Ընդդիմադիր «Միասնական ազգային շարժում» կուսակցության մեծամասնական ընտրակարգով պատգամավորի թեկնածու Մելիք Ռայիսյանը խոսում է իրեն ընտրելու պատճառների, խորհրդարանական ընտրություններից ակնկալիքների և այլնի մասին:

Ինչու՞ հենց Ձեր թեկնածությունը:

– Նրանք որոշեցին, որ ամենահարմար թեկնածուն ես եմ: Քանի որ Սամցխե-Ջավախքում բոլոր ընտրությունները վերահսկվում են, ամենակարևոր սկզբունքն այն է, որ նա չպետք է լինի դրածո, չհամագործակցվի հատուկ ծառայությունների հետ: Իմանալով իմ կենսագրությունը, իմ պայքարը, նրանք որոշեցին, որ իրենք պետք է ընտրեն ինձ: Անկեղծ ասած, ես ուզում էի, որ երիտասարդ թեկնածու լիներ, բայց ես իրավունք չունեի հրաժարվելու:

Ինչպե՞ս եք գնահատում Ձեր հնարավորությունները, արդյո՞ք փոխվել է քաղաքական իրադրությունը:

– Ընդհանուր առմամբ, մեր կուսակցությունը պետք է անպայման հաղթի, քանի որ Վրաստանը չի կարող այսպիսին մնալ: Վրաստանում նախադեպեր չի եղել, որ կուսակցությունը 2 ժամկետից ավելին մնար իշխանությունում, լինի դա Գամսախուրդիայի, Շևարդնաձեի, Սաակաշվիլիի թե Իվանիշվիլիի ժամանակները: Սա Տաջիկստան չէ:

Բայց նաև չեն եղել դեպքեր, երբ նախկին իշխող կուսակցությունն է վերադարձել իրշանության…

– Չի եղել, կլինի: Դեռ չեն փորձել: Այսինքն՝ ո՞վ պետք է վերադառնար: Գամսախուրդիայի կուսակցությունը, թե՞ Շևարդնաձեի: Եթե զգան բնակչության աջակցությունը, կփորձեին: Ի տարբերություն նրանց, Վրաստանում բոլորն էլ գիտեն, թե ինչ քաղաքականություն էր վարում Սաակաշվիլին, ես ինքս դեմ էի նրա կուսակցությանը, բայց բոլորից ճիշտը և արդյունավետը նա էր:

Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք, թե քանի տոկոս ձայն կստանաք:

– Ամեն դեպքում, մենք պետք է փորձենք հնարավորինս առավելագույն ձայներ ստանալ: Անկեղծ ասած, ես չգիտեմ, թե քանի թեկնածու կա: Բայց ինձ թվում է, որ կլինեն 7-9 հոգի, և այդ ժամանակ կարծում եմ, որ երկրորդ փուլի մասին հարցը կլինի:

Այսինքն, Դուք ակնկալո՞ւմ եք, որ կլինի երկրորդ փուլ:

– Ո՛չ, չեմ ակնկալում, պարզապես եթե 100%-ը բաժանել է 8-9 թեկնածուի միջև, ասենք յուրաքանչյուրը ստանա 15%-ական, միգուցե նրանցից մեկը խելացի է, մյուսը՝ հաճելի, գեղեցիկ, կամ օգտագործում է վարչական ռեսուրս: Հասկանալի է, որ ոչ ոք Հովհաննես Թումանյանը կամ Իլիա Ճավճավաձեն չէ, որպեսզի վայելի բնակչության մեծ համակրանքը, ուստի ոչ ոք չի հավաքի 50%: Այսինքն, եթե այս մարդիկ, այսպես կոչված, «Օցնեբան», որոշել են, օգտագործելով հին փորձը, համառությամբ ձայներ հավաքեն, նրանց վրա դա էլ ավելի վատ կանդրադառնա: Դա նրանց համար ձեռնտու չէ:

Ինչո՞ւ եք կարծում, որ միշտ պետք է ընդդիմությունում լինեք:

– Ես այդպես չեմ կարծում: Ինձ ստիպում են լինել ընդդիմությունում: Եթե դու ժողովրդի ներկայացուցիչն ես և ցանկանում ես որոշակի բաներ փոխել, ավելի ճիշտ՝ ոչ թե ինչ-որ բան, այլ՝ համակարգը, ընդհանուր առմամբ, վրացական իշխանությունների մոտեցումը մեր բնակչությանը… Եթե ուզում ես փոխել արմատապես, ապա պետք է ընդդիմությունում լինես: Ավելին ասեմ: Ես միշտ ասել եմ բնակչությանը, որ մենք իրավունք չունենք իշխանություններին ձայն տալու: Մենք ունենք հազարավոր խնդիրներ՝ կրթական, ազգային, ինքնության պահպանման, կրոնական, հոգևոր… Բայց քանի որ այդ խնդիրները չեն լուծվում, մենք անպայման ընդդիմություն կլինենք:

Եթե Դուք պատգամավոր դառնաք, կխոսեք արդյո՞ք այդ խնդիրների մասին:

– Իհարկե: Ես դա նախկինում էլ արել եմ: Եթե ես չխոսեի դրանց մասին, ապա այն վերաբերմունքը, որն այսօր ցուցաբերում են հատուկ ծառայություններն իմ նկատմամբ, չէր լինի: Ինչո՞ւ եմ ասում, որ չքվեարկեք իշխանությանը կողմ: Ղեկավարության ընտրություններից հետո հավաքվեցին Թբիլիսիում, կապ չունի, այն պատգամավորը, որն արդեն 20 տարի է պաշտոնին է, կամ էլի մեկ ուրիշը, անունները կարևոր չեն: Այդ անձին տվել են որոշակի արտոնություններ, օրինակ՝ բյուջեն կորզել, ապօրինություններ գործել, մարդկանց ծեծի ենթարկել… ավելի հեշտ է նրա համար հոգ տանելը, քան բնակչությանը՝ օրինականորեն, ըստ սահմանադրության, պահպանել իրավունքները, և այդ մարդը միշտ կախված կլինի ձեզանից: Այս մարդը դա անելու է՝ վախեցնելով, կաշառելով, հարազատներին ներքաշելով: Նրանք կնայեն, կասեն, թե որքան արդյունավետ է, հույս ուներ այս մարդու վրա և անցավ: Բայց եթե նրանք քվեարկեն ընդդիմության օգտին, ապա անհատականության գործոնը չի աշխատի: Ամեն անգամ նկարված տոկոսները սկսում են նվազել:

Ինչի՞ հետ է դա կապված:

– Որովհետև ընտրությունները դանդաղ մտնում են օրենքի դաշտ: Ժամանակի ընթացքում մարդիկ հասկանում են, որ վախը, փողեր բաժանելը, այսինքն ՝ երեխաների ապագան 20-30 լարիով վաճառելը՝ արդյունավետ չէ: Հասավ այն աստիճանի, երբ մարդիկ ասում են. «Մենք փողը կվերցնենք, բայց չենք քվեարկի նրանց օգտին»: Պայմանավորվածությամբ մենք գրասենյակ ենք բացել Նինոծմինդայում, այսօր կանչեցին տերերը և ասացին, որ մեզ պետք է դուրս հանեն: Նրանք հո հասկանում են, որ ես այդպես չեմ թողնի:

Այսինքն՝ Ձեզ վրա արդեն ճնշում են գործադրում:

– Այո, սեփականատերն ասաց, որ չի կարող վարձակալությամբ տալ, և գումարը հետ կտա: Ինչո՞ւ են նրանք խառնվում: Դրանք հատուկ ծառայություններն էին: Ինչո՞ւմ է կայանում նրանց գործունեությունը սահմանամերձ շրջանում: Ես չեմ լսել, որ որևիցե լրտեսի բռնեն: Ինչո՞ւ են նրանք խառնվում ամեն ինչի մեջ: Տեղական ինքնակառավարումն ամբողջությամբ ուզուրպացրել են՝ բյուջեով, տենդերներով, Սակրեբուլոյի պատգամավորներին ընտրելով, լիազորներ նշանակելով: Չեմ հասկանում.

Սաակաշվիլին ընկավ այն փոսը, որը ինքն էր փորել 2012 թ.-ին, երբ կուսակցությունը պարտվեց ընտրացուցակների համաձայն, ինչը նշանակում էր, որ մարդիկ արտահայտեցին իրենց կամքը, այլ ոչ թե ընտրություն կատարեցին ֆեոդալների ճնշման տակ, այդ ժամանակ նա հոգևոր պարտություն կրեց, քանի որ ըստ ցուցակների հաղթեց Բիձինա Իվանիշվիլին: Այդ ժամանակ նա թողեց տղամարդու պես, սակայն նրան առաջարկեցին հեռանալ, բայց նա հանգիստ հեռացավ: Հիմա նույն իրավիճակն է: Ինչու 30-ից ավելի կուսակցություններ ցանկացան, որ չլինի մեծամասնական ընտրակարգ, բայց նրանք ամեն ինչ արեցին, որպեսզի 30 մեծամասնական տեղերը մնային՝ խաբելով, համոզելով: Ինչո՞ւ: Քանի որ այս պայմաններում, եթե պետությունը զարգանա ժողովրդավարության ճանապարհով, մեծամասնականներ կդառնային զարգացման խոչընդոտ: Հետևաբար, թողեցին այդ 30-ը: Ի դեպ, ես կողմնակից էի նրան, որ Վրաստանում ընդհանրապես չլիներ մեծամասնական համակարգ:

Լեզվի հարցը շատ արդիական է, մանավանդ հիմա, եթե ընտրվեք, ի՞նչ կանեք Դուք: Ինչպե՞ս կմասնակցեք խորհրդարանական գործընթացներին:

– Ես գիտեմ լեզուն: Ես կարդում ու գրում եմ վրացերեն, հասկանում եմ, թե ինչ են խոսում: Կարող եմ նաև հնչեցնել մի քանի պարզ արտահայտություններ: Մի քանի անգամ նույնիսկ վրացերենով հարցազրույցներ եմ տվել վրացական ալիքներին: Նախ և առաջ, պատգամավորները, իմ սեփական փորձից գիտեմ, մասնակցում են Սակրեբուլոյի նիստերին, տենդերներին, ճանապարհ են խոստանում դեպի գյուղ կամ ջուր: Դա պատգամավորի գործը չէ, այլ տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործն է: Պատգամավորը պետք է օրենքներ մշակի, ընդունի դրանք: Եվ ամենակարևորը, պատգամավորը պետք է բարձրացնի բնակչության համար առավել հուզիչ խնդիրները, ընդունի և վերահսկի դրանց իրականացումը, այլ ոչ թե ինքը հարցնի, շանտաժի դիմի՝ միայն սահմանադրության, օրենքի սահմաններում: