Ախալքալաքի շրջանի Էխտիլա գյուղում բոլորը շտապում են կարտոֆիլը հավաքել, որպեսզի այն ձյան տակ չմնա: Դպրոցը չի աշխատում, քանի որ բոլոր դպրոցականները օգնում են իրենց ծնողներին, իսկ փոքր երեխաները ոտքերի տակ են ընկնում, այստեղ մանկապարտեզ չկա:
Ծուխը, որը բարձրանում է կարտոֆիլի դաշտերից, բարակ գորշ վարագույրի պես երբեմն ծածկում է Սամսարի ձյունածածկ լեռները: Ծխի հոտն ամենուր է, քանի որ դաշտերում այրում են կարտոֆիլի չորացրած ցողունները: Ծխի հոտը միախառնվում է հենց նոր փորված հողի հոտի հետ:
Դաշտերում, Էխտիլա գյուղ տանող ճանապարհի երկու կողմերում, հարյուրավոր պարկերով կարտոֆիլ է: Այդ պատճառով հիմա գյուղը բազմամարդ չէ: Էխտիլա գյուղը գտնվում է Ախալքալաքից 13.8 կմ հեռավորության վրա: Բնակչությունը մոտ 1200 մարդ է:
Ճանապարհին հանդիպած տան բակում մրափում էր մի մեծ շուն, կողքին կինը գորգ էր լվանում էր բրեզենտի վրա, գյուղում այսպես է ընդունված լվանալ գորգերը, քանի որ ասֆալտ չկա: Տան տիկնոջ Նադեժդայի խոսքով` գյուղում կա ջուր, գազ և լույս, դրանից բացի ոչինչ: Դեպի քաղաք տանող ճանապարհը մի քիչ ավելի բարեկարգ է, սկսած հարևան Բարալեթ գյուղից մինչև քաղաք ասֆալտապատ է: Երկու աշակերտների և փոքրիկ դստեր մայրը հիմնականում մտահոգված է դպրոցում ջեռուցման բացակայությամբ:
«Դպրոցում ջեռուցում չկա, ցուրտ է: Դա մեզ համար մեծ խնդիր է: Չգիտենք, թե ինչու դպրոցը չեն ջեռուցում: Դպրոցում ցուրտ է և ծուխը դասարաններում է կանգնում, նրանք ստիպված են դասասենյակները վառարաններով տաքացնել: Սա շատ մեծ խնդիր է: Ես ունեմ դպրոցական տարիքի երկու որդի, ովքեր 5-րդ և 6-րդ դասարանում են սովորում», – ասում է Էխտիլա գյուղի բնակչուհի Աբգարյան Նադեժդան:
Այժմ դպրոցը ժամանակավոր չի գործում, քանի որ բոլորը զբաղված են բերքահավաքով, և դրանից հետո ցրտերը կընկնեն և նորից դպրոցում ցուրտ կլինի:
Ավանդական վայրը, որտեղ տղամարդիկ թղթախաղ ու նարդի են խաղում, չի դատարկվում, այնտեղ նստում են այն մարդիկ, ովքեր արդեն հավաքել են բերքը:
«Ընտրություններից առաջ բոլորը գալիս են, լսում խնդիրները, որ ընտրենք նրանց: Իսկ հետո գյուղի հետ կապված խնդիրներ կան, թե՝ ոչ, ոչ-ոք չի հիշում», – ասում են գյուղացիները:
Գյուղում բոլորը միաձայն ասում են, որ ամենալուրջ խնդիրը, դա դպրոցի ջեռուցման հարցն է, որպեսզի երեխաները փայտ չկրեն դպրոց: Բայց չեն մոռանում նաև փոքր երեխաներին:
«Մենք չունենք մանկապարտեզ: Գյուղում կա մոտ 100 երեխա, բոլորը դաշտում են ծնողների հետ, քանի որ ծնողները հավաքում են բերքը, իսկ երեխաներին թողնելու ոչ մի տեղ չկա: Դա նորմալ պահանջ է, օրենքով, գյուղը պիտի մանկապարտեզ ունենա», – ասում են Էխտիլա գյուղի բնակիչները, ընդհատելով մեկը մյուսին:
Գյուղացիները ցույց են տալիս հին դպրոցի շենքը, որը հին ձևով կոչվում է «էշակ-մեյդան»: Շենքը երկար ժամանակ չի օգտագործվել որպես դպրոցի շենք: Գյուղացիները ասում են, որ այստեղ կարող է մանկապարտեզ կառուցվել:
Գյուղում գոհ չեն նաև այն բանից, որ գյուղական փողերը ծախսվել են: Նրանց կարծիքով, այդ գումարը աննպատակ են ծախսվել:
«Գնեցին խողովակներ, որպեսզի ջուրը բերեն գյուղ: Փորեցին հողը, այնտեղ տեղադրեցին խողովակներն ու փորեցին: Ջուրը այդպես էլ չհոսեց: Մեզ ոչ ոք չհարցրեց, ծիծաղելի է, ինչերին է պետք: Գիտեք, անգրագետ բնակչությանը հեշտ է կառավարել: Չի երևում, թե ինչ է կատարվում: 45 000 լարի հատկացվել է գյուղի ծիսակատարությունների տան կառուցման համար: Կառուցեցին պատերը և հեռացան: Անտարբերություն է», – ասաց մի գյուղացի, ով չցանկացավ տալ իր անունը:
Քրիստինե Մարաբյան
