«Մենք պետք է սա դիտարկենք որպես համագործակցության նոր ձևաչափ», — այսպես է Ղազախական-վրացական տնտեսական միության խորհրդի նախագահ Գիորգի Ջախուտաշվիլին պատասխանում «Business Press News»-ի հարցին՝ վրացի դիլերների կողմից Ղազախստանի շուկան մեքենաների արտահանման առումով կորցնելու վտանգի մասին։
Հարցը ծագել է վրացի ավտոներմուծողների հայտարարության պատճառով, որում նրանք նշել են, որ ղազախ դիլերները կենտրոններ են բացում Վրաստանում, ներմուծում մեքենաներ և իրենք էլ բաշխում դրանք Ղազախստանում։ Եվ սա այն դեպքում, երբ Ղազախստանը կարևոր շուկա է ավտոբիզնեսով զբաղվող որոշ վրացիների համար։
Ջախուտաշվիլին նշում է, որ ղազախ գործարարներն ավտոկենտրոններ են բացում Վրաստանում։ Նրա խոսքով՝ այս գործընթացը ցույց է տալիս, որ Ղազախստանը տեսնում է Վրաստանում ստեղծված բարենպաստ պայմանները, ինչը պետք է ընկալել որպես հնարավորություն։
Ղազախստան-Վրաստան տնտեսական միության խորհրդի նախագահը խոսում է այդ հնարավորությունների օգտագործման մասին և նշում, որ անհրաժեշտ է ստեղծել համատեղ կենտրոններ, որտեղ վրաց-ղազախական կողմերը կհամագործակցեն միմյանց հետ։
«Վրաստանից Ղազախստան արտահանման 80%-ը ավտոմեքենաներն են։ Սա հիմնական խորշն է, չնայած կարճաժամկետ հեռանկարում այն դեռևս լավ է։ Ընդհանուր առմամբ, այսօր մեքենաները վրացական արտահանման մեջ առաջատար են. 2023 թվականին միայն Ղազախստան արտահանվել է մոտ 600 միլիոն դոլարի, մոտ 40 հազար միավոր մեքենաներ։ Այս շուկան հիմնականում հիմնված է վերաարտահանման վրա. գործածված մեքենաները (ԱՄՆ-ից, Ճապոնիայից, Կորեայից) գալիս են Վրաստան, ապա՝ Ղազախստանի շուկա։
Ղազախ գործարարներն իրենք են գալիս Վրաստան և Վրաստանի տարածքում բացում ավտոկենտրոններ։ Նրանք իրենք են գնում, գրանցում, պատրաստում մեքենաները, ապա փոխադրում դրանք Ղազախստան։ Սա նշանակում է, որ վերաարտահանման վիճակագրությունը կարող է նվազել, քանի որ մեքենաները գնում է ոչ թե վրացի վերավաճառողը, այլ Վրաստանում ֆիզիկապես ներկա գտնվող ղազախը։ Այս գործընթացը ցույց է տալիս, որ Ղազախստանը տեսնում է Վրաստանում ստեղծված բարենպաստ ենթակառուցվածքներն ու ռեսուրսները, ուստի փորձում է ակտիվորեն մասնակցել վրացական շուկայի առաջարկած հնարավորություններին։ Սա չպետք է դիտարկել որպես ռիսկ, այլ որպես համագործակցության նոր ձևաչափ։ Անհրաժեշտ է ստեղծել համատեղ կենտրոններ, որտեղ վրացական և ղազախական կողմերը կհամագործակցեն որպես գործընկերներ։
Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել, որ Չինաստանը դարձել է աշխարհում մեքենաների ամենախոշոր արտահանողը։ Նրանք արդեն իսկ անմիջականորեն աշխատում են Ղազախստանում, ինչը նոր մրցակցություն է ստեղծում ներմուծված մեքենաների համար։ Կա ռիսկ, որ Վրաստանն աստիճանաբար կկորցնի Ղազախստան վերաարտահանողի իր կարգավիճակը։ Հետևաբար, Վրաստանի համար ռազմավարական քայլ կլինի օրինականացնել և կարգավորել ղազախ գնորդների վաճառքի կենտրոնները։ Առաջարկել հարկային արտոնություններ նրանց, ովքեր ձեռք են բերում այստեղ և կրկին վաճառում վերաարտահանման կանոնի համաձայն։
«Մեր նպատակն է, որ վրացական բիզնեսը շարունակի մասնակցել այս ցանցին և օգտվի ինչպես լոգիստիկ, այնպես էլ մաքսային ծառայություններից։ Միևնույն ժամանակ, ղազախների գործունեությունը մեր երկրում չպետք է խնդիր լինի, այն պետք է իրականացվի հնարավորությունների և մրցակցության, ինչպես նաև Ղազախստանում վրացական բիզնեսի զարգացման շրջանակներում», — ասել է Գիորգի Ջախուտաշվիլին Business Press News-ին տված հարցազրույցում։
Եթե կրկին դիմենք վիճակագրությանը, ապա կտեսնենք, որ 2025 թվականի հունվար-ապրիլին Վրաստանից Ղազախստան վերաարտահանվել է 12,055 մարդատար ավտոմեքենա՝ 219,268,190 ԱՄՆ դոլար ընդհանուր արժեքով։ Geostat-ի տվյալները ցույց են տալիս, որ արտահանումը նվազել է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Մասնավորապես, 2024 թվականի առաջին չորս ամիսներին Ղազախստան է արտահանվել 13,584 մարդատար ավտոմեքենա՝ 181,096,150 ԱՄՆ դոլար ընդհանուր արժողությամբ։
