Օմբուդսմենը 2025 թվականի ամռանը Վրաստանի խորհրդարանին ներկայացրած զեկույցում՝ կրթության իրավունքի համատեքստում ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության և քաղաքացիական ինտեգրման վերաբերյալ, նշում է, որ կարևոր է պահպանել հաջորդ ուսումնական տարիներին ուսանողների ֆինանսավորման համար նախատեսված միջոցների հատկացման և ավելացման պրակտիկան։
Հիշեցնենք, որ 2024 թվականին կրկնապատկվել է ադրբեջաներենի և հայերենի ընդհանուր հմտությունների թեստերի վրա հիմնված վրացերեն լեզվի վերապատրաստման կրթական ծրագրում ընդունված ուսանողների ֆինանսավորումը, ինչի արդյունքում աճել է նաև ֆինանսավորվող ուսանողների թիվը։ Այս մասին ասվում է Վրաստանի ժողովրդական պաշտպան Լևան Իոսելիանիի վերջին զեկույցում, որը վերաբերում է երկրում մարդու իրավունքների և ազատությունների պաշտպանության վիճակին 2024 թվականին։
«1+4» կրթական ծրագրի շրջանակներում տարեկան ֆինանսավորվում են 200 հայ և 200 ադրբեջանցի ուսանողներ։
Հանրային պաշտպանը զեկույցում նաև մեջբերում է կոնկրետ վիճակագրություն, որի համաձայն՝ 2024 թվականին, միասնական ազգային քննությունների արդյունքների համաձայն, վրացերեն լեզվով ուսուցման կրթական ծրագրերում ընդհանուր առմամբ ընդունվել է 1 483 դիմորդ՝ հիմնվելով հայերեն, ադրբեջաներեն և օսերեն լեզուների թեստերի վրա։ Նրանցից 423 դիմորդ ընդունվել է բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ՝ հայոց լեզվի թեստով, 1 055-ը՝ ադրբեջաներեն լեզվի թեստով, իսկ 5-ը՝ օսերեն լեզվի թեստով։ 1 483 դիմորդներից 26%-ը ստացել է պետական ուսումնական դրամաշնորհ։ Այս ցուցանիշը զգալիորեն աճել է 2023 թվականի համեմատ։
Հաշվի առնելով վերը նշվածը՝ օմբուդսմենը խորհուրդ է տալիս Վրաստանի կառավարությանն ավելացնել 2025-2026 ուսումնական տարվա համար Միասնական ազգային քննություններին ընդունված ուսանողների համար պետական ուսումնական դրամաշնորհի ֆինանսավորման համար հատկացված գումարը միայն ադրբեջաներեն և հայերեն ընդհանուր հմտությունների թեստերի, ինչպես նաև օսերեն լեզվի թեստի արդյունքների հիման վրա։
Հանրային պաշտպանը զեկույցում նաև գրում է ոչ պակաս կարևոր խնդրի մասին. «Չնայած վրաց լեզվի ուսուցման ծրագրին ընդունվելու համար դիմորդների համար պարտադիր չէ, որ նրանք ավարտած լինեն ադրբեջանալեզու կամ հայալեզու դպրոց/սեկտոր, հանրության մի մասը սխալ տեղեկատվություն ունի այս հարցի վերաբերյալ: Նրանց կարծիքով, եթե նրանք սովորեն վրացալեզու դպրոց/սեկտորում, դիմորդները չեն կարողանա ընդունվել այս ծրագրով: Սա վկայում է այս ծրագրի մասին իրազեկվածության բարձրացմանն ուղղված աշխատանքների ակտիվացման անհրաժեշտության մասին՝ թե՛ ադրբեջանալեզու, թե՛ հայալեզու համայնքներում», — ասվում է զեկույցում:
