Վրաստանի էկոնոմիկայի և կայուն զարգացման փոխնախարար Ինգա Փխալաձեն հայտարարել է, որ Սևծովյան ստորջրյա մալուխի նախագիծն արդեն ԵՄ-ում հատուկ կարգավիճակ ստանալու գործընթացում է։ Նրա խոսքով, այս կարգավիճակը Եվրամիությունից ֆինանսական աջակցություն ստանալու հիմնական պայմանն է։

Նախարարությունը մեկնաբանություն է հրապարակել, որում Փխալաձեն պատմում է երկու նախագծերի՝ Սևծովյան ստորջրյա մալուխի և այսպես կոչված «կանաչ էներգետիկ միջանցքի» իրականացման ընթացքի մասին։

Երկու մեգանախագծեր՝ մեկ նպատակ

Փոխնախարարի խոսքով՝ զուգահեռաբար մշակվում են Սև ծովի ընդհատակով էլեկտրաէներգիայի մալուխների անցկացման երկու խոշոր նախագծեր։

Առաջին նախագիծը Վրաստանի կողմից նախաձեռնված ստորջրյա մալուխն է, որը թույլ կտա էլեկտրաէներգիա արտահանել Վրաստանից Ռումինիա։

Երկրորդ նախագիծն ավելի լայնամասշտաբ «Կանաչ էներգետիկ միջանցքն» է, որը ստեղծվել է Վրաստանի, Ադրբեջանի, Ռումինիայի և Հունգարիայի համագործակցությամբ։

Փխալաձեն ընդգծում է, որ նախագիծը իրական հնարավորություն է բացում Վրաստանի համար Եվրոպայի հետ առևտրային էներգետիկ կապ հաստատելու համար, ինչը նախկինում անհասանելի էր աշխարհագրական դիրքի պատճառով։

Իր գտնվելու վայրի շնորհիվ երկիրը կարող է դառնալ Արևելքի և Արևմուտքի միջև էներգետիկ հանգույց։

Ահա թե ինչու նախագիծը զգալի հետաքրքրություն է առաջացրել հարևան երկրների կողմից, ինչը հանգեցրել է երկրորդ նախագծի մեկնարկին։

«Եթե երկու նախագծերն էլ իրականացվեն, Վրաստանը ոչ միայն կամրապնդի իր էներգետիկ անկախությունը, այլև զգալիորեն կբարձրացնի Եվրոպայի էներգետիկ անվտանգությունը», — նշել է Փխալաձեն։

Ստորջրյա մալուխի պարամետրերը.

• երկարությունը՝ ավելի քան 1155 կմ, 1115 կմ ջրի տակ, 40 կմ ցամաքում,
• լարումը՝ 525 կՎ,
• հզորությունը՝ 1300 ՄՎտ:

Իտալական CESI ինժեներախորհրդատվական ընկերության կողմից արդեն պատրաստվել է տեխնիկատնտեսական հիմնավորում: Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ նախագիծը տեխնիկապես լիովին իրագործելի է: Մալուխն այժմ մտնում է ծովի ընդերքի ուսումնասիրության փուլ, որը ներառում է երկրաֆիզիկական և երկրատեխնիկական հետազոտություններ:

Տեխնիկական բնութագրերը կավարտվեն 2026 թվականին, իսկ իրականացումը կսկսվի 2027 թվականին:

Փխալաձեի խոսքով՝ Վրաստանն արդեն իսկ «կարգավիճակի թեկնածու» է ԵՄ-ում այս նախագծի համար, և վերջնական որոշումը կհրապարակվի 2026 թվականի սկզբին:

Այս կարգավիճակի ձեռքբերումը կբացի զգալի ֆինանսական օգնության, այդ թվում՝ դրամաշնորհների հասանելիություն: Ստորջրյա մալուխի նախագծի ընդհանուր արժեքը կազմում է 3,5 միլիարդ եվրո:

Փոխնախարարը նշում է, որ այս նախագիծն ավելի խոշոր է և նախատեսում է՝

• 4000 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ երեք մալուխների տեղադրում,

• բոլոր չորս երկրների մասնակցությունը,

• նախագիծը կառավարելու համար համատեղ ձեռնարկության ստեղծում:

Տեխնիկատնտեսական վերլուծությունը կավարտվի մինչև 2026 թվականի հունվարի վերջը (նաև իրականացվում է CESI-ի կողմից):

Ծովի ընդհատակի հետազոտությունը նախատեսված է 2027 թվականի վերջին:

Նախագիծը ներառում է ոչ միայն էլեկտրական մալուխների, այլև ջրածնի տրանսպորտավորման համար խողովակաշարի տեղադրում: Այն ներկայումս ուսումնասիրության փուլում է:

Մալուխային նախագծի ներդրումային արժեքը ներկայումս գնահատվում է 10-12 միլիարդ եվրո, իսկ ջրածնային խողովակաշարը կարժենա մոտավորապես նույնքան։

Մասնավոր հատվածը մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերում։ Փոխնախարարի խոսքով՝ բիզնես ոլորտն ակտիվորեն հետաքրքրված է նախագծերով, և երկիրը կարող է ներգրավել զգալի ներդրումային կապիտալ, հատկապես նախագծերի ենթակառուցվածքային բաղադրիչների համար։

Նա նաև ընդգծում է, որ էներգետիկ ոլորտն արագ զարգանում է, և ցանցի ընդլայնումը նախագծերի իրականացման պարտադիր նախապայման է։

«Մեր տեսլականն այսպիսին է. 10-ամյա էներգետիկ ռազմավարության թարմացմանը զուգահեռ, մենք պետք է հստակ հաշվարկենք, թե ի՞նչ հզորություններ պետք է ընդլայնվեն և ի՞նչ ենթակառուցվածքներ պետք է կառուցվեն, որպեսզի Վրաստանը կարողանա դառնալ վերականգնվող էներգիայի նետտո-արտահանող դեպի Եվրոպա», — հայտարարել է Ինգա Փխալաձեն։