Գյուղերում տարիների ընթացքում ձևավորվել էր կոլորիտ՝ գյուղական փողոցային առևտրի տեսքով։ Առևտրականները մեքենաներով, հաճախ նաև կցորդներով պտտվում էին գյուղերի փողոցներում։
Գյուղացիները հնարավորություն ունեին հենց գյուղում կատարել իրենց առևտուրը։ Կարող էին գնել կամ փոխանակել ամեն բան՝ միրգ, բանջարեղեն, հագուստ, կոշիկ, տնտեսական տարատեսակ իրեր և այլն։ Այս առևտուրը ոչ միայն հնարավորություն էր տալիս գյուղացուն տեղում կատարել իրեն պետքական գնումները, այլ նաև հնարավորություն էր տալիս իրացնել իր ունեցած գյուղատնտեսական ապրանքը (պանիր, գարի, ցորեն, կարտոֆիլ, ձու և այլն):
Այսօր շատ գյուղացիներ «բողոքում են», որ գյուղական առևտուրը կանգ է առել։ Եթե նախկինում մեկ օրում գյուղ էր այցելում 5-6 առևտրական, այսօր մեկ-երկու օրը մեկ է առևտրական գալիս և վաճառում են միայն միրգ ու բանջարեղեն, հազվադեվ նաև՝ հագուստ։
«Առաջ, օրական մի քանի առևտրական էր գալիս։ Վաճառվում էր ամեն բան։ Քաղաք հասնում էինք միայն դեղ գնելու համար։ Հիմա ամբողջ օրը սպասում ենք, ոչ ոք չի գալիս», — ասում է Խանդո գյուղի բնակիչ Լուսիկ Բասենցյանը։
Նա պատմում է, որ առևտուր էր անում՝ պանիրով, գարի-ցորենով, կարտոֆիլով և այլն։
«Առևտուր անում էինք մեր ունեցած գյուտնտեսական ապրանքներով։ Եթե մի առևտրականից չէինք հասցնում գնել կամ ունեցած մթերքը չէինք հավանում, սպասում էինք հաջորդին և վստահ էինք, որ հաջորդը կգա»։
Լուսիկ տատիկը լավ է հիշում և ոգևորությամբ նկարագրում է տարիներ առաջվա այդ կոլորիտը և թոռնիկների մասնակցությունը առևտրին։
«Երբ որ ներսում էինք լինում ու լսում էինք մեքենաների սիգնալի ձայնը, երեխաներին էինք դուրս ուղարկում, որ իմանային, թե ինչ է վաճառվում, իսկ երբ իրենք էին դրսում լինում, շնչակտուր ներս էին վազում՝ «տատիկ արի բան կծախվի» ասելով»։
Լուսիկ տատն ավելացնում է, որ հիմա իրեն դժվար է առևտրի համար քաղաք հասնելը, բայց այլընտրանք չունի, քանի որ գյուղում առևտրականներ ուշ-ուշ են գալիս։
Գյուղական առևտուրը հետաքրքրել է շատերին։ Շատ գյուղերում առևտրականները այնքան են գնացել-եկել, առևտուր արել, որ դարձել են այդ գյուղին հարազատ, շատերն էլ սկսել են զբաղվել առևտրով, բայց կարճ ժամանակ անց թողել են այդ գործը։
«Ես նույնպես զբաղվել եմ առևտրով։ Ինձ շատ հաճելի էր գյուղացիների հետ շփվելը։ Արդեն ընտելացել էի մարդկանց, մարդիկ էլ՝ ինձ։ Երբ մի քանի օր չէի գնում, ասում էին որ սպասում են», — ասում է մի առևտրական, ով չցանկացավ ներկայանալ։
Նա ասաց, որ վաճառել է մրգեր և բանջարեղեններ, բայց այսօր այլևս չի զբաղվում առևտրով։
«Հիմնականում առևտուր անում էի գումարով։ Մի մասը կարող էր միանգամից տալ, մի մասը՝ ոչ», — ասում է նա։
Վերջինս ասում է, որ հիմա էլ զբաղվում է առևտրով, քանի որ հիմնական առևտուրն անում էին տարեցները, իսկ մնացածը նախընտրում էին քաղաքից գնել։
Գյուղերի փողոցներում հնչող մեքենաների ձայները, առևտրային եռուզեռը, հարևանների հետ քննարկումներն այսօր շատ քիչ են։ Գյուղական առևտուրը գյուղացու համար օգտակար լինելուց բացի, ապահովում էր նաև գյուղի «համն ու հոտը»։
Գլխավոր լուսանկարը՝ Jnews-ի արխիվից
