Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին ներկայացրել է Ուկրաինայի և ԱՄՆ-ի կողմից համատեղ մշակված 20 կետանոց խաղաղության ծրագիր, որում չի նշվում Ուկրաինայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին։ Զելենսկին ընդգծել է, որ սա պատերազմը դադարեցնելու հիմնարար փաստաթուղթ է, և Ռուսաստանը պետք է արձագանքի այս ծրագրին դեկտեմբերի 24-ին՝ ամերիկյան կողմի հետ հանդիպման ժամանակ։ Ուկրաինայի նախագահը նաև նշել է, որ Ուկրաինան պատրաստ է հանդիպել Միացյալ Նահանգների հետ ղեկավարության մակարդակով՝ քննարկելու զգայուն հարցեր, մասնավորապես՝ տարածքային։

Ուկրաինայի խաղաղության ծրագրի 20 կետերում ներառված են հետևյալ դրույթները․

Կետ 1. Ուկրաինայի ինքնիշխանությունը կվերահաստատվի։ «Մենք հաստատում ենք, որ Ուկրաինան ինքնիշխան պետություն է, և համաձայնագրի բոլոր ստորագրողները դա հաստատում են»,- նշել է Զելենսկին։

Կետ 2. Այս փաստաթուղթը ներկայացնում է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև ամբողջական և անվերապահ չհարձակման համաձայնագիր։ «Նշվում է, որ երկարաժամկետ խաղաղությունը պահպանելու համար կստեղծվի մոնիթորինգի մեխանիզմ՝ անօդաչու տիեզերանավերի միջոցով՝ շփման գծի մոնիթորինգի, խախտումների մասին վաղ նախազգուշացման և հակամարտությունների լուծման համար։ Տեխնիկական խմբերը կհամաձայնեցնեն բոլոր մանրամասները», — հայտարարել է Ուկրաինայի նախագահը։

Կետ 3. Ուկրաինան կստանա «հզոր» անվտանգային երաշխիքներ։

Կետ 4. Խաղաղ ժամանակ Ուկրաինայի զինված ուժերի թիվը կմնա 800,000-ի մակարդակին։

Կետ 5. ԱՄՆ-ն, ՆԱՏՕ-ն և Եվրոպան Ուկրաինային կտրամադրեն անվտանգության երաշխիքներ: Եթե Ռուսաստանը ներխուժի Ուկրաինա, կլինի ռազմական պատասխան և պատժամիջոցների վերականգնում: Եթե Ուկրաինան ներխուժի Ռուսաստան կամ կրակ բացի Ռուսաստանի տարածքի վրա առանց սադրանքի, անվտանգության երաշխիքները կչեղարկվեն:

Կետ 6. Ռուսաստանը Եվրոպայի և Ուկրաինայի նկատմամբ իր չհարձակման քաղաքականությունը կամրագրի բոլոր անհրաժեշտ օրենքներում և վավերացման փաստաթղթերում, այդ թվում՝ Պետդումայում բացարձակ մեծամասնությամբ վավերացմամբ։

Կետ 7. Ուկրաինան կդառնա Եվրամիության անդամ, և Ուկրաինան նաև կստանա կարճաժամկետ արտոնյալ մուտք դեպի եվրոպական շուկա։

Ուկրաինայի նախագահի խոսքով՝ այս փուլում սա ԱՄՆ-ի և Ուկրաինայի միջև երկկողմ քննարկում է՝ առանց եվրոպական հաստատման։ Միևնույն ժամանակ, Զելենսկին ընդգծել է, որ Ուկրաինան ցանկանում է ԵՄ-ին անդամակցելու կոնկրետ ամսաթիվ, քանի որ դա Կիևի անվտանգության երաշխիքներից մեկն է։

Կետ 8. Այս կետը ներկայացնում է Ուկրաինայի համար գլոբալ զարգացման ամուր փաթեթ, որը կսահմանվի ներդրումների և ապագա բարգավաճման վերաբերյալ առանձին համաձայնագրով, որը կներառի տնտեսական ոլորտների լայն շրջանակ։

Կետ 9. Այս կետը վերաբերում է Ուկրաինայի վերականգնման համար միջոցների ստեղծմանը։ Ուկրաինան ներկայում նպատակ ունի ներգրավելու 800 միլիարդ դոլար՝ կապիտալի, դրամաշնորհների, պարտքի և մասնավոր հատվածի ներդրումների միջոցով՝ Ուկրաինային օգնելու իրացնել իր ամբողջ ներուժը։

Կետ 10. Այս համաձայնագրի կնքումից հետո Ուկրաինան կարագացնի Միացյալ Նահանգների հետ ազատ առևտրի համաձայնագրի կնքման գործընթացը։

Կետ 11. Ուկրաինան հաստատում է, որ կմնա ոչ միջուկային պետություն՝ համաձայն «Միջուկային զենքի չտարածման մասին» պայմանագրի։

Կետ 12. Զապորոժեի ատոմակայանը համատեղ կշահագործվի 3 երկրների՝ Ուկրաինայի, Միացյալ Նահանգների և Ռուսաստանի կողմից։

Ուկրաինայի նախագահի խոսքով՝ սա ԱՄՆ առաջարկ է, քանի որ Ռուսաստանը կարծում է, որ վերահսկում է Զապորոժեի ատոմակայանը։ Սակայն Ուկրաինան առաջարկում է, որ կայանը կառավարվի համատեղ ձեռնարկության կողմից, որտեղ ԱՄՆ-ն և Ուկրաինան կկիսեն էլեկտրաէներգիան 50/50 համամասնությամբ։ Ուկրաինայի դիրքորոշումն այն է, որ արտադրված էլեկտրաէներգիայի 50%-ը կմատակարարվի Ուկրաինային, իսկ մնացածի բաշխումը կորոշի ԱՄՆ-ն։ Միևնույն ժամանակ, ըստ Զելենսկու, ԱՄՆ-ն առաջարկում է Զապորոժեի ատոմակայանի հզորությունը բաշխել Կիևի, Մոսկվայի և Վաշինգտոնի միջև, որոնցից յուրաքանչյուրը կստանա 33-ական տոկոս։

Կետ 13. Երկու երկրներն էլ պարտավորվում են իրականացնել կրթական ծրագրեր դպրոցներում և հասարակության շրջանում, որոնք կնպաստեն տարբեր մշակույթների ըմբռնմանը և հանդուրժողականությանը, կվերացնեն ռասիզմն ու նախապաշարմունքները: Ուկրաինան կկիրառի ԵՄ կանոնները կրոնական հանդուրժողականության և փոքրամասնությունների լեզուների պաշտպանության վերաբերյալ:

Կետ 14. Ըստ Նախագահի՝ այս կետը վերաբերում է տարածքային հարցին և ամբողջ ծրագրի ամենաբարդ կողմն է։ Զելենսկու խոսքով՝ Դոնեցկի, Լուգանսկի, Զապորոժեի և Խերսոնի մարզերում զորքերի տեղակայման գիծն այս համաձայնագրի կնքման օրվանից փաստացի ճանաչվում է որպես շփման գիծ։ Նա նշել է, որ այս հարցը քննարկելու համար պետք է ստեղծվի աշխատանքային խումբ, որը կորոշի հակամարտությանը վերջ դնելու համար անհրաժեշտ զորքերի տեղաշարժը, ինչպես նաև ապագա հնարավոր հատուկ տնտեսական գոտիների պարամետրերը։

«Մենք հայտնվել ենք մի իրավիճակում, երբ ռուսները ցանկանում են, որ մենք հեռանանք Դոնբասից, իսկ ամերիկացիները փորձում են գտնել լուծում, որը կբացառի այդ «ելքը», քանի որ մենք դեմ ենք դրան։ Նրանք ցանկանում են ապառազմականացված գոտի կամ ազատ տնտեսական գոտի, այսինքն՝ ձևաչափ, որը հաշվի կառնի երկու կողմերի դիրքորոշումները», — նշել է Զելենսկին։

Ուկրաինայի նախագահը բացատրել է, որ եթե պլանի առաջին տարբերակը, որը նախատեսում է պատերազմի դադարեցում շփման գծից այն կողմ, ձախողվի, կա ևս երկու տարբերակ։ Առաջինը՝ ռազմական գործողությունների շարունակությունն է։ Երկրորդ տարբերակը նախատեսում է, որ համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելու համար Ռուսաստանը պետք է դուրս բերի իր զորքերը Դնեպրոպետրովսկի, Նիկոլաևի, Սումի և Խարկովի մարզերից։ Հնարավոր է նաև «ազատ տնտեսական գոտու» ստեղծում Դոնեցկի և Լուգանսկի մարզերում, ինչպես նաև Էներգոդարում։ Զելենսկին նշել է, որ ցանկանում է տարածքների և ազատ տնտեսական գոտիների հարցը թողնել ղեկավարության մակարդակով լուծելու։

Կետ 15. Ապագա տարածքային պայմանավորվածությունների վերաբերյալ համաձայնեցումից հետո և՛ Ռուսաստանի Դաշնությունը, և՛ Ուկրաինան պարտավորվում են չփոխել այդ պայմանավորվածություններն ուժով:

Կետ 16. Ռուսաստանը չի խոչընդոտի Ուկրաինայի կողմից Դնեպր գետի և Սև ծովի օգտագործումն առևտրային գործունեության համար: Կկնքվի առանձին ծովային համաձայնագիր և մուտքի համաձայնագիր, որոնք կներառեն նավարկության և տրանսպորտի ազատությունը: Այս համաձայնագրի շրջանակներում Կինբուրյան թերակղզին կապառազմականացվի։

Կետ 17. Կստեղծվի մարդասիրական կոմիտե՝ չլուծված հարցերը լուծելու համար: Մասնավորապես, այն կապահովի մնացած բոլոր ռազմագերիների վերադարձը, այդ թվում՝ 2014 թվականից ի վեր ռուսական համակարգի կողմից դատապարտվածների, «բոլորը բոլորի դիմաց» սկզբունքով։ Այն նաև կնպաստի քաղաքացիական անձանց, այդ թվում՝ երեխաների և քաղբանտարկյալների վերադարձին։ Ավելին, կձեռնարկվեն միջոցներ հակամարտության զոհերի խնդիրներն ու տառապանքները լուծելու համար։

Կետ 18. Ուկրաինան պետք է հնարավորինս շուտ ընտրություններ անցկացնի համաձայնագրի ստորագրումից հետո։ Զելենսկու խոսքով՝ սա վերաբերում է հատկապես Ուկրաինայի նախագահական ընտրություններին։

Կետ 19. Սույն համաձայնագիրը կլինի իրավաբանորեն պարտադիր։ Դրա իրականացումը կհսկվի և կերաշխավորվի նախագահ Թրամփի նախագահությամբ գործող Խաղաղության խորհրդի կողմից։ Ուկրաինան, Եվրոպան, ՆԱՏՕ-ն, Ռուսաստանը և Միացյալ Նահանգները կլինեն այս մեխանիզմի մաս։ Խախտումների համար կսահմանվեն պատժամիջոցներ։

Կետ 20. Այս համաձայնագրին բոլոր կողմերի համաձայնությունից հետո, անմիջապես ուժի մեջ կմտնի ամբողջական հրադադարի ռեժիմը։ Ուկրաինայի նախագահի խոսքով՝ Ուկրաինան պետք է ներկայացնի այս համաձայնագիրը վավերացման համար։ Այս ընթացակարգը կարող է իրականացվել խորհրդարանի և(կամ) ազգային հանրաքվեի միջոցով։ Համաձայնագիրը ուժի մեջ կմտնի այն բանից հետո, երբ երկու կողմերն էլ կատարեն իրենց պարտավորությունները, եթե ըստ համաձայնագրի այդ պարտավորությունները պետք է կատարվեն նախապես։