Վենետիկի հանձնաժողովը հրապարակում է «արտաքին գործակալների գրանցման մասին» օրենքի, դրամաշնորհների մասին օրենքում կատարված փոփոխությունների և «արտաքին ազդեցությանն» առնչվող այլ օրենքների վերաբերյալ եզրակացություն։
Մասնավորապես, սա վերաբերում է «Արտաքին գործակալների գրանցման մասին» օրենքին, «Դրամաշնորհների մասին» օրենքում կատարված փոփոխություններին, «Հեռարձակման մասին» օրենքին և «Քաղաքական միավորումների մասին» օրգանական օրենքին։
Ինչպես նշված է փաստաթղթում, Վենետիկի հանձնաժողովն օրենքները վերլուծել է համակարգված, քանի որ, ինչպես արդեն նշվել էր, դրանք բոլորն էլ միտված են ոչ պատշաճ արտաքին ազդեցության կանխարգելմանը։
Վրաստանի FARA օրենքի վերաբերյալ Վենետիկի հանձնաժողովը նշում է, որ դրա պարզության և ճշգրտության ոչ բավարար լինելը խաթարում է կանխատեսելիությունը և իրավական որոշակիությունը։
Հանձնաժողովը նշում է, որ օրենքի լայն շրջանակը թույլ է տալիս դրա անվերծանելի կիրառումը։ Հենց տերմինները ստեղծում են խարան։
«Կատարողական լիազորությունները վերապահված են Հակակոռուպցիոն բյուրոյին, որին տրված է չափազանց մեծ դիսկրեցիա՝ չնայած անկախության և քաղաքական չեզոքության բավարար երաշխիքների բացակայությանը», — նշվում է փաստաթղթում։
Խախտումները հանգեցնում են նաև քրեական պատասխանատվության, սակայն հանցագործությունը բնութագրող լայն ձևակերպված դրույթները թողնում են ինտերպրետացիայի տեղ և զուրկ են անհրաժեշտ թափանցիկությունից և հիմնավորվածությունից, իսկ խիստ պատժամիջոցները չեն համապատասխանում համաչափության չափանիշին։
Ինչ վերաբերում է Դրամաշնորհների մասին օրենքին, դրա փոփոխությունները ներառում են արտասահմանյան դրամաշնորհների նախնական կառավարության հաստատման ընդհանուր պահանջ, սակայն դա չունի անհրաժեշտության և համաչափության առումով հաստատված հիմնավորվածություն։
Ավելին, փոփոխությունները չեն ապահովում մերժման հստակ և օբյեկտիվ չափանիշներ և պարունակում են անբավարար երաշխիքներ՝ թողնելով լայն հնարավորություն կամայական կամ խտրական կիրառման համար։
Հեռարձակման մասին օրենքի վերաբերյալ Վենետիկի հանձնաժողովը կարծում է, որ փոփոխությունները պահանջում են հեռարձակողների համար արտաքին ֆինանսավորման լիակատար արգելք՝ օգտագործելով «արտաքին ուժ» հասկացության չափազանց լայն սահմանումը։ Հանձնաժողովը նշում է, որ նման արգելքը չի տարբերակում ժողովրդավարական ամբողջականությանն իսկապես սպառնացող ֆինանսավորումը և լրագրողական ու քաղաքացիական լեգիտիմ գործունեությունը սատարող ֆինանսավորումը։
Ինչ վերաբերում է «Քաղաքացիների քաղաքական միավորումների մասին» օրգանական օրենքին, ապա փոփոխություններն ամբողջությամբ արգելում են քաղաքական կուսակցություններին անվճար դասախոսություններ կամ սեմինարներ ստանալ Վրաստանի կամ արտերկրի իրավաբանական անձանցից կամ միավորումներից», — ասվում է եզրակացությունում։
Վենետիկի հանձնաժողովը խորհուրդ է տալիս Վրաստանում ապագա օրենսդրական գործընթացներում կիրառել համապատասխան ներառական մոտեցում՝ դրա լեգիտիմությունն ու լայնորեն ընդունումն ապահովելու համար։
Փաստաթղթում նշվում է, որ այս ոլորտում օրենսդրության ապագա զարգացման դեպքում պետք է հաշվի առնվեն հետևյալ առաջարկությունները.
- Ընդունել համակարգված մոտեցում, որը կխուսափի զուգահեռ և կումուլյատիվ կերպով գործող բազմաթիվ օրենսդրական ակտերի ընդունումից։
- Նեղացնել կիրառման շրջանակը՝ տալով հիմնական տերմինների ճշգրիտ սահմանումներ և սահմանափակելով կիրարկող մարմինների դիսկրեցիոն լիազորությունները՝ ապահովելու համար, որ օրենքը կիրառվի միայն ազգային անվտանգությանը սպառնացող հստակ և կոնկրետ ռիսկի դեպքերում։
- Խուսափել «օտարերկրյա գործակալ» տերմինի կամ նմանատիպ այլ խարանող տերմինների գործածումից և վերացնել անհատների կամ կազմակերպությունների համար նման տերմինն իրենց նյութերում հրապարակելու ցանկացած պահանջ։
- Սահմանափակել որոշակի կազմակերպությունների վրա դրված պարտավորությունները՝ սահմանելով խիստ անհրաժեշտ և համաչափ՝ օրինական նպատակներին հասնելու համար։
- Ապահովել, որ պատժամիջոցները հստակ սահմանված, անհրաժեշտ և համաչափ լինեն՝ անօրինական կիրառումը կանխելու երաշխիքներով, և հարգել իրավական որոշակիության և շրջահայեցության սկզբունքները։
- Ներդնել ամուր ընթացակարգային երաշխիքներ, ներառյալ անկախ կիրարկող մարմիններ, հստակ ծանուցման պահանջներ և ցանկացած որոշման, միջոցառման կամ տույժի դեմ բողոքարկման արդյունավետ միջոցներ։
