Հինգ տարի առաջ Ախալքալաքում լուրեր էին շրջանառվում որոշակի անձանց միջոցով Երևանում չվերադարձվող վարկեր ստանալու հնարավորության մասին։ Արդյունքում, Ախալքալաքի և Նինոծմինդայի շատ բնակիչներ, ովքեր օգտվել էին այս «հնարավորությունից», Հայաստանում կանգնեցին դատարանի առաջ՝ խարդախության մեղադրանքով։

Jnews-ը ներկայացնում է մի կնոջ պատմություն, ում գործը Հայաստանում էր հետաքննվում՝ անհատույց գումար ստանալու «հնարավորությունից» օգտվելու համար: Գաղտնիությունն ապահովելու համար կնոջ անուն-ազգանունը չի հրապարակվում։

2020 թվականին կորոնավիրուսի համավարակի գագաթնակետին Ջավախքում լուրեր տարածվեցին, որ հնարավոր է հենց այնպես գումար ստանալ Հայաստանի բանկերից: Շատերը հավատում էին դրան, բայց քչերը համարձակվեցին փորձել հարստանալ այս կերպ՝ անտեսելով բանտում հայտնվելու ռիսկը: Հիմնական թիրախային խումբը Ջավախքի ՀՀ քաղաքացիություն ունեցող բնակիչներն էին, քանի որ միայն նրանք կարող էին ներգրավվել խարդախ «անվճար վարկերի» սխեմայում:

Մեր հարցվողի պատմության համաձայն՝ իր անունով տարբեր հայկական բանկերում տրամադրվել են միլիոնավոր դրամների վարկեր։ Սակայն նա պնդում է, որ ինքը ստացել է ընդամենը 800 դոլար։

«Ես ՀՀ քաղաքացի եմ, ուստի իմ նկատմամբ հետախուզում էին հայտարարել նրա համար, որ իբր ես հայկական բանկերից գումար եմ վերցրել։ Ինչպես պարզվեց, բոլոր բանկերում իմ անունով վարկեր են կնքվել։ Ամենից շատը՝ «Արդշինբանկում»: Բանկերը բողոքներ էին ներկայացրել՝ պնդելով, որ ես նրանցից գումար եմ վերցրել և չեմ վերադարձրել այն։ Դրանով զբաղվող անձինք իմ անունով վերցրել են 15 միլիոն դրամի (մոտավորապես 40 000 դոլար) վարկեր։ Ինձ ձերբակալեցին, երբ ես հատեցի Վրաստան-Հայաստան սահմանը։ Ես զանգահարեցի դստերս և խնդրեցի նրան կապվել այն կնոջ հետ, ով ինձ ներքաշել էր սրա մեջ և ասել, որ ինձ ձերբակալել են։ Ի՞նչ անել։ Ես մի ամբողջ ամիս չէի կարողանում վերադառնալ Վրաստան։ Այնտեղ թողեցի իմ ընտանիքին ու երեխաներիս։ Ինձ 15 օրով բանտարկեցին», — պատմում է նա։

Կինը պնդում է, որ Ախալքալաքում սխեմայի մասին առաջին անգամ իմացել է այլ մարդկանցից, ովքեր արդեն մասնակցել էին նմանատիպ գործարքների։

«Ես իմացա այն մասին, որ գումար ստանալու հեշտ եղանակ կա, և ընկերների միջոցով կապ հաստատեցի դրանով զբաղվող մարդկանց հետ։ Մեզ ասացին, որ կա հնարավորություն անհատույց վերցնել գումար։ Ամեն ինչ կազմակերպել էր մի կին՝ Հայաստանի քաղաքացի։ Շատերն են այդպես արել»։

Նրա խոսքով՝ խարդախները վարկեր են ձևակերպել իր անունով՝ օգտագործելով իր տրամադրած փաստաթղթերը։

«Նրանք վարկեր են ձևակերպել՝ օգտագործելով փաստաթղթեր, որոնցում ես, իբր, ընկերության աշխատակից եմ եղել։ Օրինակ՝ նրանք ինձ նշել են որպես «7tour» ընկերության մենեջեր։ Ես չգիտեմ, թե դա ինչ ընկերություն էր։ Բանկը նշել է, որ ես 100,000 դրամ աշխատավարձ եմ ստանում։ Այդպես են վարկերը տրամադրել։ Մենք պայմանավորվածություն ունեինք. ես վերցնում եմ գումարը, մենք այն բաժանում ենք՝ 50%-ը ինձ, 50%-ը՝ նրանց։ Պայմանավորվել էինք, որ ես կստանամ 5000 դոլար։ Նրանք ինձ տվեցին ընդամենը 800 դոլար»։

Կինը նաև ասում է, որ փորձել է խուսափել դատավարությունից՝ օգտվելով փաստաբանների օգնությունից և ոչ միայն։

«Ինձ պաշտպանում է փաստաբանը։ Գումար ենք տվել քննիչին, պետին և դատարանին, որպեսզի գործը չհասնի դատարան։ Եթե հասնի, ես կարող եմ յոթ տարի ազատազրկվել սուտ վկայության համար, քանի որ մեղքը բարդել եմ այդ կնոջ փեսայի վրա։ Նրանք բոլորը Հայաստանից են։ Նրանք ինձ ասացին, որ մեկնեմ մեկ այլ երկիր, որպեսզի գործն աստիճանաբար «մարի»։ Այսպիսով, ես մեկնեցի Ռուսաստան։ Ես բացակայում էի երեք տարով։ Իսկ հիմա ես վերադարձել եմ։ Ես վախենում էի, բայց իմացա, որ այդ կինն արդեն ութ տարով բանտարկված է։ Նրա հանցակիցները նույնպես բանտարկված են եղել, որոնցից մի քանիսը Փոկա գյուղից են։ Այնուամենայնիվ, գործը դեռ շարունակվում է, և ես կարող եմ կանչվել հարցաքննության»։

Կինը պնդում է, որ մինչև ձերբակալությունը տեղյակ չի եղել ձևակերպված վարկերի գումարի չափից.

«Ես հարցրի, թե ինչու են ինձ ձերբակալել։ Նա ասաց. «Ինչո՞ւ ես վերցրել վարկ և դուրս բերել գումարը Վրաստան»։ Ես պատասխանեցի. «Ի՞նչ գումար։ Ես ոչինչ չեմ վերցրել»։ Նա ասաց, որ ես ձևակերպել եմ 15 միլիոն դրամի վարկ։ Բայց որտեղի՞ց կամ ինչպե՞ս՝ ես չգիտեի։ Պարզվեց, որ նրանք գումարը հանել են առցանց, և նրանք ունեին իմ բոլոր փաստաթղթերը՝ սոցիալական ապահովագրության քարտս, ID անձնագիրս, բանկային քարտերս։ Նրանք ամեն ինչ ունեին։ Ես ինքս էի տվել նրանց, որպեսզի ձևակերպեին և վերադարձնեին։ Նրանք բոլորից փաստաթղթեր էին հավաքում։ Ախալքալաքում կան մարդիկ, ովքեր նույնիսկ խոստացված գումարը չեն ստացել, բայց ստիպված են մարել այն վարկերը, որոնք չեն վերցրել Հայաստանում», — պատմում է նա։

Այս պատմությունը միայն մեկ օրինակ է բազմաթիվ դեպքերից, երբ դյուրահավատ մարդիկ դառնում են խարդախ սխեմաների զոհ։ Հեշտ փողի պատրանքը, տեղեկատվության և իրավական գրագիտության պակասը, ինչպես նաև արագ հարստանալու ցանկությունը հանգեցնում են ողբերգական հետևանքների։ Այս սխեմաների մասնակիցները, նույնիսկ հավատալով, որ իրենց խաբել են, իրավական պատասխանատվություն են կրում որպես ֆինանսական հանցագործությունների հանցակիցներ։ 2018 թվականից ի վեր Հայաստանում բացահայտվել են նմանատիպ տասնյակ դեպքեր։ Ոմանք, ինչպես մեր հերոսուհին, կարողացել են խուսափել իրենց վարկերը մարելուց, բայց մյուսները տարիներ շարունակ աշխատել են մեծ պարտքը մարելու համար, որի չնչին մասն են նախկինում իրենք ստացել։