ԵԱՀԿ-ն և նրա Ժողովրդավարական հաստատությունների և մարդու իրավունքների գրասենյակը (ԺՀՄԻԳ) հրապարակել են 2024 թվականի հոկտեմբերի 26-ին Վրաստանում կայացած խորհրդարանական ընտրությունների վերաբերյալ իրենց վերջնական արդյունքները, կրկնելով նախկին բացահայտումներն ու եզրակացությունները։
ԵԱՀԿ-ն դեկտեմբերի 20-ին հրապարակված 2024 թվականի ընտրությունների վերաբերյալ իր 53 էջանոց զեկույցում գրում է.
«Ընտրությունները տեղի ունեցան հիմնարար ազատությունների և քաղաքացիական հասարակության վրա վերջերս ընդունված օրենսդրության ազդեցության, ընտրական գործընթացում ներգրավված ինստիտուտների անկախությունը նվազեցնելու քայլերի և ընտրողների վրա ճնշումների ֆոնին: Այս ամենը, զուգորդված ընտրությունների օրվա պրակտիկայի հետ, վտանգի ենթարկեց որոշ ընտրողների՝ առանց հաշվեհարդարից վախենալու քվեարկելու հնարավորությունը»:
ԺՀՄԻԳ-ի գնահատմամբ՝ հետընտրական իրադարձություններն ու բողոքները ոչ պատշաճ կերպով են քննվել, ինչը սահմանափակում է իրավական մեխանիզմների արդյունավետությունը։
Ըստ զեկույցի՝ ընտրությունների օրը հաճախակի են եղել քվեարկության գաղտնիության խախտումների, ընթացակարգային խախտումների, ճնշումների ու սպառնալիքների մասին հաղորդումներ, այդ թվում՝ գործընթացի տեսագրման միջոցով, ինչը բացասաբար է ազդել հանրային վստահության վրա։
Նաև գրված է, որ «բողոքի ցույցերի բռնի ցրումը և զանգվածային ձերբակալությունները լուրջ մտահոգություններ են առաջացնում խաղաղ հավաքների ազատության պաշտպանության միջազգային պարտավորությունների կատարման վերաբերյալ»։
«Մեր վերջնական զեկույցը բացահայտեց բազմաթիվ խնդիրներ, որոնք բացասաբար ազդեցին այս ընտրությունների ամբողջականության վրա և խաթարեցին հասարակության վստահությունը գործընթացի նկատմամբ», – ասել է ԺՀՄԻԳ-ի առաքելության ղեկավար Օուեն Մերֆին, նշելով, որ կարևոր է այն, որ Վրաստանի կառավարությունն օպերատիվ արձագանքի բարձրացված բոլոր խնդիրներին և պաշտպանի ժողովրդավարական սկզբունքները:
ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ն իշխանություններին խորհուրդ է տալիս ապահովել բողոքների արդյունավետ լուծումը, բարձրացնել ընտրական գործընթացի թափանցիկությունը և ամրապնդել հասարակության վստահությունը գործընթացի նկատմամբ:
Զեկույցում նշվում է նաև, որ խախտելով միջազգային պարտավորությունները՝ ցույցերը բռնությամբ ցրվել են, լրագրողներ ձերբակալվել են, խոշտանգումների և անմարդկային վերաբերմունքի մեղադրանքներ են գրանցվել։
ԺՀՄԻԳ-ն ընդգծում է, որ իր մանդատի համաձայն, չի ճանաչում կամ հաստատում ընտրությունները, այլ ավելի շուտ ապահովում է ընտրական գործընթացի մանրակրկիտ և անաչառ գնահատականը՝ հիմնված համընդհանուր սկզբունքների և միջազգային պարտավորությունների վրա։
«Կազմակերպությունը պատրաստ է օգնել ընտրական գործընթացում ներգրավված կողմերին հետագա երկխոսության և խնդիրների լուծմանն ուղղված կոնկրետ գործողություններում»,- գրում է ԵԱՀԿ-ն։
Զեկույցը ներառում է մի շարք առաջարկություններ՝ ինչպես օրենսդրական, այնպես էլ գործնական փոփոխություններ՝ բարձրացնելու հանրային վստահությունը, ընտրողներին հնարավորություն տալ քվեարկել առանց վախի և բարելավել Վրաստանում ընտրական գործընթացի թափանցիկությունն ու ամբողջականությունը:
