Արդեն ութերորդ օրն է, ինչ Վրաստանի վիճակագրական ծառայության կողմից վերապատրաստված մարդահամար անցկացնողները 2024 թվականի մարդահամարի շրջանակներում հարցազրույցներ են վարում Վրաստանի ողջ տարածքում, այդ թվում՝ Ախալքալաքի մունիցիպալիտետի բնակիչների շրջանում: Ախալքալաքում գործընթացը բարդանում է նրանով, որ մարդիկ անվստահությամբ են վերաբերվում մարդահամարը կատարողներին: Սակայն ճիշտ տեղեկատվություն տրամադրելը կարևոր է, քանի որ բոլոր ծրագրերն ու ռազմավարությունները հիմնված են մարդահամարի տվյալների վրա, և եթե դրանք սխալ են, ապա այս կամ այն ոլորտի զարգացմանն ուղղված գործողությունները չեն կարող տալ ցանկալի արդյունք:
Սուլդա գյուղի բնակիչ Գևորգ Ջանոյանն այս տարի նույնպես սեփական և հարակից գյուղերում մարդահամար է վարում։ Նրա խոսքով՝ հայրենի գյուղում դժվարություններ չի ունեցել, գուցե այն պատճառով, որ այնտեղ բոլորն են իրեն ճանաչում:
«Մեր գյուղում ամեն ինչ լավ է ընթանում, մարդիկ ինձ լավ են ընդունում: Կոմունա և Բոզալի գյուղերում կան որոշակի դժվարություններ, քանի որ մեր ժողովուրդը մի փոքր այլ կերպ է մտածում, և ինձ այնտեղ չեն ճանաչում»,- ասաց նա:
Մարդահամար կատարողին կարող եք ճանաչել նրա կրծքանշանով, որտեղ գրված է նրա անունը և այն, որ նա զբաղվում է բնակչության մարդահամարով։
«Մեզ տվել են կրծքանշան, որի վրա գրված է իմ անունը, և որ ես մարդահամար եմ վարում: Կեպիներ էլ ունենք, բայց ցրտի պատճառով չենք կրում դրանք, ինչպես նաև պայուսակ ու պլանշետ»,- պատմում է Գևորգը։
Ախալքալաքում և գյուղերում մարդիկ երբեմն ընդհանրապես թույլ չեն տալիս մարդահամար վարողներին իրենց տուն մտնել, երբեմն էլ կեղծ տեղեկություններ են տալիս։ Այս խնդրով Jnews-ին է դիմել մարդահամար իրականացնողներից մեկը՝ նշելով, որ մարդահամարի գործընթացը շատ վատ է ընթանում։
«Մենք պետք է բացատրենք, թե ինչու է անհրաժեշտ մարդահամարը և գյուղատնտեսական շրջանները, օրինակ, այսօր վախից և կասկածից ինձ ստեցին, որ ոչ ոք չի աշխատում, բայց տանը բոլոր հարմարավետ պայմանները եղել են»,- ասում է նա։
Ախալքալաքի մունիցիպալիտետում մարդահամարի պատասխանատու Անիկո Կավրելիշվիլին Jnews-ին պատմել է շրջանում առաջացող խնդիրների մասին և կոչ է արել բնակչությանը աջակցել և կեղծ տեղեկություններ չտալ մարդահամար իրականացնողներին։
Նրա խոսքով, գյուղերում մարդիկ ամենից հաճախ կեղծ տեղեկություններ են տալիս անասունների թվաքանակի կամ հողատարածքի մասին: Երբեմն նրանք լռում են, թե որտեղ են աշխատում բացի հողագործությունից։ Քաղաքում խնդիրը մի փոքր այլ է, մարդիկ հաճախ ընդհանրապես չեն բացում դուռը կամ հրաժարվում են զրուցել մարդահամար կատարողի հետ:
«Փորձել եմ որպես մարդահամար անցկացնող ընդունել այն մարդկանց, ովքեր այդ գյուղերից են, որ վստահություն լինի նրանց նկատմամբ, բայց այն գյուղերում, որտեղ կադրեր չէինք գտնում, ստիպված էինք նշանակել այլ վայրերից մարդկանց: Թեև նշեմ, որ եղել են դեպքեր, երբ գյուղացին անգամ սուտ տեղեկություններ է տվել իր համագյուղացուն։ Հիմնականում մեզ համար ամենադժվարը քաղաքում է։ Գյուղերում քաղաքապետի միջնորդությամբ մեզ օգնում են մասնագետները, ովքեր զգուշացնում և տեղեկացնում են բնակչությանը»,- պատմում է նա։
Նախորդ մարդահամարի ժամանակ, 10 տարի առաջ, ըստ Անիկոյի, բնակչության կողմից անվստահության խնդիր չկար: Նա ընդգծում է, որ մարդահամարը բնական գործընթաց է, որն ուղղված է տվյալների հավաքագրմանը և իրականացվում է 10 տարին մեկ, իսկ կեղծ տեղեկատվության տրամադրումը կնպաստի, որ պետությունը ստանա աղավաղված վիճակագրական տվյալներ և չի կարողանա արդյունավետ որոշումներ կայացնել երկրի զարգացման համար։
«Եթե հետագայում որևէ տվյալ պետք լինի, ապա այն սխալ տվյալները, որ հիմա նրանք ասեն, խնդիրներ կառաջացնի: Օրինակ, եթե մունիցիպալիտետը ինչ-որ մի բանից 10 միավոր ունի, և մենք արձանագրել ենք 3-4, սա խնդիր կլինի: Ապագայում կեղծ տեղեկությունների պատճառով մենք չենք կարողանա ճիշտ որոշում կայացնել: Մենք շատ կուզենայինք, որ մեր խոսքը հասնի բնակչությանը, և նրանք, որպես կանոն, ընդունեին մարդահամարներն անցկացնողներին և տրամադրեին ճշմարիտ, ճշգրիտ տեղեկատվություն: Բնակչությունը վախենալու բան չունի, անընդունելի բան չկա, սա նորմալ գործընթաց է, որը լինում է 10 տարին մեկ։ Որքան ճշգրիտ տեղեկատվություն լինի, այնքան լավ: Պետությունը պետք է իմանա, թե որ հողերն են մասնավոր, որոնք՝ պետական, դրանում վատ բան չկա։ Իսկ մարդահամար վարողները պարտավոր են գրել միայն այն, ինչ ասում է քաղաքացին, նույնիսկ եթե գիտեն, որ նա ստում է»,- ասում է Անիկոն։
Նա հավելում է, որ լեզվական խնդիր գրեթե չկա, քանի որ մարդահամարի համար աշխատանքի են ընդունվել և՛ հայերեն, և՛ վրացերեն խոսող մարդիկ։
Հիշեցնենք, որ Վրաստանում 2024 թվականի մարդահամարը սկսվել է նոյեմբերի 14-ին և կշարունակվի մինչև դեկտեմբերի 19-ը։ Մարդահամարին զուգահեռ կանցկացվի նաև գյուղատնտեսական հաշվառում։ Սոցիալ-ժողովրդագրական տվյալներից բացի, հատուկ հարցաթերթիկը տեղեկատվություն կհավաքի ընտանիքների գյուղատնտեսական գործունեության, տնային տնտեսությունների կողմից օգտագործվող հողերի կառուցվածքի, անասնագլխաքանակի և թռչնաքանակի, ինչպես նաև այլ կարևոր տվյալներ մունիցիպալիտետների, տարածքային միավորների և գյուղերի մակարդակով: Վրաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի, ինչպես նաև Վրաստանի տարածքում ապրող օտարերկրացիները (նախատեսում են երկրում մնալ ավելի քան 12 ամիս) և քաղաքացիություն չունեցող անձինք (նախատեսում են երկրում մնալ ավելի քան 12 ամիս) պարտավոր են անցնեն մարդահամար:
Վրաստանի «Պաշտոնական վիճակագրության մասին» օրենքի 34-րդ և 35-րդ հոդվածների համաձայն՝ անհատական տվյալները գաղտնի են և ենթակա չեն հրապարակման: Հարցվողների անհատական տվյալները պահպանվում են Վրաստանի օրենսդրությանը համապատասխան:
Մարդահամարի արդյունքում արդի տեղեկատվություն կստացվի բնակչության թվաքանակի, սեռատարիքային կազմի, զբաղվածության, կրթական մակարդակի, առողջական վիճակի, ապրուստի աղբյուրների և կենսապայմանների մասին:
Մարդահամարի գյուղատնտեսական մասի շրջանակներում կհավաքագրվեն տնային տնտեսությունների գյուղատնտեսական գործունեության վերաբերյալ տվյալներ։ Մարդահամարի նախնական արդյունքները կհրապարակվեն 2025 թվականի հունիսին, իսկ վերջնական արդյունքները՝ 2026 թվականի հունիսին»,- ասվում է Վրաստանի պետական վիճակագրական ծառայության հաղորդագրության մեջ:
