Ալերգաբան, իմունաբան Բիձինա Կուլումբեգովի հետ JNEWS- ը զրուցել է Վրաստանում պատվաստման գործընթացի, խնդիրների և ռեակցիաների, օգուտների և վնասների հարաբերակցության և այլնի մասին:
Վրաստանում կորոնավիրուսի դեմ պատվաստումը սկսվել է մարտի 15-ից: Առաջին փուլում նախատեսվում էր պատվաստել բժշկական անձնակազմին, սակայն բուժանձնակազմի ցուցաբերած ցածր ակտիվության պատճառով թույլատրվել է պատվաստել նաև 65-ից բարձր տարիքի մարդկանց: Դրանից հետո հայտարարեցին նաև հայտնի մարդկանց պատվաստելու համար 100 դեղաչափ հատկացնելու հնարավորության մասին: Վրաստանը մարտի 13-ին ստացել է «AstraZeneca» պատվաստանյութի 43 200 դեղաչափ:
Մարտի 19-ին Ախալցիխեում տեղի ունեցած ողբերգական դեպքից հետո, երբ հավանաբար պատվաստումից հետո բուժքրոջ մոտ զարգացել էր անաֆիլակտիկ շոկ և նրա կյանքը չէր հաջողվել փրկել, բնակչության մոտ ավելի շատ հարցեր ու ավելի շատ վախեր են առաջացել: ԱՀԿ-ի ներկայացուցչի խոսքով, պատվաստումից հետո անաֆիլակտիկ ռեակցիա հազվադեպ է զարգանում, պետք է շատ զգույշ լինել դրա ազդեցությունը նվազեցնելու համար:
Աշխարհում մոտ 17 միլիոն մարդ պատվաստվել է «AstraZeneca» – ով, մինչ Ախալցիխեի բուժքրոջ դեպքը, անաֆիլակտիկ ռեակցիայի պատճառով մահվան ելքեր չէին գրանցվել:
Նշենք, որ մինչ 2021 թվականի մարտի 25-ը Վրաստանում կորոնավիրուսից մահացել է 3732 մարդ, օրական մահանում է մոտ 10 մարդ: Մասնագետները նշում են, որ համավարակը կանգնեցնելու միակ միջոցը պատվաստումն է:
– Ինչու Վրաստանը պատվաստման գործընթացը սկսեց «AstraZeneca» – ով, որոնք են այս պատվաստանյութի առավելությունները մյուսների համեմատ:
Պատվաստանյութը ձեռք բերելու հարցում մենք ունեինք մեկ ընտրություն, դա «COVAX» կառույցն է: «COVAX» կառույցն առաջարկվել էր Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կողմից, և, համապատասխանաբար, ինչ պատվաստանյութեր ունի այդ կառույցը, այն էլ մատակարարում է երկրներին: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը և «COVAX» կառույցն ընդունել էին «AstraZeneca» պատվաստանյութը և, համապատասխանաբար, այս պատվաստանյութն էլ ուղարկվել է Վրաստան: Վրաստանը «AstraZeneca»- ից ինքնուրույն չի կատարել գնումը, այն (պատվաստանյութը) ստացել է «COVAX» – ից:
– Որքան է արժեցել մեկ պատվաստանյութը Վրաստանին:
Վրաստանը 5 միլիոն լարի է վճարել «COVAX» կառույցին: «COVAX»- ը առաքում է համեմատաբար ցածր գներով, շուկայականից ցածր:
– Ցանկացած պատվաստանյութ ունի իր ռիսկերը, «AstraZeneca» պատվաստանյութը բացառություն չէ: Մենք դրան ականատես դարձանք ախալցիխեցի բուժքրոջ դեպքում: Ինչ է արվում այդ ռիսկերը նվազեցնելու համար, և ինչպիսին է օգուտների և ռիսկերի տոկոսային հարաբերակցությունը:
Ալերգիկ ռեակցիան բնորոշ է պատվաստանյութերին, այս պատվաստանյութին նույնպես: Միջազգային պրակտիկան ցույց տվեց, որ այս պատվաստանյութով պատվաստվածներից հինգ միլիոնից հինգի մոտ հնարավոր է ալերգիկ ռեակցիա զարգանա: Այնուամենայնիվ, պատվաստանյութի օգուտները, անշուշտ, ավելի մեծ են, քան լուրջ վնասը: Պատվաստումներն ամբողջ աշխարհում շատ են արվում, և նման դեպքեր (խմբ. ռեակցիաներ) հնարավոր են, գլխավորն այն է, որ պատվաստման գործընթացը չկանգնի, քանի որ պատվաստման միջոցով շատ կյանքեր կփրկվեն:
– Մինչ Ախալցիխեի դեպքն էլ տարածաշրջանում կային վախեր պատվաստանյութի նկատմամբ, սակայն պատվաստումից հետո բուժքրոջ մահը ավելի ուժեղացրեց վախը: Ինչ է արվում այդ վախերը նվազեցնելու համար:
Երկիրը պետք է մեծ աշխատանք տանի այս ուղղությամբ: Իրազեկել բնակչությանը մատչելի և պարզ, հասկանալի լեզվով, որպեսզի հասարակությունը հասկանա, թե որքան կարևոր է դա, գիտակցի, որ պատվաստումներ իրականացնում են աշխարհի առաջատար երկրներ, որպեսզի համավարակից ազատվեն, որպեսզի համավարակն ընդմիշտ չմնա, որպեսզի երեք ամիսը մեկ նոր ալիքներ չլինեն, որպեսզի երկիրը չընկնի տնտեսական ճգնաժամի մեջ, որպեսզի շատ մարդիկ չմահանան: Սա երկար տարիներ չի ավարտվի: Սրանից ազատվելու միակ ելքը դա պատվաստումն է: Կարելի է մարդկանց ընտրության հանրավորություն տալ, քանի որ Վրաստան տարբեր պատվաստանյութեր կարող են ներմուծվել, օրինակ՝ չինական, ռուսական արտադրության պատվաստանյութերը: Գլխավորն այն է, որ դրանք հավանություն ստանան Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից, հետո դրանք կարող են արդեն ներմուծվել, որպեսզի մարդիկ ընտրություն ունենան:
– «AstraZeneca» – ի կիրառման գործընթացում եվրոպական որոշ երկրներ հայտարարել էին, որ պատվաստման արդյունքում ունեցել են թրոմբոէմբոլիայից մահացու ելքեր, իսկ մենք ունեցանք անաֆիլակտիկ ռեակցիայից մահվան դեպք: Ստացվում է այս պատվաստանյութից երկու ռիսկ կա:
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը որոշում է կայացրել, որ «Astra Zeneca»- ն թրոմբոէմբոլիայի վտանգներ չի պարունակում: Դա հաստատում է և Դեղորայքի եվրոպական գործակալությունը, որ այս պատվաստանյութը չունի թրոմբոէմբոլիայի վտանգներ: Ինչ վերաբերում է ալերգիաներին, ես արդեն նշել եմ, որ միլիոնավոր պատվաստվածներից հինգի դեպքում թույլատրվում է նման ռեակցիայի հավանականություն: Դրա դեմ, բուժանձնակազմը պետք է ճիշտ քայլեր ձեռնարկի, եթե զարգացել է ալերգիկ ռեակցիա:
– Քննարկվում է արդյոք ռուսական պատվաստանյութի ձեռքբերումը:
Վրաստանը դեռ չի քննարկում ռուսական պատվաստանյութ գնելու հարցը: Աշխարհում ոչ մի հեղինակավոր կազմակերպություն չի ընդունել ռուսական պատվաստանյութը, նկատի ունեմ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը, ամերիկյան «CDC»- ն և Դեղորայքի եվրոպական գործակալությունը: Եթե հեղինակավոր կազմակերպությունների կողմից ընդունում լինի, ապա Վրաստանը կքննարկի ռուսական պատվաստանյութ գնելու հարցը: Մինչ այժմ ռուսական պատվաստանյութը չի ճանաչվել:
– Ռուսական պատվաստանյութի ձեռքբերումն ավելի քաղաքական, թե բժշկական որոշում է:
Մենք հրաժարվել ենք բժշկական չափանիշներից ելնելով, քանի որ այս պատվաստանյութը չի ընդունվել բժշկական ստանդարտներով: Աշխարհում այն ճանաչված չէ, ինչպես կարելի է գնել պատվաստանյութ, որը Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից արտոնագրում չի ստացել: Եվ երկրորդ, սա քաղաքական որոշում է, սա այն երկիրն է, որը զավթել է մեր տարածքների 20% -ը, մենք չենք ցանկանում նրանցից գնել, անձամբ ես:
– Երբ կսկսվի համատարած պատվաստումը Վրաստանում:
Զանգվածային պատվաստումը Վրաստանում նախատեսվում է սկսել ամռանը:
– Ինչ հետազոտություններ են անցկացվում մարդկանց նախքան կորոնավիրուսի դեմ պատվաստվելը:
Բժիշկն անպայման հարցնում է, արդյոք առկա են սուր քրոնիկ հիվանդություններ, եթե կան սրացումներ, ապա չի կարելի պատվաստել, ինչպես նաև հղիության ընթացքում և մինչև 18 տարեկանը: Այս պատվաստանյութի առնչությամբ այլ հակացուցումներ չկան:
– Կարող է պատվաստվել կորոնավիրուսով արդեն իսկ վարակված մարդը:
Դա հնարավոր է անել 120 օր անց, իսկ մինչ այդ՝ ոչ: Ախտորոշումից հետո պետք է անցնի 4 ամիս, քանի որ նա կարող է նորից հիվանդանալ:
– Երբ Վրաստանը կստանա «Pfizer» պատվաստանյութը:
Մարտի վերջին Վրաստանը կստանա այս պատվաստանյութի 30 000 դեղաչափ, որը 15 000 մարդու համար է նախատեսված:
Երեկ գիշերը՝ մարտի 25-ին, Վրաստանը ստացել է 29 000 դեղաչափ «Pfizer»-ի պատվաստանյութ: Մարտի 24-ին Առողջապահության փոխնախարար Թամար Գաբունիան ասել էր, որ պատվաստումից հետո սպասման ժամանակը 30 րոպեից հասել է 45-ի, ինչը նշանակում է, որ պատվաստումից հետո պատվաստված քաղաքացին ստիպված է լինելու 45 րոպե մնալ սպասասենյակում:
