Իրակլի Ղարիբաշվիլիից հետո Իրակլի Կոբախիձեն նույնպես նախատեսում է կարգավորել սննդամթերքի գները։

Բանն այն է, որ այսօր իր «իդեալական» կառավարության կազմում վարչապետը հայտարարել է, որ Վրաստանում սննդամթերքի գները զգալիորեն ավելի բարձր են, քան եվրոպական երկրներում, և կոչ է արել իրավապահ մարմիններին հետաքննել, թե արդյո՞ք գների բարձրացման մեջ կան հանցագործության նշաններ։ Նա նաև խնդրել է խորհրդարանին ստեղծել քննչական հանձնաժողով։

Իրակլի Ղարիբաշվիլին նմանատիպ հայտարարություն էր արել 2023 թվականի փետրվարին։

Ի՞նչ է ասել Իրակլի Կոբախիձեն այսօր

Նրա խոսքով՝ նույն միջազգային ապրանքանիշի գների համեմատությունը վրացական և ֆրանսիական ցանցային շուկաներում ցույց է տվել, որ Վրաստանում կոնկրետ ապրանքանիշի արևածաղկի ձեթը 34%-ով, մակարոնեղենը՝ 97%-ով, բրինձը՝ 180%-ով, կարագը՝ 30%-ով, պանիրը՝ 42%-ով, իսկ շոկոլադը՝ 47%-ով ավելի թանկ է։

Կոբախիձեի խոսքով՝ այս գնային տարբերությունը պայմանավորված է մատակարար ընկերությունների և մանրածախ առևտրի ցանցերի բարձր գնապիտակով, որը միջինում կազմում է 86%՝ վրացական սահմանից մինչև դրամարկղ։

Իրակլի Կոբախիձեի խոսքով՝ Վրաստանում առանձին մանրածախ ցանցերի զուտ շահույթի մարժան տատանվում է 7%-ից մինչև 14%, մինչդեռ Եվրոպայում միջինը կազմում է 2%: Նա կարծում է, որ այս տարբերությունն ավելի ցայտուն է, հաշվի առնելով, որ եվրոպական շուկաներում բիզնես վարելու ծախսերը՝ ներառյալ վարձակալությունը, աշխատուժը և կոմունալ ծառայությունները, զգալիորեն ավելի բարձր են, քան Վրաստանում։

«Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ Վրաստանում ցանցերի ֆինանսական շահույթի մարժան զգալիորեն ավելի բարձր է, քան Եվրոպայում: Մասնավորապես, Վրաստանում առանձին մանրածախ ցանցերի զուտ շահույթի մարժան կազմում է 7, 8 և նույնիսկ 14 տոկոս, մինչդեռ Եվրոպայում միջին զուտ շահույթի մարժան կազմում է 2%: Ավելին, մատակարար ընկերությունների զուտ շահույթի մարժան նույնպես շատ բարձր է, Վրաստանում սովորաբար տատանվում է 6-ից մինչև 13.5%», — ասաց նա։

Նրա խոսքով՝ կառավարությունն ակտիվորեն կհամագործակցի մատակարար ընկերությունների և շուկայական ցանցերի ներկայացուցիչների հետ՝ սպառողական ապրանքների գների իջեցման հնարավորություն ընձեռելու համար։

«Մենք ակտիվորեն կհամագործակցենք մատակարար ընկերությունների և շուկայական ցանցերի ներկայացուցիչների հետ՝ մեր քաղաքացիների համար գների իջեցման հասնելու համար։ Անհրաժեշտության դեպքում, այս նպատակների համար կօգտագործենք նաև հակամենաշնորհային մեխանիզմներ, որոնք արդյունավետ են իրենց դրսևորել տարբեր երկրներում», — հայտարարել է Իրակլի Կոբախիձեն։

Նա նաև կոչ է արել իրավապահ մարմիններին խորը հետաքննություն անցկացնել շուկայական ներկայիս գործելակերպի վերաբերյալ և պարզել, թե արդյոք կան հանցավոր գործունեության նշաններ կոնկրետ կազմակերպությունների գործունեության մեջ: Կոբախիձեն նաև խնդրել է խորհրդարանին ստեղծել խորհրդարանական հանձնաժողով, որը կօգտագործի խորհրդարանական համապատասխան լծակները՝ այս հարցը գնահատելու համար:

Ի՞նչ էր ասել Իրակլի Ղարիբաշվիլին 2023 թվականի փետրվարի 20-ին

Իրակլի Ղարիբաշվիլին հայտարարել էր, որ ներմուծողների համար կսահմանվեն գներ և հավելավճարներ՝ սննդամթերքի գները կարգավորելու համար, մինչդեռ մանրածախ առևտրի համար կմշակվեն հատուկ կանոններ։

Վրաստանում մանրածախ առևտրի կանոնակարգերը Եվրոպայում չեն ընդունվել, ուստի Ղարիբաշվիլիի հանձնարարությամբ Էկոնոմիկայի նախարարությանը հանձնարարվել էր մշակել արդար առևտրի մասին օրենք՝ մանրածախ առևտրի կանոնակարգերը կարգավորելու համար։

«Ստացվել է հետևյալ պատկերը. որոշ դեպքերում ներմուծողների հավելավճարներն աճել են 100%-ով. սա անընդունելի է, և այս հարցը պետք է կարգավորվի»։

«Այս շահույթի 70-80%-ը [ներմուծողների] շահույթը չէ, այլ խոշոր մանրածախ ցանցերի և մանրածախ առևտրականների կանոնները։ Այս կանոնները հաստատված չեն Եվրոպայում. դրանք կարգավորվում են ամբողջ արևմտյան աշխարհում։ Հետևաբար, իմ հանձնարարությամբ, Էկոնոմիկայի նախարարությունը կպատրաստի համապատասխան օրենքի նախագիծ, որը կանդրադառնա արդար առևտրի իրավունքի վերաբերյալ հրահանգին», — հայտարարել էր Ղարիբաշվիլին։

Նա նշել էր, որ եվրոպական գործելակերպի ընդունումը կսահմանի արդար կանոններ, և ներմուծողները կունենան որոշակի գործողությունների ազատություն, մինչդեռ մանրածախ առևտրի ոլորտի համար կգործեն կոնկրետ կարգավորումներ։

«Մեզ համար կարևոր է, որ ապրանքները չվաճառվեն անհիմն բարձր գներով, քանի որ դա բացասաբար կանդրադառնա բնակչության վրա։ Անցյալ ամիս գնաճը կազմել է 9.4%, որից 6.1%-ը պայմանավորված է սննդամթերքի գներով։ Երբ գնագոյացման հարցերը լուծվեն, գնաճը կնվազի մինչև մեր սահմանած մակարդակը՝ այս տարի մոտավորապես 5%։ Եվ, ի վերջո, սա դրական ազդեցություն կունենա բնակչության եկամուտների վրա»։

Ղարիբաշվիլին նաև նշել էր, որ սննդամթերքի գների մասին օրենքի նախագիծը չպետք է տպավորություն ստեղծի, որ կառավարությունը բացահայտ միջամտում է տնտեսական գործունեությանը: Նա ասել էր, որ ինչպես դեղագործական գների կարգավորումը՝ ռեֆերենտ գների սահմանումը, այնպես էլ սննդամթերքի գների սահմանափակումը եվրոպական պրակտիկա է։

• Երկու «իդեալական» վարչապետների հռետորաբանությունը հիմնված է այն գաղափարի վրա, որ գների բարձրացումը պայմանավորված է ոչ միայն օբյեկտիվ տնտեսական գործոններով, այլև բիզնեսի անազնվությամբ։

• Երկու կողմերն էլ պնդում են, որ ներմուծողների և մանրածախ վաճառողների (շուկայի) մարժաներն անհիմն բարձր են (հաճախ մինչև 70-100%)։

• Երկուսն էլ որպես օրինակ են բերում եվրոպական երկրները՝ ցույց տալու համար, որ Վրաստանում շահութաբերությունը (7-15%) զգալիորեն ավելի բարձր է, քան Եվրոպայում (մոտ 2%)։

• Երկուսն էլ նշում են, որ առցանց շուկայի քաղաքականությունը (մուտքի վճարներ, քեշբեք) վնասում է վրացի արտադրողներին և ստիպում է նրանց արտահանել իրենց արտադրանքը, և, ամենակարևորը, երկուսն էլ հակված են կարծել, որ այս դեպքում ազատ շուկան չի կարող կարգավորել գները, և որ պետական միջամտությունն անհրաժեշտ է: Սակայն, ի տարբերություն Կոբախիձեի, Իրակլի Ղարիբաշվիլին գների բարձրացման մեջ չի հիշատակել քրեական հանցագործության որևէ նշան։

Ի՞նչ ավարտ ունեցավ Իրակլի Ղարիբաշվիլիի հայտարարությունը

Ղարիբաշվիլիի հանձնարարությամբ Ազգային մրցակցային գործակալությունը շուկայի ուսումնասիրություն անցկացրեց յոթ հիմնական ապրանքների (բրինձ, հնդկացորեն, մակարոնեղեն, շաքար, աղ, բուսայուղ և կարագ) վերաբերյալ։

Արդյունք. Գործակալությունն եզրակացրեց, որ ներմուծվող ապրանքների վրա գները իսկապես բարձր են, չնայած կարտելների կամ օրենքի խախտումների պաշտոնական հաստատում չկար։ Գործակալությունը սահմանափակվեց ընկերության հասցեին առաջարկություններ տալով։

Վարչապետի հետ հանդիպումից հետո մի քանի խոշոր մանրածախ առևտրի ցանցեր հայտարարեցին որոշակի ապրանքների գների իջեցման մասին։

Արդյունք. Սա կարճաժամկետ ակցիա էր։ Բացի այդ, խոշոր մանրածախ առևտրի ցանցերում կարճաժամկետ հեռանկարում ուժի մեջ էին նաև մի շարք ապրանքների վրա լայնածավալ ժամանակավոր զեղչեր։