Վերջին տարիներին Վրաստանում թմրանյութերի հետ կապված հանցագործությունների մասին հաղորդագրություններում Ջավախքին հղումների թիվն աճել է։ Այն էլ, հրապարակայնորեն հաղորդվող տեղեկատվության մեծ մասը հիմնականում վերաբերում է մեծ քանակությամբ թմրանյութերի ապօրինի շրջանառության կասկածանքով ձերբակալություններին, թմրանյութերի առգրավմանը և կալանավորումներին ապօրինի վաճառքին, այլ ոչ թե անձնական օգտագործմանը։
Նոյեմբերի սկզբին ոստիկանությունը հրապարակեց կադրեր, որոնցում երիտասարդները ցույց են տալիս տարբեր վայրեր, որտեղ թաքնված են «գաղտնարաններ»՝ թմրանյութեր պարունակող փոքր, գունավոր փաթեթները։
«ՆԳՆ Թբիլիսիի վարչության Գլդանի-Նաձալադևիի գլխավոր ոստիկանության բաժանմունքի աշխատակիցները ձերբակալել են հինգ անձի՝ 2006 թվականին ծնված Ս.Ց.-ին, 2000 թվականին ծնված Վ.Ռ.-ին, 2006 թվականին ծնված Ս.Մ.-ին, ինչպես նաև նախկինում դատապարտված անձանց՝ 1995 թվականին ծնված Մ.Օ.-ին և 1997 թվականին ծնված Տ.Տ.-ին, որոնք մեղադրվում են առանձնապես խոշոր չափերով թմրանյութերի ապօրինի ձեռքբերմանը, պահպանմանը և իրացմանը օժանդակելու մեջ: Այս հանցագործությունը նախատեսում է մինչև 20 տարի կամ անժամկետ ազատազրկում», — հայտնում են ՆԳՆ-ից:
Ձերբակալվածների կողմից նշված վայրերից առգրավվել է տարբեր տեսակի թմրանյութերի մեծ քանակություն, այդ թվում՝ «մեթադոն», «Ալֆա-ՊՎՊ» և չորացրած մարիխուանա:
Նմանատիպ ամփոփագրերի մասին հաղորդվում է ամեն օր, օրը մի քանի անգամ, ամբողջ Վրաստանում: Սակայն այն լուրը, որ ձերբակալվածների թվում են Ախալքալաքի բնակիչներ, հասարակության մեջ ոչ միանշանակ արձագանք է առաջացրել: Թմրամիջոցների տարածումն ու օգտագործումը հասարակության մեջ համարվում են տաբուավորած թեմա, քանի որ դրանք, որպես կանոն, ենթարկվում են խիստ քննադատության: Սակայն երիտասարդների շրջանում թեթև թմրանյութերի, ինչպիսին է մարիխուանան, որը տեղացիներն անվանում են «պլան», օգտագործումն ընդհանուր առմամբ չի ընկալվում որպես արգելված կամ անընդունելի:
Մեծ քանակությամբ թմրանյութերի տեղափոխումը Եվրոպա, թմրավաճառի ձերբակալությունը, «առաքիչի» ձերբակալությունը, Ախալքալաքի գյուղերից մեկի բնակչի ձերբակալությունը մարիխուանա աճեցնելու համար, թմրավաճառների խմբի ձերբակալությունը և անհատ թմրավաճառների ձերբակալությունը՝ այս բոլոր դեպքերը վերաբերում են Ջավախքի բնակիչներին: Բայց երբվանի՞ց են թմրանյութերը դարձել Ջավախքի կյանքի մի մասը: Ե՞րբ է տեղի ունեցել շրջադարձային պահը, երբ «հեշտ փողը» վաստակելը դարձել է ավելի կարևոր, քան ազատությունը, կրթությունը կամ ապագան:
Մեսենջերների և սոցիալական ցանցերի զարգացման հետ մեկտեղ թմրանյութերի ապօրինի շրջանառությունը ձեռք է բերել նոր բաշխման ուղիներ: Նման սխեմաների մեջ հայտնվածներից մեկը Ջավախքից մի երիտասարդ էր: Նրա ծնողները Jnews-ին պատմել են նրա պատմության մասին՝ նշելով, որ մեկ սխալը ամբողջությամբ փոխել է նրա կյանքը: Երեխաներին խոշոր քաղաքներում սովորելու կամ աշխատելու ուղարկելիս ծնողները հաճախ անտեսում են նրանց զգուշացնել հնարավոր ռիսկերի մասին: Արդյունքում, ոստիկանությունից անսպասելի զանգը ցնցող է. նրանց երեխան ձերբակալվել և բանտարկվել է: Ախալքալաքից փաստաբան Վասիլ Բալախաձեի խոսքով՝ նման դեպքերը վերջերս ավելի ու ավելի հաճախակի են դարձել:
«Նախկինում սրանք հատուկենտ դեպքեր էին, բայց վերջին տարիներին, հատկապես վերջին ամիսներին, նման դեպքերը շատ են։ Իմ փորձից ելնելով՝ եղել է 5-6 դեպք։ Կան նաև ակտիվ գործեր լուրջ հոդվածներով, ինչպիսին է 265-րդ հոդվածը, որը նախատեսում է 8-ից 20 տարի կամ անժամկետ ազատազրկում։ Կան թմրանյութերի օգտագործման, վաճառքի, պահման և կուլտիվացիայի դեպքեր։ Սակայն թմրանյութերի վաճառքի և տարածման համար սահմանվում են ամենախիստ պատիժները։ Եվ ամենացավալին հիմա այն է, որ դրանով զբաղվում են երիտասարդներ, հիմնականում՝ 18-22 տարեկան։ Երեխաներ։ Սա այժմ գլոբալ խնդիր է, այդ թվում՝ մեր տարածաշրջանում։ Նախկինում թմրանյութերի օգտագործման և վաճառքի այսքան լայնածավալ դեպքեր չէին լինում։ Հիմնականում տեղացիները թմրանյութերի վաճառքով զբաղվում են Թբիլիսիում, բայց կան նաև դեպքեր տեղում։ Ոստիկանությունն Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի գյուղերում առգրավել է կիլոգրամներով մարիխուանա և այլ թմրանյութեր։ Կանայք հազվադեպ են դրանով զբաղվում. հիմնականում տղամարդիկ են, այսինքն՝ երիտասարդները», — պատմում է նա։
Ապօրինի վաճառքը, տեղափոխումը և կուլտիվացիան հանգեցնում են խստագույն պատիժների: Կանեփի և նմանատիպ նյութերի համար պատիժները սովորաբար տատանվում են 3-ից 8 տարի վաճառքի համար և 10-ից 15 տարի մեծածավալ վաճառքի, տեղափոխման կամ կուլտիվացիայի համար, հնարավոր են ավելի խիստ պատիժներ՝ ծանրացուցիչ հանգամանքների դեպքում: Որոշ դեպքերում վաճառքի համար պատիժները կարող են հասնել 12-ից 20 տարվա, հատկապես չափազանց մեծ քանակությունների կամ կազմակերպված հանցավոր խմբերի համար:
Նոր հոգեակտիվ նյութերի (NPS) վաճառքի և ապօրինի շրջանառության համար հատկապես խիստ պատիժներ են սահմանվում՝ մոտավորապես 12-ից 20 տարի ազատազրկում՝ կախված իրավիճակից՝ հնարավոր գույքի բռնագրավմամբ:
Ծանրացուցիչ հանգամանքներին են դասվում խմբաքանակի չափը, խմբի ներգրավվածությունը, կրկնվող իրավախախտումները, հանցագործության կազմակերպված բնույթը և այլն: Նման դեպքերում պատժամիջոցները խստացվում են՝ ընդհուպ մինչև զգալի ազատազրկման ժամկետները և ամբողջ գույքի հնարավոր բռնագրավումը:
Առանց անձնական օգտագործման և վաճառքի մտադրության դեպքում քրեականացումը շարունակում է ուժի մեջ մնալ, սակայն օրենսդրությունը պարզաբանում է այդ շեմերը գերազանցելու սահմանները և հետևանքները: Օրինակ, սահմանվել է կանեփի անձնական պահպանման սահմանաչափ՝ մոտավորապես 10 գրամ թարմ կամ 5 գրամ չորացրած մարիխուանա, որի գերազանցումը հանգեցնում է քրեական պատասխանատվության: Վերջին փոփոխությունների համաձայն՝ պահպանման համար ազատազրկման ժամկետը կարող է տատանվել մոտավորապես 5-ից 10 տարի: Գործնականում դատարանները հաշվի են առնում նյութի կոնկրետ զանգվածը և բնույթը, ինչպես նաև ծանրացուցիչ հանգամանքների առկայությունը:
«Երբ անձը կալանավորվում է և համագործակցում քննության հետ ու կնքվում է գործընթացային համաձայնագիր, դատախազությունն իրավունք ունի նշանակել նվազագույնից պակաս պատիժ։ Եղել են դեպքեր, երբ նշանակվել են 4-5 տարվա, երբեմն՝ 3-1 տարվա ազատազրկումներ, բայց ազատազրկումն անխուսափելի է։ Պատժի մի մասը միշտ պայմանական է, և կան տուգանքներ, բայց բանտարկությունը պարտադիր է։ Առաջնահերթ դա դատվածություն է։ Դրան գումարած այն, որ նման քրեական անցյալով անձը կարող է մերժվել տարբեր ոլորտներում աշխատանքի ընդունվելու համար։ Սովորաբար, երբ տեսնում ես նման հոդվածի համար դատվածություն, մարդու նկատմամբ վստահությունը կորում է», — բացատրում է փաստաբան Վասիլ Բալախաձեն։
Հեշտ և խոշոր եկամուտը հանգեցնում է կյանքի տարիների կորստի, «նախկինում դատապարտվածի» մշտական պիտակի և նպատակներին հասնելու համար ընդմիշտ կորցրած հնարավորության: Ծնողների աչքերում մշտական տխրություն, երեխային արդարացնելու փորձեր և ատելություն թմրամոլների նկատմամբ, ովքեր իրենց զավակներին ներքաշել են այդ շարքերը: Սա այն իրականությունն է, որը սպառնում է այսօր շատ ընտանիքների, որոնց երիտասարդները չեն մտածում իրենց կասկածելի եկամուտների հետևանքների մասին
