Արևելյան գործընկերության Քաղաքացիական հասարակության ֆորումը հուլիսի 30-ից սեպտեմբերի 2-ը հարցում է անցկացրել 53 քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններում՝ գնահատելու «օտարերկրյա գործակալների» օրենքի ազդեցությունը Վրաստանի քաղաքացիական հասարակության հատվածի վրա: Հարցման արդյունքների համաձայն՝ օրենքի հետեւանքներն արդեն տարբեր աստիճանի ազդել են հարցվողների 70%-ի վրա։
Ինչպես ցույց է տալիս ուսումնասիրությունը, այս ազդեցությունն արծարծվել է կազմակերպությունների և նրանց աշխատակիցների վրա, որոնք ենթարկվում են առցանց սպառնալիքների և ոտնձգությունների ու ենթակա են ավելի սերտ կառավարության վերահսկողության: Ավելացել են նաև վարչական ծանրաբեռնվածությունը, կազմակերպությունների բացասական լուսաբանումը լրատվամիջոցներում, ինչպես նաև օֆլայն սպառնալիքներն ու ոտնձգությունները, ներառյալ բանավոր և ֆիզիկական սպառնալիքները, պաստառները կախելը և հեռախոսազանգերը կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին և նրանց հարազատներին:
05/11/2024 – Ահաբեկման կազմակերպված արշավ է տարվում ցուցարարների դեմ.
«Օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենքը պահանջում է, որ կազմակերպությունները, որոնք ստանում են իրենց ֆինանսավորման ավելի քան 20%-ը օտարերկրյա աղբյուրներից, պաշտոնապես գրանցվեն որպես օտարերկրյա գործակալներ՝ որպես «օտարերկրյա պետության շահերը հետապնդող կազմակերպություններ»: Շատ կազմակերպություններ հենց սկզբից հայտարարեցին, որ չեն գրանցվելու։ Գրանցման վերջնաժամկետը լրացել է սեպտեմբերի սկզբին, և Արդարադատության դեպարտամենտը կազմակերպություններին տուգանելու և այնուհետև «ստիպելու» գրանցվելը՝ ժամանակի հարց է։ Քանի որ նախ ստուգվում և հրապարակվում են գրանցված կազմակերպությունների փաստաթղթերը, և միայն դրանից հետո Արդարադատության նախարարությունը կսկսի տուգանել կազմակերպություններին օրենքի պահանջները չկատարելու համար, հույս կա, որ դա տեղի չի ունենա մինչև ընտրությունները:
Նշելով, որ չգրանցելը կամ թերի հայտարարագիրը չներկայացնելը կարող է հանգեցնել կրկնակի տուգանքների՝ մինչև 25 000 լարի, փաստաթուղթը եզրակացնում է, որ «կարգավիճակն ունի խտրական և խարանող ազդեցություն և կարող է հանգեցնել ինքնագրաքննության»: Ուսումնասիրությունը նաև նշում է, որ օրենքը խիստ քննադատության է ենթարկվել քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններում ակտիվիստների և անկախ ձայների, ինչպես նաև քաղաքացիական հասարակության կարողությունների սահմանափակման համար:
Թեպետ, ուսումնասիրության մեջ ասվում է նաև, որ հարցվածների մեծ մասը չի դիտարկի որպես օտարերկրյա գործակալ գրանցվելու հատուկ ռեգիստրում, նույնիսկ եթե իշխող կուսակցությունը մնա իշխանության ղեկին հոկտեմբերի ընտրություններից հետո:
Հետազոտությունը նաև ցույց է տվել, որ հարցվածների 75%-ը խնդրել է ֆինանսական աջակցություն, այդ թվում՝ ֆինանսավորում վճարելու դեֆոլտի ծախսերը: Բացի այդ, 62%-ն ընդգծել է իրավական աջակցության անհրաժեշտությունը, ներառյալ անվճար իրավաբանական օգնությունը տեղացի իրավաբաններից, իսկ 57%-ը շեշտել է շահագրգիռ կողմերի, այդ թվում՝ ԵՄ-ի և միջազգային հանրության հետ քաղաքականության շահերի պաշտպանության անհրաժեշտությունը:
«Միջազգային ֆինանսավորումից զգալի կախվածությունը դարձնում է խիստ խոցելի օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի նկատմամբ», – ասվում է հետազոտության մեջ:
Ընդհանուր առմամբ, 53 հարցվածներից գրեթե բոլորը (94 տոկոս) հաստատել են, որ իրենք ստանում են իրենց ֆինանսավորման ավելի քան 20%-ը միջազգային դոնորներից և, հետևաբար, կարծում են, որ օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքը «մեծ ազդեցություն» կունենա իրենց վրա՝ «խիստ խարանիչ ազդեցության, պատժամիջոցների կիրառման անհամաչափ մեխանիզմի և ծանր վարչական ու մոնիտորինգի հաշվետվողականության պահանջների պատճառով»։
Աղբյուրը՝ Civil.ge
