ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատն ընդունել է «MEGOBARI ակտ» կոչվող օրինագիծը՝ Վրաստանի հաշվետվողականության, դիմադրողականության և անկախության համար ամրապնդման և հնարավորությունների ընդլայնման մասին օրենք։ Փաստաթղթին աջակցել է 349 կոնգրեսական, 42-ը քվեարկել է դեմ։ Օրինագիծն այժմ պետք է քննարկի Սենատը։

«MEGOBARI ակտն» առաջին անգամ ներկայացվել է անցյալ տարի կոնգրեսական Ջո Ուիլսոնի կողմից։ Այս տարի՝ 119-րդ Կոնգրեսում, նա վերստին ներկայացրեց փաստաթուղթը՝ այս անգամ գործընկերներ Սթիվ Քոհենի, Ռիչարդ Հադսոնի և Մարկ Ուիզիի հետ միասին, որոնք ներկայացնում էին և՛ Դեմոկրատական, և՛ Հանրապետական կուսակցությունները։

Նախաձեռնության հեղինակների խոսքով՝ օրինագիծը նպատակ ունի աջակցել վրաց ժողովրդին և նախատեսում է պատժամիջոցների կիրառում մարդու իրավունքների խախտման և ժողովրդավարության խաթարման մեջ ներգրավված վրացական իշխանությունների ներկայացուցիչների նկատմամբ։ Փաստաթղթում առաջարկվում է վերանայել երկկողմ համագործակցության բոլոր ասպեկտները, այդ թվում՝ Միացյալ Նահանգների կողմից տրամադրվող օգնության ծրագրերը։ Այն նաև ընդգծում է վրաց ժողովրդի՝ Եվրամիությանը և ՆԱՏՕ-ին ինտեգրվելու ձգտումների աջակցությունը, որն ամրագրված է երկրի Սահմանադրությամբ։

Վրաստանի ռազմավարական և միջազգային հետազոտությունների հիմնադրամի (Ռոնդելի հիմնադրամ) ավագ գիտաշխատող, Մեծ Բրիտանիայում Վրաստանի նախկին դեսպան Գիորգի Բադրիձեն ընդգծում է, որ օրենքի ընդունումը պայմանավորված է ոչ միայն «Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքով, այլև, ընդհանուր առմամբ, Վրաստանի արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունների փոփոխությամբ՝ Արևմուտքից դեպի Ռուսաստան և Չինաստան։

«Այս օրենքի նախագծի հիմնավորումները խոսում են Վրաստանի կառավարության ժողովրդավարության սկզբունքներից ընդհանուր նահանջի և հակաամերիկյան քաղաքականության վարման մասին։ Բացի այն փաստից, որ այս քաղաքականությունն ընդհանուր առմամբ ուղղված է արևմտյան սկզբունքների դեմ, ընդգծվում է, որ այն ունի հստակ հակաամերիկյան ուղղվածություն։ Այսպիսով, այս օրինագիծն ընդունվում է ոչ միայն «Օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքի ընդունման ի պատասխան, այլև որպես արձագանք «Վրացական երազանքի» արտաքին քաղաքականության շրջադարձին Արևմուտքից դեպի Ռուսաստան, Չինաստան և Իրան», — ասում է Գիորգի Բադրիձեն։

«MEGOBARI ակտում» հատուկ շեշտադրում է կատարում կոռուպցիայի դեմ պայքարի վրա. այն կոչ է անում ԱՄՆ նախագահին պատժամիջոցներ կիրառել իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության անդամների և նրանց կողմնակիցների նկատմամբ, եթե պարզվի, որ նրանք ներգրավված են եղել կոռուպցիոն գործողություններում, որոնք խոչընդոտում են Վրաստանի եվրոպական ուղին, խաթարում նրա ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը կամ ապակայունացնում են նրա ներքին իրավիճակը։

«Ասել, որ ցանկացած պատժամիջոցներ կազդեն միայն կառավարության վրա, շատ համարձակ հայտարարություն կլինի։ Օրինակ, նույնիսկ եթե կառավարությունը ասի, որ իրեն անհրաժեշտ չէ արևմտյան երկրների ֆինանսական կամ տեխնիկական օգնությունը։ ԱՄՆ-ից Վրաստանի բյուջե բազմամիլիոն դոլարների ներթափանցումների դադարեցումը, անկախ նրանից, թե դրանք ինչի համար էին նախատեսված (այս ֆինանսական օգնության մեծ մասը, ի դեպ, ստացվել է անմիջապես կառավարության կողմից, այլ ոչ թե ոչ կառավարական կազմակերպությունների կողմից, երկարաժամկետ հեռանկարում կազդի Վրաստանի տնտեսական և ֆինանսական կայունության վրա», — ասում է փորձագետը։

Բացի այդ, օրինագիծը նախատեսում է հանրային դիվանագիտության ամրապնդում և ռազմական համագործակցության զարգացում, որը, սակայն, հնարավոր կլինի միայն այն դեպքում, եթե Վրաստանը հավատարիմ մնա ժողովրդավարական սկզբունքներին և սահմանադրական կարգին։ Փաստաթուղթը վերահաստատում է ԱՄՆ-ի հանձնառությունն՝ աջակցելու Վրաստանի ինքնիշխանությանը և տարածքային ամբողջականությանը, հատկապես Ռուսաստանի կողմից նրա տարածքի մի մասի շարունակական անօրինական օկուպացիայի համատեքստում։

Միացյալ Նահանգները մտահոգված է, որ Վրաստանի ներկայիս կառավարությունը հեռանում է ժողովրդավարական քաղաքականությունից և անցնում ավտորիտար ռեժիմների, այդ թվում՝ Ռուսաստանի և Չինաստանի, և ճնշում է գործադրում արևմտյան կազմակերպությունների և քաղաքացիական հասարակության վրա։ Այս առումով, Միացյալ Նահանգները հայտարարում է վրաց ժողովրդի ժողովրդավարական ձգտումները պաշտպանելու իր պատրաստակամության մասին։

Օրենքը նաև պահանջում է Վրաստանում քաղաքական ազդեցության, կլեպտոկրատիայի և պատժամիջոցներից խուսափելու ջանքերի վերաբերյալ զեկույցներ, ինչպես նաև Ռուսաստանի և Չինաստանի հետախուզական գործակալությունների ներկայության ուսումնասիրություն։ Այն նախատեսում է ժողովրդավարությունը խաթարող անհատների նույնականացում և պատժամիջոցների կիրառում, այդ թվում՝ վիզային և ֆինանսական սահմանափակումների սահմանման միջոցով։ Ակնկալվում է նաև պատժամիջոցների ներդրման կամ վերացման պատճառների վերաբերյալ պարբերաբար հաշվետվություն։

Վրաստանի կառավարությունը, թե՛ ԱՄՆ ընտրություններից առաջ, թե՛ դրանից հետո, հույս հայտնեց ամերիկյան նոր վարչակազմի հետ հարաբերությունների բարելավման վերաբերյալ՝ ցուցադրելով երկկողմ կապերը «վերագործարկելու» պատրաստակամություն։ Սակայն, քաղաքագետ Գիորգի Բադրիձեի կարծիքով, ԱՄՆ կողմից իրավիճակը այնքան էլ լավատեսական չէ, որքան թվում է Թբիլիսիում։

«Չգիտեմ՝ այս տեղեկատվությունը հաստատվա՞ծ է, թե՞ ոչ, բայց լսել եմ, որ պարոն Իվանիշիլին խզել է պայմանագիրը այն լոբբիստական խմբի հետ, որը պետք է զբաղվեր նոր վարչակազմի հետ հարաբերությունների վերալիցքավորմամբ։ Դրա փոխարեն նրանք նոր փուլ ստացան MEGOBARI ակտի ընդունմամբ։ Եվ ընդհանուր առմամբ, այս բոլոր խոստումները, որ Դոնալդ Թրամփի նախագահ դառնալուց հետո Միացյալ Նահանգների հետ հարաբերությունները կբարելավվեն, սկզբից իսկ իրական հիմք չունեին։ Հիմա մենք տեսնում ենք, որ պաշտոնավարման ավելի քան հարյուր օրից հետո այդ բարելավման նշաններ չկան։ Ընդհակառակը, թե՛ Կոնգրեսը, թե՛ ԱՄՆ վարչակազմը (խոսքը Կոնգրեսում հանրապետական մեծամասնության մասին է) նպատակ ունեն շարունակել նախկինում գոյություն ունեցող գիծը։ Եվ սա Վրաստանի հետ բարեկամության և համագործակցության գիծն է և արձագանքը Վրաստանին Միացյալ Նահանգների հետ գործընկերությունից հեռացնելու փորձերին», — ասում է Գիորգի Բադրիձեն։

Որպեսզի օրինագիծը դառնա օրենք, այն պետք է ընդունի Սենատը։ MEGOBARI ակտը ցույց է տալիս Միացյալ Նահանգների մտադրությունը՝ ամրապնդելու իր դիրքերը Վրաստանում և աջակցելու վրաց ժողովրդի ժողովրդավարության, ինքնիշխանության և եվրաատլանտյան ինտեգրման ձգտումներին։ Միաժամանակ, այս օրինագծում ընդգծվում է Վրաստանում մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության վիճակի վատթարացման դեպքում ճնշման միջոցներ կիրառելու պատրաստակամությունը։ Ակնհայտ է, որ հետագա զարգացումները մեծապես կախված կլինեն Վրաստանի կառավարության ներքին և արտաքին քաղաքականությունից և ժողովրդավարական չափանիշներին համապատասխանելու և եվրոպական ու եվրաատլանտյան վեկտորի վրա կենտրոնանալու նրա պատրաստակամությունից։