Վրաստանի Ազգային բանկի որոշմամբ՝ 2025 թվականի օգոստոսի 1-ից արտարժույթով չպաշտպանված (չհեջավորված) վարկերի շեմը 500,000 լարիից կաճի մինչև 750,000 լարի։ Սա նշանակում է, որ լարիով եկամուտ ստացող քաղաքացիները չեն կարողանա մինչև 750,000 լարիի չափով վարկեր վերցնել արտարժույթով՝ միայն ազգային արժույթով։
Ինչպես բացատրեց Վրաստանի Ազգային բանկի ֆինանսական կայունության վարչության պետ Դավիթ Ուտիաշվիլին, դոլարիզացիայի մակարդակը մնում է երկրի ֆինանսական հատվածի հիմնական խնդիրներից մեկը, և Ազգային բանկը, անհրաժեշտության դեպքում, կձեռնարկի համապատասխան միջոցներ այն նվազեցնելու համար։

«Դոլարիզացիան մնում է մեր ֆինանսական հատվածի հիմնական խնդիրներից մեկը։ Ներկայումս արտարժույթով վարկերի մասնաբաժինը կազմում է մոտ 43%, իսկ ավանդներինը՝ 50%։ Սա ամենաբարձր ցուցանիշներից մեկն է ինչպես տարածաշրջանում, այնպես էլ աշխարհում։ Հետևաբար, այս ռիսկերին ի պատասխան, Ազգային բանկն անընդհատ քայլեր է ձեռնարկում՝ միտված ապադոլարիզացմանը։

Վերջին մեկուկես տարվա ընթացքում մենք աստիճանաբար բարձրացրել ենք անպաշտպան վարկառուների համար արտարժույթով վարկավորման շեմը՝ սկզբում 200,000-ից մինչև 500,000 լարի, իսկ այժմ՝ օգոստոսի 1-ից, շեմը կկազմի 750,000 լարի։

Այս քայլի հիմնական պատճառն այն է, որ չնայած դոլարիզացիայի նվազման երկարաժամկետ միտում է նկատվել, վերջին մեկուկես տարվա ընթացքում այս միտումը որոշ չափով դանդաղել է։ Հետևաբար, Ազգային բանկի նպատակն է խթանել տնտեսության լարիզացումը։

Նշված սեգմենտում՝ 500,000-ից մինչև 750,000 լարի, տարեկան տրամադրվում է մոտ 1000 վարկ, ինչը համարժեք է մոտավորապես 150 միլիոն դոլարի։ Այս փոփոխությունները կանդրադառնան հենց այս կատեգորիայի վրա, և դա թույլ կտա մեզ երկարաժամկետ հեռանկարում վերականգնել ապադոլարիզացիայի տեմպերը և պահպանել այն կայուն։

Իհարկե, դոլարիզացիայի ներկայիս մակարդակը մնում է բավականին բարձր, և մենք ակնկալում ենք, որ ընդունված որոշման արդյունքում տարեվերջին արտարժույթով վարկերի մասնաբաժինը կարող է մոտենալ 40%-ին և շարունակել նվազել հաջորդ տարիներին։

Ապադոլարացումը Ազգային բանկի երկարաժամկետ նպատակն է։ Մենք կհետևենք միտումներին։ Եթե տեսնենք լրացուցիչ քայլերի անհրաժեշտություն, մենք դրանք կձեռնարկենք։ Մենք այժմ կարծում ենք, որ 750,000 լարիի շեմը բավարար է ապադոլարացումը շարունակելու և այն անշրջելի դարձնելու համար։ Եթե որոշակի գործոնների ազդեցության տակ ռիսկերը չնվազեն, այլ ընդհակառակը՝ ավելանան, ապա Ազգային բանկը, ինչպես նախորդ տարիներին, կձեռնարկի լրացուցիչ միջոցառումներ։

Հիմա դժվար է ասել, թե կոնկրետ ինչ գործիքներ կօգտագործվեն։ Սա կարող է լինել արդեն գործող գործիքի շրջանակներում շեմի հետագա բարձրացում կամ այլ միջոցառումների կիրառում։ Ինչպես միշտ, Ազգային բանկը կհետևի իրավիճակին և համապատասխանաբար կերպով կարձագանքի», — հայտարարել է Դավիթ Ուտիաշվիլին Վրաստանի Առաջին ալիքին տված հարցազրույցում։

Ուտիաշվիլին ապադոլարիզացիայի տեմպերի դանդաղման պատճառների մասին հարցրին պարզաբանել է, որ 2022 թվականին երկիր սկսել են մուտք գործել արտարժույթի զգալի ծավալներ.

«Գործոններից մեկը դարձավ այն, որ 2022 թվականից ի վեր երկիր են մուտք գործում արտարժույթով արտաքին հոսքեր, որոնք կուտակվել են ավանդների տեսքով։ Բնականաբար, այդ միջոցների զգալի մասը տեղադրվել է արտասահմանյան բանկերում, և Ազգային բանկն ի պատասխան ներդրել է որոշակի գործիքներ։ Սակայն այդ միջոցները մնացել են ավանդների վրա, և բանկային ոլորտն ուներ որոշակի խթան դրանք օգտագործելու վարկավորման համար։ Սա, իր հերթին, կարող է հանգեցնել արտարժույթով վարկավորման շարունակական աճի և ապադոլարիզացիայի տեմպերի դանդաղման», — պարզաբանել է Դավիթ Ուտիաշվիլին։