Վրաստանի խորհրդարանն առաջին ընթերցմամբ ընդունել է «Խոսքի և արտահայտման ազատության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագիծը, որոնք խստացնում են զրպարտությանը վերաբերող կանոնները և պոտենցիալ ընդլայնում են հանրային և մասնավոր վայրերում արտահայտվելու համար քրեական հետապնդման հնարավորությունները։

Նախաձեռնությունը պատկանում է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության պատգամավորներին։ Փոփոխությունները նախատեսվում է արագացված կարգով ընդունել այս շաբաթ։

Վրացական օրենսդրությունում «զրպարտությունը» անձի մասին էապես կեղծ փաստերի տարածումն է, որը վնաս է հասցնում նրան և կապված է կոնկրետ անձի հեղինակությանը վնաս պատճառելուն։ Միևնույն ժամանակ, գործող ձևակերպումից բացառվում է այն պայմանը, որ նման հայտարարությունը պետք է վնաս պատճառի՝ այժմ բավական է, որ այն «վնաս պատճառի անձի հեղինակությանը»։

Հիմնական փոփոխություններից մեկը ապացուցման բեռի փոխանցումն է. հայց ներկայացնելու դեպքում հենց պատասխանողն է, որ պետք է ապացուցի, որ իրեն տրամադրված տեղեկատվությունը չի պարունակում էականորեն կեղծ փաստ։ Դատարանը կազատի հայցվորին իր ճշտությունն ապացուցելու պարտականությունից։

Եթե տեղեկատվությունը իսկապես կեղծ է, բայց պատասխանողը ապացուցում է, որ ինքը բարեխղճություն է ցուցաբերել (օրինակ՝ տարածելուց առաջ նա ձեռնարկել է ողջամիտ քայլեր տեղեկատվությունը վերստուգելու համար), նա կարող է ազատվել պատասխանատվությունից։

Միաժամանակ, չեղարկվում է որակավորված իրավական արտոնությունը՝ նորմը, որը պաշտպանում է անձին զրպարտության համար պատասխանատվությունից, նույնիսկ եթե նրա հայտարարությունը պարզվել է, որ էապես կեղծ է, բայց ծառայել է հանրային շահին կամ տարածվել է տուժողի համաձայնությամբ։

Բացի այդ, օրենքը նախատեսում է դատարանում կողմերի հաշտեցման ժամկետի կրճատում՝ մեկ ամսից մինչև տասը օր։ Եթե հերքման կամ ուղղման հրապարակումը բավարար չլինի, դատարանը կկարողանա պարտավորեցնել պատասխանողին վճարել նյութական փոխհատուցում։

Ինչպես հայտարարել է «Վրացական երազանքի» պատգամավոր Դավիթ Մաթիկաշվիլին, օրենքը կունենա 100-օրյա հետադարձ ուժ։ Սա նշանակում է, որ օրենքի ուժի մեջ մտնելուց առաջ ներկայացված, բայց այս 100-օրյա ժամկետում ընկնող դիմումները նույնպես կկարգավորվեն նոր, ավելի խիստ նորմերով։

Քննադատները մտավախություն ունեն, որ առաջարկվող փոփոխությունները կարող են լրջորեն սահմանափակել խոսքի ազատությունը երկրում և օգտագործվել լրատվամիջոցների, ակտիվիստների և ընդդիմության վրա ճնշում գործադրելու համար։ Նրանք ենթադրում են, որ այս կերպ իշխող կուսակցությունը պայքարում է իր ընդդիմախոսների դեմ քաղաքական ճգնաժամի պայմաններում։

Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն հայտարարել է, որ իր թիմի բոլոր նախաձեռնությունները «համատեղելի են խոսքի ազատության հիմնարար իրավունքի հետ»։ Նրա խոսքով՝ փոփոխությունները նպատակ ունեն պայքարելու այն հաստատված պրակտիկայի դեմ, երբ «վիրավորանքն ու զրպարտությունները սահման չունեն»։

Աղբյուրը՝ Новости Грузия