«Վրաստանի կենդանիների պաշտպանության մասին» օրենքում լայնածավալ փոփոխություններ են ուժի մեջ մտնում. մինչև 2027 թվականը փուլ առ փուլ կներդրվեն շների գրանցման, ստերջացման և պահման վերաբերյալ նոր կանոնակարգեր: Այնուամենայնիվ, թափառող կենդանիների խնդիրը մնում է չլուծված, իսկ շների կծոցները շարունակում են սպառնալիք ներկայացնել մարդկանց համար:

Շրջակա միջավայրի նախարարությունը պետք է մինչև 2026 թվականի փետրվարի 1-ը կառավարությանը ներկայացնի շների բազմացման մորատորիումի մասին օրենք և շների գերպոպուլյացիայի կարգավորման ժամանակավոր կանոնակարգ (ծրագիր): Նոր օրենսդրությունը չի նախատեսում անհապաղ, արդյունավետ միջոցառումներ Վրաստանի քաղաքների և գյուղերի փողոցներում արդեն թափառող անօթևան շների համար: Հիմնական ուշադրությունը կենտրոնացած է նրանց գրանցման, ստերջացման և ապաստարաններում տեղավորման, ինչպես նաև նոր անօթևան շների ի հայտ գալու կանխարգելման վրա: Միևնույն ժամանակ, իշխանությունները փաստացիորեն ընդունում են, որ թափառող շների թվաքանակի կարգավորման ներկայիս միջոցառումները մնում են անարդյունավետ:

Այսօրվա դրությամբ թափառող շների թվաքանակի վերահսկման միակ մեթոդը բռնելը, ամորձատելը, ստերջացնելը և պատվաստումն է, որոնք յուրաքանչյուր մունիցիպալիտետ իրականացնում է ինքնուրույն: Սակայն Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում թափառող շների բռնումը չի իրականացվել 2024 թվականից ի վեր։

Այս աշխատանքների համար մրցույթը 2024 թվականին հայտարարվել էր դեռևս մայիսին: Սակայն տեխնիկական հանգամանքների պատճառով գործընթացը հետաձգվել էր, և կապալառուի հետ պայմանագիրը ստորագրվել էր միայն սեպտեմբերին: Մրցույթի պայմանների համաձայն՝ մինչև նույն թվականի դեկտեմբերը պետք է բռնվեր 142 շուն: Սակայն դա դեռևս չի իրականացվել: 2025 թվականի դեկտեմբերի 18-ի դրությամբ 142 շներից 127-ը բռնվել էր, ինչը նշանակում է, որ 15 շուն չեն բռնվել:

Չնայած նրան, որ 2024 թվականի մրցույթը դեռևս չի իրականացվել, Ախալքալաքի քաղաքապետարանը նաև 2025 թվականին 26 000 լարի է հատկացրել Ախալքալաքի մունիցիպալիտետից թափառող շների բռնելու, ամորձատման, ստերջացման, պատվաստման, նույնականացման և վերադարձի հետ կապված ծառայությունների համար: Սակայն նոր մրցույթը չի հայտարարվել։

Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի 2026 թվականի բյուջեի նախագծում կրկին 30 000 լարի է հատկացվում այս ծառայությունների համար: Բյուջեի նախագծի քննարկումների ժամանակ տեղական իշխանությունները քննարկել են այս մեթոդի անարդյունավետությունը՝ հաստատելով, որ այս գումարը պարզապես «ցուցադրության» համար է:

Ախալքալաքի ՀԱԿ-ի պաշտոնական տվյալների համաձայն՝ 2025 թվականի սկզբից Ախալքալաքում կենդանիների կծոցներից վնասվածք է ստացել 137 մարդ: 2023 թվականին Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում գրանցվել է 148 կծոց, իսկ 2024 թվականին՝ 127:

Շների կողմից կծված բնակիչները, անկախ նրանից՝ հարձակվել են մենակ, թե ոհմակներով, ստանում են կատաղության դեմ պատվաստումներ: Ախալքալաքի հիվանդանոցի տվյալներով՝ կատաղության դեմ պատվաստանյութն ինքնին անվճար է (ֆինանսավորվում է պետության կողմից), բայց բժշկի հետ խորհրդատվությունն անվճար չէ: Այս տարի բյուջետային քննարկումների ժամանակ առաջարկ է արվել խորհրդատվությունը ևս ֆինանսավորել Ախալքալաքի մունիցիպալ բյուջեից: Հիվանդանոցը ողջունում է պատվաստումից առաջ խորհրդատվությունը ֆինանսավորելու առաջարկը ևս:

Միևնույն ժամանակ, ծնողները բազմիցս կապ են հաստատել Jnews-ի հետ՝ հայտնելով իրենց երեխաների վաղ առավոտյան դպրոց հաճախելու առթիվ վախերի վերաբերյալ: Կան բազմաթիվ դեպքեր, երբ երեխաներին փրկել են մոտակայքում եղած մեծահասակները:

Հիշեցնենք, որ մինչև 2026 թվականի մարտի 1-ը կառավարությունը պետք է ապահովի կենդանիների նույնականացման և գրանցման, ինչպես նաև ստերջացման/ամորձատման և բուծման կանոնակարգերի ընդունումը: Միաժամանակ, պետք է անասնաբուժական կլինիկաների և ապաստարանների գործունեությունը կարգավորող կանոնակարգերը համապատասխանեցվեն օրենքին:

• 2026 թվականի հունվարի 1-ից սկսած՝ շներին առանց վզկապի կամ դնչկալի զբոսանքի տանելը (կամ հասարակական տրանսպորտ նստելը) կտուգանվի 150 լարի չափով (բացառությամբ փոքր խաղալիք ցեղատեսակների)։

• 2026 թվականի հուլիսի 1-ից սկսած՝ սեփականատերը պարտավոր է ապահովել կենդանու նույնականացումը և գրանցումը, իսկ տերերը/բուծողները, որոնք արդեն նույնականացրել են կենդանուն, պետք է դիմում ներկայացնեն գրանցման համար։

• 2027 թվականի հունվարի 1-ից սկսած՝ տուգանքներ կսահմանվեն հետևյալ պարտավորությունների (բացակայություն) խախտման համար. նույնականացում և գրանցում՝ 1500 լարի, ստերջացում/ամորձատում՝ 1500 լարի, կատաղության դեմ պատվաստում՝ 500 լարի։ Բազմացում առանց թույլտվության՝ 3000 լարի։ Կենդանիներ առանց գրանցման բուծում՝ 5000 լարի։ Կենդանուն լքելը (կստուգվի գրանցման չիպով). ֆիզիկական անձ՝ 5000 լարի, իրավաբանական անձ՝ 10000 լարի։

Վրաստանի ՔՕ 259-րդ հոդվածում փոփոխություններ են մտցվում. կենդանիների խոշտանգումը, նրանց նկատմամբ դաժանությունը կամ այլ բռնությունը, որի հետևանքով վնասվածք է ստացվել, պատժվում է տուգանքով, տնային կալանքով՝ վեց ամսից մինչև մեկ տարի ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ մինչև երեք տարի ժամկետով: Կենդանու մահվան դեպքում մեղավորը դատապարտվում է տնային կալանքի՝ մեկից երկու տարի ժամկետով կամ ազատազրկմամբ՝ մեկից չորս տարի ժամկետով: