Եվրամիության երկրների օրինակով մենք կտեսնենք, թե ինչպես է եվրոպական քաղաքականությունը նպաստում փոքրամասնությունների հաջող ինտեգրմանը և ինչ է նշանակում էթնիկ փոքրամասնությունների համար ապրել եվրոպական երկրում:
Եվրոպայի պատմությունը կապված է տարբեր մշակույթների և էթնիկ խմբերի միջև բարդ հարաբերությունների հետ: Դարեր շարունակ մայրցամաքը լի է եղել պատերազմներով, հակամարտություններով և ճնշումների տարբեր ձևերով, որոնք բազմաթիվ էթնիկ փոքրամասնություններին կանգնեցրել են հատուկ մարտահրավերների առաջ: Սակայն Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Եվրոպան շարժվեց դեպի նոր ճանապարհ՝ հիմնված խաղաղության, միասնության և մարդու իրավունքների հարգանքի վրա: Այս հիմնարար փոփոխությունը ճանապարհ հարթեց այնպիսի կազմակերպության համար, ինչպիսին Եվրամիությունն է, որն իր հիմնական արժեքները սահմանեց ժողովրդավարությունը, բազմազանությունը և հավասարությունը:
Եվրոպական միության համատեքստում ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանությունը և նրանց իրավունքների ապահովումը հիմնական առաջնահերթություններից է։ Եվրոպան կառուցված է միասնության և բազմազանության հայեցակարգի վրա, ինչը նշանակում է, որ յուրաքանչյուր էթնիկ խմբի մշակութային ժառանգությունը, լեզուն և ավանդույթները պաշտպանված և հարգված են։ Եվրոպական մի քանի երկրներ հատկապես աչքի են ընկնում էթնիկ փոքրամասնությունների նկատմամբ իրենց ուշադրությամբ, քանի որ այս հարցը նրանց հասարակական և քաղաքական կյանքի անբաժանելի մասն է: Այս երկրների հաջողված օրինակները ցույց են տալիս, թե ինչպես կարող են պետության քաղաքականությունն ու հասարակական մոտեցումը նպաստել էթնիկ բազմազանության պահպանմանն ու զարգացմանը:
Այս հոդվածում կքննարկվեն Եվրամիության երկրների որոշ օրինակներ, որտեղ ազգային փոքրամասնությունները հատուկ աջակցություն են ստանում: Այս երկրների օրինակով կտեսնենք, թե ինչպես է եվրոպական քաղաքականությունը նպաստում փոքրամասնությունների հաջող ինտեգրմանը, ինչ ծրագրեր ու նախաձեռնություններ են մշակվել այդ ուղղությամբ, և ինչ է նշանակում էթնիկ փոքրամասնությունների համար ապրել եվրոպական երկրում: Այս գործընթացի ըմբռնումը ոչ միայն ապահովում է եվրոպական կառավարման մոդելի ավելի խորը ըմբռնում, այլ նաև օրինակ է ծառայում թե ինչպես պետք է ժամանակակից հասարակությունը հոգ տանի իր բազմազան անդամների մասին։
Եվրամիության անդամ երկրներում ապրող էթնիկ փոքրամասնությունները ստանում են լայն աջակցություն, ինչը նպաստում է նրանց լիարժեք ինտեգրմանը և զարգացմանը հասարակության մեջ։
Հոդվածում քննարկվում են մի քանի եվրոպական երկրների օրինակներ, որտեղ ազգային փոքրամասնություններին աջակցությունն առանձնահատուկ նշանակություն է կրում:
Գերմանիա. Ինտեգրման քաղաքականություն և բազմերանգության հարգանք
Բազմաէթնիկ պատկանելությամբ Գերմանիան Եվրամիության առաջատար երկրներից է: Այստեղ ապրող ազգային փոքրամասնություններին տրամադրվում է բազմակողմանի աջակցություն, ինչը նպաստում է նրանց ինտեգրման գործընթացին: Գերմանիայում ազգային փոքրամասնությունների համար ստեղծվել են ինտեգրման հատուկ ծրագրեր, որոնք օգնում են նրանց լեզուների ուսուցման և մասնագիտական զարգացման գործում: Այս ծրագրերի հիմնական նպատակներից մեկն էթնիկ փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներին հնարավորություն է տալիս լիարժեք ընդգրկվել հասարակության մեջ և առաջադիմել իրենց կարիերայում: Լեզվի դասընթացները, մասնագիտական ուսուցումը և զբաղվածության աջակցությունը ընդամենը մի քանի օրինակ են այն ծառայությունների, որոնք Գերմանիայի կառավարությունը ստեղծել է էթնիկ փոքրամասնությունների համար: Գերմանիայում մշակութային բազմազանության նկատմամբ հարգանքը առաջնահերթություններից է։ Պետական ծրագրերը ոչ միայն օգնում են էթնիկ փոքրամասնություններին ինտեգրվել հասարակությանը, այլև պահպանելու իրենց մշակութային ժառանգությունը։ Օրինակ՝ Գերմանիայում էթնիկ թուրք քաղաքացիներն ակտիվորեն պահպանում են իրենց մշակույթը` միաժամանակ հաջողությամբ ինտեգրվելով գերմանական հասարակությանը։
Շվեդիա. Սոցիալական հավասարություն և ազգային բազմերանգություն
Շվեդիան հայտնի է իր բարձր կենսամակարդակով և հավասարության սկզբունքներով: Այստեղ ազգային փոքրամասնությունների նկատմամբ պետական քաղաքականությունը հատուկ ուշադրություն է դարձնում յուրաքանչյուր մարդու իրավունքների պաշտպանությանը և կյանքի որակի բարձրացմանը։
Շվեդիայում սոցիալական ապահովության համակարգն ապահովում է որ բոլոր քաղաքացիները օգտվեն հավասար հասանելիությունից՝ անկախ նրանց էթնիկ ծագումից: Էթնիկ փոքրամասնությունները, ինչպիսիք են սոմալիցիները և իրաքցիները, հավասար հասանելիություն ունեն պետական ծառայություններին, ինչպիսիք են առողջապահությունը, կրթությունը և սոցիալական օգնությունը: Ազգային իշխանության բոլոր մակարդակներում Շվեդիան թարգմանչական ծառայություններ է մատուցում այն քաղաքացիներին, ովքեր չգիտեն պետական լեզուն: Շվեդիայի կրթական համակարգը նպատակ ունի ինտեգրել էթնիկ փոքրամասնություններին՝ միաժամանակ թույլ տալով նրանց պահպանել իրենց սեփական լեզուն և մշակույթը: Դպրոցներում երկլեզու, բիլինգվալ կրթական ծրագրերը խրախուսում են էթնիկ փոքրամասնությունների երեխաներին սովորել շվեդերեն՝ պահպանելով իրենց մայրենի լեզուն:
Հարկ է նշել, որ Վրաստանի կրթության նախարարությունը, եվրոպական երկրների օրինակով, Վրաստանում ներդրել է նույն երկլեզու կրթական ծրագրերը:
Ֆինլանդիա: Կրթության հասանելիություն և ներառական հասարակություն
Ֆինլանդիան հայտնի է իր բարձրորակ կրթությամբ էթնիկ փոքրամասնություններին հատուկ ուշադրություն դարձնելով: Երկրի պետական քաղաքականությունն ուղղված է էթնիկ փոքրամասնությունների ինտեգրմանը և նրանց իրավունքների պաշտպանությանը։ Ֆինլանդիայի կրթական համակարգը հայտնի է իր յուրահատուկ մոտեցումներով՝ օգնելու էթնիկ փոքրամասնությունների երեխաներին սովորել լեզուն և պահպանել իրենց մշակութային ժառանգությունը: Միաժամանակ այս համակարգը նպաստում է էթնիկ փոքրամասնությունների ինտեգրմանը և կրթության ոլորտում նրանց հաջողությանը։ Ֆինլանդիայի պետական քաղաքականությունն ուղղված է ներառական հասարակության ձևավորմանը, որտեղ բոլոր քաղաքացիները, անկախ իրենց էթնիկ ծագումից, պետք է ունենան հավասար պայմաններ և հնարավորություն՝ մասնակցելու հասարակական կյանքին:
Եվրամիության երկրներն ակտիվորեն աշխատում են էթնիկ փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության և նրանց կյանքի որակի բարելավման ուղղությամբ: Յուրաքանչյուր երկիր օգտագործում է տարբեր մոտեցում, սակայն ընդհանուր նպատակը մնում է նույնը` հարգանք էթնիկ բազմազանության նկատմամբ և էթնիկ փոքրամասնությունների հաջող ինտեգրում հասարակությանը: Եվրամիության անդամ երկրներն ընդունում են, որ բազմազանությունը ոչ միայն մշակութային հարստություն է, այլև խաղաղության և կայունության հիմք: Այս երկրներն աշխատում են ապահովել, որ էթնիկ փոքրամասնությունները ոչ միայն կարողանան պահպանել իրենց մշակույթը, այլև դառնալ հասարակության լիարժեք անդամ, ակտիվորեն մասնակցել երկրի սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական կյանքին: Չնայած նրան, որ յուրաքանչյուր երկիր ունի տարբեր մոտեցում ազգային փոքրամասնությունների նկատմամբ, ընդհանուր նպատակը պարզ է՝ ներառական հասարակություն՝ հիմնված հավասարության, հարգանքի և աջակցության սկզբունքների վրա: Սա հնարավորություն է տալիս ազգային փոքրամասնություններին ստանալ որակյալ կրթություն, աշխատանք և զարգացում, որպեսզի նրանք կարողանան նպաստել երկրի զարգացմանը՝ պահպանելով իրենց մշակութային ժառանգությունը:
Եվրամիության երկրների այս օրինակները հստակ ցույց են տալիս պետական քաղաքականության մեծ նշանակությունն ազգային փոքրամասնություններին աջակցելու և նրանց արժանապատիվ կյանք ապահովելու գործում: Նման մոտեցումը ստեղծում է ներառական հասարակություններ, որոնք կայուն և հաջողակ են, իսկ էթնիկ բազմազանությունը երկրի հարստության և զարգացման հիմքն է:
Նյութի հեղինակն է Ռաշան Զիադալիևը
პუბლიკაცია გამოქვეყნებულია ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით, პროეტის „ერთიანი საქართველო ევროპისათვის“ ფარგლებში. მის შინაარსზე სრულად პასუხისმგებელია კონტრაქტორი და შესაძლოა, რომ იგი არ გამოხატავდეს ევროკავშირის და კონრად ადენაუერის ფონდის შეხედულებებს
Նյութը հրապարակված է Եվրոպական միության և Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի աջակցությամբ՝ «Միացյալ Վրաստանը Եվրոպայի համար» նախագծի շրջանակներում։ Դրա բովանդակությունը բացառապես կապալառուի պատասխանատվությունն է և կարող է չարտացոլել Եվրոպական միության կամ Կոնրադ Ադենաուեր հիմնադրամի տեսակետները
