Նոյեմբերը նշանավորվեց քաղաքական անկայունությամբ Աբխազիայում, որտեղ ընդդիմությունը դեմ էր ռուսական ներդրումային նախագծերի շուրջ համաձայնագրին: Բողոքի ցույցերը վրաց հասարակության մեջ երկիմաստ մեկնաբանության պատճառ են դարձել։ Հաշտեցման և քաղաքացիական ինտեգրման հարցերով նախկին պետնախարար, կոնֆլիկտաբան Պաատա Զաքարեիշվիլին Jnews-ին տված հարցազրույցում վերլուծել է Աբխազիայի քաղաքական գործընթացները և դրանց նշանակությունը։
Բողոքի ցույցերը Աբխազիայում սկսվել են այն բանից հետո, երբ Սուխումիի և Մոսկվայի միջև կնքվել է համաձայնագիր, որի նպատակն է ներգրավել ռուսական ներդրումներ Աբխազիայի տնտեսությունում: Աբխազիայի իշխանությունները դա դիտարկում են որպես տեղական տնտեսության զարգացման խթան, մինչդեռ հակառակորդները համաձայնագիրը համարում են «շահերի ուղղակի հանձնում» Աբխազիային։ Բողոքի ինտենսիվ ցույցերից հետո Աբխազիայի նախագահ Ասլան Բժանիան և վարչապետ Ալեքսանդր Անկվաբը հայտարարեցին իրենց հրաժարականի մասին
– Մենք տեսանք, որ Աբխազիայում զանգվածային բողոքի ցույցեր են եղել, հետո հրաժարականներ, և մարդիկ հաճախ սխալ պատկերացում ունեն, թե ինչ է կատարվում։ «Վրացական երազանքի» կողմնակիցները դրանք մեկնաբանեցին որպես «Ռուսաստանի դեմ» բողոքի ակցիաներ։ Ինչի՞ դեմ էին իրականում բողոքի ակցիաները, ի՞նչ կողմեր կան, ով ինչի՞ դեմ է պայքարում։
-Եթե հստակ ասեմ, սրանք բողոքի ակցիաներ չէին ընդդեմ Ռուսաստանի։ Սրանք բողոքի ակցիաներ էին ռուս որոշ քաղաքական գործիչների դեմ։ Նրանք դեմ են Աբխազիայի օլիգարխիկ կառավարմանը։ Նրանք Պուտինի կողմն են, նրանք կողմ են ռուսական կայսերական հավակնություններին Սև ծովում, նրանք կողմ են, որ Ռուսաստանը պաշտպանի իրենց շահերը Սև ծովում ՆԱՏՕ-ից, պաշտպանի նրանց Վրաստանից։ Բայց նրանք չեն ցանկանում, որ Աբխազիա ներհոսեն անհասկանալի, անորոշ, անսահմանափակ օլիգարխիկ փողեր, որոնք կարող են ոչնչացնել ամեն ինչ աբխազականը, աբխազական ինքնությունը։ Նրանք դեմ են տեղի օլիգարխներին՝ Տկաչովներին, որոնք Սոչիում հյուրանոցներ են կառուցում։ Նրանք ռուսական պաշտոնական փողերի կողմնակից են, որոնք գալիս են Կրեմլից և լող են տալիս կոռուպցիայի մեջ։ Նրանք գիտեն, թե որքան է այս գումարը, որքան պետք է սղոցել, թողնել, թաքցնել։ Բայց այս ապօրինի, օլիգարխիկ փողերն անսահմանափակ են և անորոշ։ Եվ հանկարծ նրանք հայտնաբերեցին, որ իրենց նախագահ Բժանիան լավ է նստել օլիգարխիկ փողերի այս ասեղի վրա։
Ուստի ընդդիմությունը շատ հմտորեն կարողացավ խաղալ «երկու Ռուսաստանի» խաղաքարտը` Ռուսաստանը լավն է` ի դեմս Պուտինի, և Ռուսաստանը վատն է՝ ի դեմս օլիգարխների: Թեև Ռուսաստանում այդպես չէ բաժանված, Ռուսաստանը միասնական է Պուտինի համար, օլիգարխիկ իշխանությունը կառավարման միակ ձևն է: Աբխազիայի ընդդիմությունը նույնպես դա հասկանում է, բայց նրանք շատ լավ կարողացան երկու գործոնը միավորել մեկ շշի մեջ։ Առաջին գործոնն այն է, որ իրենք են ուզում իշխանության գալ և իրենք օգտագործել ռուսական փողերը, երկրորդն այն է, որ ուզում են իրենց հասարակությանը համոզել, որ իրենք հանուն Աբխազիայի են, այլ ոչ թե ուրիշ ինչ-որ մեկի, թեև նրանք բոլորը ևս հանուն Ռուսաստանի են։
Աբխազները փոփոխություններ չեն ցանկանում: Նրանք, ովքեր դուրս եկան փողոց և դրժեցին Բժանիային, նրանք փոփոխություններ չեն ուզում, նրանք ուզում են, որ ամեն ինչ լինի հին ձևով. «Պարզունակ փոքր փողեր, որոնք մեզ բավարարում են, բայց ոչ մի կերպ մեծ փողեր, որոնք կկործանեն մեզ»:
– Եթե նրանք փոփոխություններ չեն ուզում, ապա կոնկրետ ի՞նչ են ուզում: Եվ Բժանիայի հրաժարականը որքանո՞վ տվեց նրանց այն, ինչ ցանկանում էին։
– Ուրեմն այդ փողերը գալիս են Ռուսաստանից, Կրեմլից, բայց ոչ Կրասնոդարից, Սոչիից, որ այն կրկին վերահսկի Մոսկվան, այլ ոչ թե տեղական մաֆիան։ Հրաժարականի համատեքստում նրանց նպատակն իրականացվել է: Հիմա պատրաստվում են փետրվարի 15-ի ընտրություններին, և, ամենայն հավանականությամբ, կհաղթի ընդդիմությունը՝ ի դեմս Արձինբայի, և նրանք պետք է Ռուսաստանին համոզեն, որ իրենք Ռուսաստանի դեմ չեն, բայց մեզ օլիգարխներ պետք չեն։ Եվ որքան էլ տարօրինակ հնչի, Պուտինը, ամենայն հավանականությամբ, պետք է հաշվի նստի դրա հետ, թեկուզ մի որոշ ժամանակ, մինչև ամեն ինչ չլուծվի Ուկրաինայում, և առայժմ կասեցնի Աբխազիայի յուրացումն օլիգարխիկ շահերով։
Վրաստանում անցած խորհրդարանական ընտրությունների նախընտրական շրջանում «Վրացական երազանքը» խաղարկեց այն խաղաքարտը, որ Վրաստանը մոտենում է Ռուսաստանին՝ ընդունելով օրենք օտարերկրյա գործակալների մասին, և դրա դիմաց Ռուսաստանը, այսպես ասած, կզիջի Աբխազիան: Նման խոսակցություններն ակտիվորեն շրջանառվում էին ժողովրդի շրջանում։ Աբխազիայում բողոքի ցույցերի հետ կապված՝ «Վրացական երազանքի» նույն կողմնակիցները սկսեցին ասել, որ «ամեն ինչ այնպես է, ինչպես ասացինք, ամեն ինչ գնում է նրան, որ Աբխազիան վերադառնա Վրաստանի գիրկը»։ Որքանո՞վ այս պնդումները հիմնավորում ունեն։
– ՎԵ-ն ուզում էր թոզ շպրտել իր ընտրողների աչքերին, ասենք, եթե ամեն ինչ լավ լինի, և եթե մենք չտրվենք գլոբալ պատերազմի կողմի գրոհին, ապա հնարավորություն ունենք վերականգնելու տարածքային ամբողջականությունը։ Իվանիշվիլին անընդհատ կրկնում էր դա, որ իրեն պետք է սահմանադրական մեծամասնություն այդ հարցը լուծելու համար, թեև դա ոչ մի կերպ արդարացված չէր։ Եթե ուզում են որոշ հարցեր լուծել խաղաղ ճանապարհով, ուրեմն կարիք չունեն սահմանադրությունը փոխելու։ Նրանք պետք է փոխեին 78-րդ կետը, որն այժմ բացահայտվեց: Այս ֆոնին Ռուսաստանում, և գուցե նաև այստեղ, կեղծ գործարանները ստեղծեցին առասպել այն մասին, որ Հարավային Օսիայի և Աբխազիայի՝ Վրաստան վերադառնալու հավանականությունը մեծ է։
Անձամբ ես երբեք կասկածներ չեմ ունեցել, որ դա կարող է տեղի ունենալ՝ լավ իմանալով ներքին իրավիճակը թե՛ Աբխազիայում, թե՛ Հարավային Օսիայում, նրանք երբեք դա թույլ չեն տա։ Եվ ամենակարևորը, Լավրովը շատ հստակ հայտարարեց. «Նման բան տեղի չի ունենա։ Վրացի երազողները թող չերազեն Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի վերադարձի մասին: Ձեզ բավական կլինի, որ դուք լինեք իշխանության գահին»: Այստեղից կարելի է եզրակացնել, որ Ռուսաստանի միակ աջակցությունը, որպես երախտագիտության նշան Ռուսաստանի և Վրաստանի միջև հարաբերությունների ջերմացման համար, ՎԵ-ի հզորության ամրապնդումն է, աջակցությունը ՎԵ-ին միջազգային և ներքին մակարդակով, առաջին հերթին Ռուսաստանը չի խանգարի, երկրորդ՝ կօգնի։
Ռուսաստանը դեռ չի վստահում վրաց ժողովրդին: Ռուսաստանը վստահում է աբխազներին ու օսերին: Նրանք միշտ Ռուսաստանի կողմն են, երբեք չեն կասկածում իրենց պահվածքի մեջ և չեն երկմտում։ Ռուսաստանը երբեք չի գցի իր հուսալի դաշնակիցներին Հարավային Կովկասում:
