվաստանյութի էջերն իմին կամ գնել տեղեկանք, որը կգրանցվի հանրային ծառայություններում: Դե, իսկ պատվաստանյութը հայտնվելուց հետո կպատվաստվեմ», – գրում է «Пикабу» ռուսական ֆորումի օգտատերը:
Յանդեքսում «Գնել պատվաստման տեղեկանք» հարցումն այնքան տարածված է դարձել, որ Ռուսաստանի Դաշնության գլխավոր դատախազությունը յուրաքանչյուր պատասխանը տալուց նախազգուշացնում է.
«Իրավունքներ շնորհող կամ պարտավորություններից ազատելու գիտակցաբար կեղծված փաստաթղթի օգտագործման համար քրեական պատասխանատվությունը սահմանված է ՌԴ ՔՕ 327 հոդվածի 3-րդ մասով: Նշված հոդվածը նախատեսում է ազատազրկում՝ մինչև առավելագույնը մեկ տարի ժամկետով», – ասված է նախազգուշական գրության մեջ:
Այսպես կոչված «Darknet»-ն արագ արձագանքեց ընթացիկ իրադարձություններին և սկսեց առաջարկել իր առցանց ներարկումները:
Ըստ Forbes Russia-ի՝ պարտավորությունը ներարկելուց հետո ավելի քան 500 նոր դոմեններ են հայտնվել «Рунет»-ում՝ կորոնավիրուսի դեմ պատվաստումների սերտիֆիկատներ վաճառելու առաջարկներով: Մարտի սկզբին «Կասպերսկիի լաբորատորիան» նույնպես գրել էր նման տեղեկատվության առկայության մասին:
«Օրինակ, եվրոպական ոճի համապատասխան փաստաթուղթն արժե մոտ 20-25 ԱՄՆ դոլար: Բացի այդ, որոշ երկրներում Covid-19- ի բացակայության տեղեկանք է պահանջվում, օրինակ` գրասենյակ գնալու կամ գործուղումներ կատարելու, արձակուրդային ուղևորությունների համար: «Darknet»-ի ռուսալեզու հատվածում դրա արժեքը գնահատվում է 3500-5000 ռուբլի (45-67 դոլար)»:
Telegram ալիքի Baza-ի թղթակիցը պատմել է Sputnik V-ով պատվաստման տեղեկանքը գնելու իր սեփական փորձի մասին: Ըստ նրա, որոշ ժամանակ անց պատվաստումներ անցկացնելու վերաբերյալ գրություն է հայտնվել Պետական ծառայությունների կայքում: Հարցի գինը 12 հազար ռուբլի է (մոտ 160 դոլար):
Հիմնականում նման գործարքները կնքվում են Telegram-ալիքների և մեսենջերների միջոցով: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և զանգվածային հաղորդակցության բնագավառի վերահսկողության դաշնային ծառայությունը տարեսկզբից արգելափակել է շուրջ 150 էջ, որոնք առաջարկել են կեղծ Covid-անձնագրեր տրամադրելու ծառայություններ: Միայն Մոսկվայում նման փաստերի առթիվ հարուցվել է ավելի քան 20 քրեական գործ:
Վստահության թեստ
Ըստ Լեւադա-կենտրոնի, որը Ռուսաստանի իշխանությունները ավելացրել են օտարերկրյա գործակալների ցուցակին, Ռուսաստանի բնակչության 62%-ը չի ցանկանում պատվաստվել: Ըստ ամերիկյան «Morning Consult» ընկերության հարցման, Ռուսաստանը գլխավորում է այն երկրների ցուցակը, որոնց քաղաքացիները դեմ են իմունիզմանը: Չեն օգնում նույնիսկ այն նախաձեռնությունները, ինչպիսիք են մեքենաների խաղարկությունը նրանց միջև, ովքեր որոշել են պատվաստել, և հավելավճարներն աշխատանքային կոլեկտիվներում, որտեղ պատվաստվածների թիվը կգերազանցի 50%-ը:
Պատվաստումների ներկայիս վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ այսօր Ռուսաստանում ամբողջությամբ պատվաստված է բնակչության 12,68%-ը: Սա կազմում է 18 514 799 մարդ: Կորոնավիրուսի պատվաստումը սկսվել է 2020 թվականի դեկտեմբերի 15-ին: Ռուսաստանում թույլատրվում են հետևյալ պատվաստանյութերը՝ «Sputnik V» և «EpiVacCorona»:
Հատկանշական է, որ մինչ այժմ ոչ մի ռուսական պատվաստանյութ չի հաստատվել ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի կարգավորող մարմինների կողմից: Դրանք նույնպես չկան Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից հաստատված դեղամիջոցների ցուցակում:
«Sputnik V պատվաստանյութը դեռ անցնում է ԱՀԿ գնահատումը, չնայած այն եվրոպական երկու երկրներում հաստատվել է արտակարգ օգտագործման համար [դեղորայքի] ցուցակում: Գնահատումն իրականացվում է Ռուսաստանում՝ արտադրության գծով, ուստի այս գործընթացը դեռ չի ավարտվել», – հունիսի 8-ին հայտարարել է ԱՀԿ գլխավոր տնօրենի օգնական Մարիանջելա Սիմաոն:
Այնուամենայնիվ, փորձագետները կարծում են, որ հենց Sputnik V-ով Ռուսաստանի բնակչությանը պատվաստելու հենց ագրեսիվ արշավն է, որ որոշիչ դեր խաղաց հասարակության շրջանում թերահավատությունն առաջացնելու գործում: Իմունացման գործընթացը դառնում է իշխանությունների նկատմամբ վստահության ինքնատիպ ստուգում:
«Թերահավատության համար միշտ կան բավարար պատճառներ, բայց առաջին հերթին, իհարկե, դա պատվաստանյութի հետ վատ աշխատանքն է: Պատվաստանյութերը միշտ շատ ուժեղ քարոզվել են և քարոզվել են ավանսով: Հիշեցնեմ, որ Ռուսաստանում առաջին պատվաստանյութը գրանցվել էր օգոստոսին, երբ պատվաստանյութ, որպես այդպիսին, չկար: Այսինքն՝ այն չի անցել փորձարկման երրորդ փուլը: Առաջին և երկրորդ փուլերն իրականացվել են արագացված տեմպերով, այսինքն` շատ փոքր թվով մարդկանց վրա, ովքեր խախտել են միջազգային կազմակերպության կլինիկական փորձարկումների ներդաշնակեցման բազմաթիվ պահանջներ: Սա իր հետքը թողեց, այնուհետև դրա վրա ազդեց նաև բոլոր ռուսական լրատվամիջոցների ակտիվ քարոզչությունը, որոնք խոսում էին այն մասին, թե ինչ վատ արտասահմանյան պատվաստանյութեր են և ինչ լուրջ բարդություններ են դրանք առաջացնում: Սա, բնականաբար, հարց է առաջացրել ռուսաստանցիների շրջանում, ովքեր քաջատեղյակ են, որ գերմանական ավտոմեքենաներն ավելի լավն են, քան ռուսականները, և նրանց համար դժվար է պատկերացնել, որ ռուսական պատվաստանյութը գերմանականից լավն է», – ասել է ռուս համաճարակաբան Վասիլի Վլասովը «Ամերիկայի ձայն»-ին:
Ըստ մասնագետի՝ արդյունքում մարդիկ, ովքեր գիտական փաստարկների մեջ չեն ընկղմված, դժվարանում են ընդունել տրիվիալ այս փաստը. Չնայած այն հանգամանքին, որ «պատվաստանյութը շատ լավ չի փորձարկվել, ընդհանուր առմամբ այն աշխատում է» և պատվաստվել հարկավոր է:
Կրեմլը չի ընդունում իր մեղքը պատվաստումների ցածր տեմպերի առումով՝ բացատրելով քովիդ-իրավիճակի վատթարացումը «տոտալ նիհիլիզմով»: Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահի մամուլի քարտուղար Դմիտրի Պեսկովի խոսքով՝ մինչ աշուն չի հաջողվի ստանալ պատվաստված 60% ռուսաստանցիների պատկեր:
«Փառք Աստծո, այժմ ավելի ու ավելի շատ քաղաքացիներ են բանականություն ցույց տալիս: Հուսանք, որ դինամիկան նույնքան բարձր կլինի: Բայց, իհարկե, ակնհայտ է, որ պատվաստման այս մակարդակին հասնել չի հաջողվի: Ուստի, իհարկե, այս պայմանները կտեղափոխվեն դեպի աջ», – ասել է Պեսկովը:
Ռուսաստանում պատվաստման մակարդակը շարունակում է մնալ ցածր, իսկ նոր կորոնավիրուսային վարակի մակարդակը՝ բարձր: Ըստ պաշտոնական տվյալների, հիվանդանոցներում գտնվող Covid-19 վարակակիր ռուսաստանցիների գրեթե 90%-ը վարակվել են նոր, ավելի ծանր՝ հնդկական «դելտա» շտամով: Ընդհանուր առմամբ, միայն վերջին 24 ժամվա ընթացքում երկրում ավելի քան 25 հազար մարդու մոտ ախտորոշվել է կորոնավիրուս: Կան ավելի քան 400 հազար ակտիվ հիվանդներ:
Միևնույն ժամանակ, հունիսին Ռուսաստանը չորրորդ տեղում է հայտնվել՝ Վրաստան այցելած օտարերկրյա այցելուների քանակով: Ըստ Զբոսաշրջության ազգային վարչության, այն զիջում է Թուրքիային, Իսրայելին և Ուկրաինային, որտեղ համաճարակաբանական իրավիճակը համեմատաբար կայուն է:
Որքանո՞վ են վրացական իշխանությունները վերահսկում անապահով երկրներից զբոսաշրջիկների հոսքը, ի՞նչ կանոնակարգերի պետք է հետևեն հենց օտարերկրացիները, ինչպես նաև նրանց ընդունողները: Հաշվի առնելով Covid-փաստաթղթերի կեղծման ռիսկը և տուրիստական սեզոնը վերակենդանացնելու փորձերը, Վրաստանում նույնպես աճում է կորոնավիրուսի հերթական ալիքի վտանգը:
Աղբյուրը՝ Sova news