Վրաստանի բարձրլեռնային շրջաններում բնակվող օտարերկրյա քաղաքացիները չեն կարող օգտվել «Բարձրլեռնային շրջանների զարգացման մասին» օրենքի դրույթներից: Վրաստանում մշտապես բնակվող Հայաստանի երեք քաղաքացիներ Սահմանադրական դատարան են դիմել հավասարության խախտման հայցով:
Սահմանադրական դատարանի կայքէջում տեղադրված հաղորդագրության մեջ նշվում է, որ սահմանադրական վերահսկողության հիմնական մարմինը սկսել է քննարկել երեք Հայաստանի քաղաքացիների հայցը, որոնք դեմ են այն բանին, որ Վրաստանի բարձրլեռնային շրջաններում ապրող բնակիչիների համար նպաստները նրանց չեն վերաբերվում:
2016 թվականի հունվարի 1-ից Վրաստանում ուժի մեջ է մտել «Բարձրլեռնային շրջանների զարգացման մասին» օրենքը, որն ուղղված է լեռնային շրջաններում բնակչության կենսամակարդակի բարձրացմանը: Օրենքի համաձայն, այս տարածաշրջանում մշտապես բնակվող Վրաստանի քաղաքացիները ունեն բարձրլեռնային շրջանի բնակչի կարգավիճակ:
Ստեղծված սոցիալական վիճակը հանգեցրեց այն փաստին, որ Ջավախքի շատ բնակիչներ դարձան օտարերկրյա քաղաքացիներ և բնակության թույլտվություն ստացան, քանի որ ապրում, ոմանք էլ աշխատում են այստեղ: Այդ մարդիկ հիմնականում չեն կարող օգտվել այն նպաստներից, որոնք պետությունը ապահովում է:
«Հայցվորները կարծում են, որ ընդունված կանոնները խտրականություն են պարունակում, քանի որ նրանք թույլ չեն տալիս Վրաստանի քաղաքացիություն չունեցող անձանց օգտվել կարգավիճակից, ովքեր ունեն մշտական ապրում են բարձրլեռնային շրջանում և, համապատասխանաբար, օգտվել օգուտներից: Սրանից ելնելով, հայցվոր կողմը գտնում է, որ խախտվում է հավասարության իրավունքը պաշտպանված Վրաստանի Սահմանադրության 14-րդ հոդվածով», – ասվում է զեկույցում:
Գործը հետաքննում է Վրաստանի Սահմանադրական դատարանի երկրորդ խորհուրդը: Հայաստանի քաղաքացիների շահերը պաշտպանում է հեղինակավոր վրացական ոչ պետական կազմակերպության` «Վրաստանի երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիայի» իրավաբան Գիորգի Գոցիրիձեն:
Նշենք, որ Վրաստանի բարձրլեռնային շրջաններում ապրող ընտանիքները ամսական կտրվածքով ստանում են 100 լարի, պետությունից` առաջին և երկրորդ երեխայի համար նախատեսված նպաստի տեսքով: Ընտանիքում երրորդ և յուրաքանչյուր հաջորդ երեխայի համար պետական աջակցությունը երկու տարվա համար առնվազն 200 լարի` ամսական:
. Բարձրլեռնային շրջաններում անհատները ազատվում են եկամտահարկից և գույքահարկից, իսկ ձեռնարկատերերը եկամտահարկից և գույքահարկից:
. Բացի այդ, կառավարությունը փոխհատուցում է բարձրլեռնային շրջաններում գտնվող բնակչությանը էլեկտրաէներգիայի ծախսերի 50%-ը:
. Բարձրլեռնային շրջաններում դպրոցների ուսուցիչների հիմնական աշխատավարձը բարձրացվում է 35%-ով, իսկ հատուկ ծրագրերին մասնակցող ուսուցիչներինը ավելացել է 50%-ով:
. Բուժքույրերի համար հավելումները նախատեսվում են մեկ պետական կենսաթոշակի չափով` 180 լարի, իսկ բժիշկները` երկակի կենսաթոշակի չափով: Կենսաթոշակային և սոցիալական փաթեթի ամսական հավելավճարները աճել են 20%-ով:
Բարձր լեռնային շրջանում բնակվող անձի կարգավիճակ ստանալու չափանիշներից մեկը Վրաստանի քաղաքացիությունն է, պետք է գրանցվել բարձրադիր բնակավայրում, և յուրաքանչյուր օրացուցային տարվա ընթացքում ընդհանուր 9 ամիսը կամ ավելի քան 9 ամիսը իրականում ապրել բարձրլեռնային բնակավայրերում:
Այսպիսով, Վրաստանում բնակվող բնակչության զգալի մասը բնակության և կացության կարգավիճակով չի կարողանա օգտվել վերոնշյալ նպաստներից:
Աղունիկ Այվազյան
