Երեկ մեկնարկել է Վրաստանի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի պաշտոնական այցը Ուզբեկստանի հանրապետություն։ Վարչապետի այցի և դրա նշանակության մասին Jnews-ը զրույց է ունեցել միջազգայնագետ, քաղաքական վերլուծաբան Անդրանիկ Հովհաննիսյանի հետ։
Պաշտոնական այցի շրջանակում Կոբախիձեն արդեն հանդիպել է Ուզբեկստանի Օլի Մեջլիսի օրենսդիր պալատի նախագահ Նուրիդին Իսմոիլովի և Սենատի նախագահ Թանզիլա Նարբաևայի հետ։ Նախատեսված են նաև հանդիպումներ Ուզբեկստանի նախագահ Շավքաթ Միրզիյոևի և վարչապետ Աբդուլլա Արիպովի հետ։
Տաշքենդում երկու երկրների կառավարությունների անդամների մասնակցությամբ տեղի կունենա Վրաստանի և Ուզբեկստանի միջև տնտեսական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովի 10-րդ նիստը։
Կոբախիձեն «X» սոցիալական ցանցում արձագանքելով Ուզբեկստանի հանրապետության Օլի Մեջլիսում տեղի ունեցած հանդիպումներին գրում է․
«Հանդիպումների ժամանակ ընդգծեցինք միջխորհրդարանական համագործակցության կարևորությունը և հաստատեցինք այդ կապերն ամրապնդելու մեր պատրաստակամությունը։ Մեր համագործակցությունն օրենսդրական և ոլորտային ոլորտներում փոխադարձ օգուտներ է տալիս, և մենք պատրաստակամություն ենք հայտնել շարունակել խորացնել և զարգացնել այդ հարաբերությունները»,- ասել է Իրակլի Կոբախիձեն։
Հանդիպման և դրա նշանակության մասին Jnews-ը զրույց է ունեցել միջազգայնագետ, քաղաքական վերլուծաբան Անդրանիկ Հովհաննիսյանի հետ, փորձելով հասկանալ հանդիպման պատճառների և հետագա զարգացումների մասին: Ստորև ներկայացնում ենք հատված հարցազրույցից:
Ո՞րն է Վրաստանի շահը Ուզբեկստանի հետ հարաբերությունների ամրապնդման հարցում և այս այցը կարո՞ղ է դիտարկվել որպես Վրաստանի արտաքին քաղաքականության նոր ուղղություն՝ Կենտրոնական Ասիայի երկրների հետ կապերի սերտացման առումով։
Վրաստանը ձգտում է ամրապնդել իր դերը միջազգային լոգիստիկայի ոլորտում՝ ներդրումներ ներգրավելով Եվրոպան և Ասիան կապող տրանսպորտային ենթակառուցվածքի զարգացման համար: Այս համատեքստում Ուզբեկստանի հետ համագործակցության ամրապնդումը կարող է նպաստել Վրաստանի տարանցիկ դերի ընդլայմանը։
Վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի այցը Ուզբեկստան հաստատում է երկու երկրների փոխադարձ հետաքրքրության բարձր մակարդակը համագործակցության զարգացման հարցում։ Սա ցույց է տալիս Վրաստանի ցանկությունը՝ ամրապնդել կապերը Կենտրոնական Ասիայի երկրների, մասնավորապես՝ Ղազախստանի, Ուզբեկստանի և Թուրքմենստանի հետ, ինչը կարող է դիտվել որպես արտաքին քաղաքականության նոր ուղղություն, որը Վրաստանի բազմավեկտոր ռազմավարության մաս է կազմում։
Իր հերթին Կենտրոնական Ասիայի երկրները նույնպես շահագրգռված են դիվերսիֆիկացնել տրանսպորտային ուղիները, որոնք ավանդաբար, տասնամյակներ շարունակ անցել են Ռուսաստանի տարածքով։ Այս համատեքստում Վրաստանը կարող է առաջարկել արդյունավետ այլընտրանքային ուղիներ ինչպես ցամաքային, այնպես էլ ծովային ճանապարհներով:
Հաշվի առնելով Վրաստանի ներկա քաղաքական լարվածությունը, ինչպե՞ս կարող է այս այցը դիտարկվել ներքաղաքական կոնտեքստում։
Վրաստանում ներքաղաքական լարվածության համատեքստում վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեի այցը Ուզբեկստան կարող է դիտվել որպես արտաքին քաղաքական ասպարեզում հաջողություններ ցույց տալու և երկրի տնտեսական դիրքերն ամրապնդելու փորձ։ Ավելին, միջազգային համագործակցության և տնտեսական զարգացման վրա կենտրոնացումը կարող է ծառայել որպես ներքին խնդիրներից ուշադրությունը շեղելու և Վրաստանի ներկայիս կառավարության լեգիտիմությունը բարձրացնելու գործիք։
Վրաստանի քաղաքական օրակարգում որքանո՞վ է կարևոր դառնում Կենտրոնական Ասիայի հետ համագործակցությունը՝ հաշվի առնելով Վրաստանի և Արևմուտքի միջև որոշակի լարվածությունը։
Վրաստանի և Արևմուտքի միջև հարաբերություններում որոշակի լարվածության համատեքստում առանձնահատուկ նշանակություն է ստանում համագործակցությունը Կենտրոնական Ասիայի երկրների հետ։ Այս տարածաշրջանի հետ տնտեսական և քաղաքական կապերի ընդլայնումը Վրաստանին թույլ է տալիս դիվերսիֆիկացնել իր արտաքին քաղաքականությունը և տնտեսական հարաբերությունները՝ նվազեցնելով իր կախվածությունը արևմտյան գործընկերներից և ամրապնդելով իր դիրքերը միջազգային ասպարեզում։
Կենտրոնական Ասիայի երկրների ընդհանուր բնակչությունը կազմում է մոտավորապես 80 միլիոն մարդ, ինչը տարածաշրջանը դարձնում է պոտենցիալ գրավիչ շուկա Վրաստանից ապրանքների համար: Բացի այդ, տարածաշրջանը սահմանակից է Չինաստանին, որը Վրաստանի համար առանձնահատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում տնտեսական համագործակցության համատեքստում։
Վրաստանի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների համագործակցությունը կարո՞ղ է նոր տարածաշրջանային հնարավորություններ ստեղծել՝ հատկապես տրանսպորտային և էներգետիկ ոլորտներում և կարո՞ղ է այն ինչ-որ կերպ ազդել նաև Հայաստանի վրա:
Վրաստանի և Կենտրոնական Ասիայի երկրների միջև համագործակցությունը նոր տարածաշրջանային հնարավորություններ է բացում հատկապես տրանսպորտի և էներգետիկայի ոլորտներում։ Օրինակ՝ Ուզբեկստանով և Վրաստանով մուլտիմոդալ տրանսպորտային միջանցքի իրականացումը ոչ միայն կբարձրացնի երկու երկրների ապրանքաշրջանառությունը, այլև զգալիորեն կմեծացնի տարանցիկ բեռնափոխադրումների ծավալը նրանց տարածքներով։ Բացի այդ, Ուզբեկստանը, Ղազախստանը և Ադրբեջանը սկսել են իրականացնել էներգետիկ համակարգերի ինտեգրման և Կասպից ծովի հատակի երկայնքով բարձրավոլտ մալուխի անցկացման նախագիծը՝ նպատակ ունենալով Վրաստանի տարածքով «կանաչ էներգիա» հետագա արտահանել դեպի Եվրոպա: Այս գործընթացը կարող է ազդեցություն ունենալ նաև Հայաստանի վրա՝ խթանելով Երևանին մեծացնել իր մասնակցությունը տարածաշրջանային նախագծերին և փնտրել նոր գործընկերություն՝ ապահովելու ՀՀ տնտեսական կայունությունն ու զարգացումը։ Սակայն Երևանին տարածաշրջանային նախաձեռնություններում լիարժեք ներգրավվելու համար անհրաժեշտ է կարգավորել հարաբերությունները Անկարայի և Բաքվի հետ։ Տարածաշրջանում երկարաժամկետ խաղաղություն հաստատելու համար կարևոր է, որ Հայաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորումը տեղի ունենա փոխզիջումների հիման վրա։
