Ինչպիսին էր կապույտ հացհամեմի («ուցխո-սունելի») բերքն անցյալ տարի Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում և ինչպիսին է արտահանման և իրացման վիճակը. Jnews-ը այս և շատ ավելինի մասին զրուցեց ֆերմեր Արշալույս Գալստյանի հետ, ով զբաղվում է այս մշակաբույսի աճեցմամբ և արտահանմամբ։

Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի Ագանա գյուղից ֆերմեր և գյուղատնտես Արշալույս Գալստյանը մոտ 40 տարի է, ինչ աճեցնում և վաճառում է կապույտ հացհամեմ, որն ավելի հայտնի է «ուցխո-սունելի» անվանումով։ Նա միակ ֆերմերն է շրջանում, ով ոչ միայն աճեցնում է այս համեմունքն, այլև արտահանում է այն արտասահման։

Արշալույս Գալստյանը ուցխո սունելիի մշակումը վերածել է բիզնեսի։ Նրա խոսքով, բարենպաստ եղանակների պատճառով, անցյալ տարի բերքը շատ լավ էր եղել։ Սակայն, արտադրանքի իրացումը չի եղել համապատասխան մակարդակի, ինչը, ըստ ֆերմերի, պայմանավորված է սահմանափակ շուկայով։

«Սունելին համեմունք է, դրա օգտագործումը սահմանափակ է: Երբ ավելցուկ կա, դժվար է վաճառել: Անցյալ տարվա բերքն այնքան լավն էր, որ կբավականացնի ևս երկու տարի», — նշեց ֆերմերը:

Այժմ 1 կգ պատրաստի համեմունքն արժե 8-10 լարի, մինչդեռ անցյալ գարնանը 1 կգ-ն արժեր 50 լարի։ Արշալույսը տարեկան մոտ 10 հեկտար սունելի է ցանում, վնասատուների ի հայտ գալու պատճառով, փոխելով դաշտերը, որոնք նվազեցնում են բերքատվությունը։

Սունելիի աճեցմամբ զբաղվում են Ախալքալաքի Կոկիո, Ալաստան, Գոման, Օլավերդ, Մերենիա, Կաջո, Ագանա և այլ գյուղերում։ Որոշ գյուղերում, վնասատուների պատճառով, այս մշակաբույսը դադարել են մշակել, մինչդեռ որոշ գյուղերում բնակիչները ռիսկի են դիմում և շարունակում են աճեցնել համեմունքը, ու հիմնականում նոր դաշտերում։

Ախալքալաքի մունիցիպալիտետից բացի, անցյալ տարի ֆերմերը հողատարածքներ էր վարձել նաև Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետի Փոկա, Ժդանովական, Գորելովկա գյուղերում։ Սակայն նրա խոսքով, մշակման ծախսերն այնտեղ չարդարացրին, ու այս տարի նա հրաժարվեց այնտեղ ցանելուց։

Առանձին վայրերում սունելիի բերքատվությունը հասել էր 50 կգ-ի 1 ցենտներից, ինչը զգալիորեն ավելի բարձր է, քան նախորդ տարիներին (20 կգ): Սակայն, նույնիսկ այդպիսի բերքատվության դեպքում, արտահանումը խնդիր է։

«Արտահանումն աճել է, բայց ոչ այնքան, որ ամբողջ բերքը վաճառվի։ Ուցխո սունելին օգտագործվում է մսի արդյունաբերության մեջ և ռեստորաններում, բայց այս պահանջարկը բավարար չէ։ Շուկան արդեն բաշխված է, անհնար է ընդլայնվել, եթե չխլել ուրիշների մասնաբաժինը», — նշում է Գալստյանը։

Նրա խոսքով, ուցխո սունելին Ռուսաստան և Եվրոպա սկզբում արտահանվում էր կիլոգրամը 8 դոլարով, այժմ գինը նվազել է և հասել է մինչև 4-5 դոլարի։ Բացի այդ, այս համեմունքի մշակումը չափազանց աշխատատար գործընթաց է, ամեն ինչ արվում է ձեռքով, և դրանից բացի շահույթը գալիս է դանդաղ:

Արշալույս Գալստյանը չի պատրաստվում կանխատեսել այս տարվա բերքը՝ ամեն ինչ կախված կլինի եղանակային պայմաններից։