Գարունը բացվելուն պես հայկական թարմ լավաշի բույրը տարածվում է Ջավախքի գրեթե բոլոր գյուղերում, ավանդական լավաշ թխելու ձևը այստեղ պահպանում և փոխանցում են սերնդեսերունդ, սկեսուրից՝ հարս։

2

Իհարկե լավաշի բույրից զերծ չի մնում նաև Ախալքալաքի շրջանի Ազավրեթ գյուղը։ Երբ մեր նկարահանող խումբը մտավ գյուղ միանգամից զգաց լավաշի հոտը, և հոտով էլ գտանք այն տունը, որտեղ հարս ու սկեսուր միասին լավաշ էին թխում։

Ռիտա Սերոբյանը կարծում է, որ լավաշ թխելու եղանակը պետք է իմանա յուրաքանչյուր հայ կին, որպեսզի թարմ լավաշով ապահովի ընտանիքին։ Նա լավաշ թխել սովորել է իր սկեսուրից, այնուհետև՝ այդ բարդ և պատասխանատու գործը սկեսրոջ հիվանադանալուց հետո ընկնում է իր ուսերին։ Հիմա ինքն է թխում, եթե մյուսները սպասում են գարնան գալուն, ապա նա ձմռանն էլ է թխում։

1

5

Բացի պարզապես հաց լինելուց, լավաշը հայերի կյանքում հանդիսանում է կրոնածիսական և պաշտամունքային նշանակություն ունեցող մշակութային տարր: Լավաշը հայկական բառ է, որն առաջացել է հենց այն պատրաստելու գործընթացից: Խմորը գրտնակելուց հետո այն լավ քաշել և բացել են: Այստեղից էլ առաջացել է լավ քաշած, լավ քաշ, իսկ հետո էլ արդեն լավաշ անվանումը:

Հարկ է նշել, որ Հայկական լավաշը հայտնվել է 2-րդ հորիզոնականում աշխարհում 50 լավագույն հացատեսակների մեջ: